Academic Research in Educational Sciences Volume 3

Academic Research in Educational Sciences 
Volume 3 | Issue 2 | 2022
ISSN: 2181-1385 
Cite-Factor: 0,89 | SIS: 1,12
DOI: 10.24412/2181-1385-2022-2-870-876 
SJIF: 5,7 | UIF: 6,1 
 
 
 
 
 
874
 
February, 2022 
https://t.me/ares_uz Multidisciplinary Scientific Journal 
Shu o„rinda formativ hamda summativ baholashni bir-biridan farqli 
tomonlarini ko„rib chiqamiz. 
Formativ va summativ baholashning asosiy farqlari. 
1. Formativ baholash o„quv jarayonida talab qilinadigan ma‟lumotlarni taqdim 
etadigan, o„qitishni moslashtiradigan turli xil baholash tartib-qoidalarini anglatadi. 
Summativ baho o„quvchilarning bilimini baholash standarti sifatida belgilangan.
2. Formativ baholash diagnostik xususiyatga ega, Summativ baho esa 
baholovchi hisoblanadi. 
3. Formativ baholash-bu o„rganish uchun baholash, Summativ baholash- bu 
ta‟limni baholash. 
4. Formativ baholash oylik yoki chorakda doimiy ravishda amalga oshiriladi. 
Boshqa tomondan, Summativ baholash faqat kurs tugaganidan so„ng ma‟lum vaqt 
oralig„ida amalga oshiriladi. 
5. Formativ baho o„quvchilarning bilimini oshirish uchun o„tkaziladi. Aksincha 
Summmativ baho o„quvchilar faoliyatini baholash uchun o„tkaziladi. 
6. Formativ baho o„quvchilarning bilimlarini nazorat qilish uchun qabul 
qilingan. Summmativ baholashdan farqli o„laroq o„quvchilar bilimini baholashga 
qaratilgan. 
7. Formativ baholash baholari summatifik bahodan kam, chunki FAda olingan 
baholar o„quvchining tushunarli ekanligi haqida SA ning baholari o„quvchilarning 
ko„tarilishi yoki ko„tarilmasligini belgilaydi. 
 
XULOSA 
Ushbu ikki baholash protsedurasining asosiy farqi shundaki, shakllantiruvchi 
baholash o„quv jarayonini bir turi bo„lsa, summativ baholash bu baholash jarayonidir. 
Balansli baholash ikkalasiga ham asoslanadi, bu o„qituvchilarning keyingi bosqichlari 
to„g„risida zarur ma‟lumotlarni va o„quvchilarning kontent standarti bo„yicha 
bilimlarini o„lchashni ta‟minlaydi. 
Agar rivojlangan mamlakatlar ta‟lim tizimiga nazar solsak misol uchun Buyuk 
Britaniyada xodimlarga (o„qituvchilarga) kattalar (rahbarlar) tomonidan ta'lim va 
tarbiya sharoitida ta'limni baholash bilan bog„liq holda yaxshi amaliyotni o„rganish 
va rivojlantirishga yordam beriganligi uchun Ta'lim, baholash va sifatni ta'minlash 
(TAQA) bo„yicha mukofot mavjud. Demakki baholash ta‟limni rivojlantirish uchun 
asosiy jarayondir. Ayniqsa formativ baholash ta‟lim sifati haqida 
aniq ma‟lumotlar beradi. 

---