Moy muxitida ishlovchi friktsion materiallar. Suyuq muxitda (moyli yoki suvli) ishlovchi firiktsion materiallar asosan mis kukini asosid ishlab chiqariladi. Bunday xollarda tormozlar sistemasi qo’llaniladi. 3- jadvalda moyli sharoitda ishlovchi SNG va chet ellarda ishlab chiqarilgan firiktsion materiallarning tarkibi keltirilgan. Moyda ishlovchi firiktsion materiallar.
4.2 Friktsion polimer materiallari (PM) xaqida umumiy ma’lumotlar. Firiktsion polimer materiallar (FPM)-Firiktsion muftalari va tishli uzatamalar, disk, tarmoqli va oyoq tormozlari, tebranish amortizatorlari va boshqalardagi xarakatlantiruvchi va boshqaariladigan bo’linlar orasidagi Firiktsion kuchi tufayli xarakatni uzatish yoki uning nisbiy tezligini Ishqalanish koeffitsienti bilan tavfsiflanad. Ushbu materiallardan foydalanish qurilma konstruksiyalaarini sezirarli darajad soddalashtirish, firiktsion biriklarning ishonchliligini oshirish va mashinalarning xizmat qilish muddatini ko’paytirish natijasida yuqori texnik va iqtisodiy samara beradi, ta’mirlash xarajatlarini kamaytiradi, ta’mirlash orasidagi vaqtni oshiradi va metallarrni sezilarli darajada tejaydi. Bundan tashqari, ishlab chiqarish maydonlari, ko’plab metal kesish dastgohlarini o’rni bo’shab, mexnat sharoitlari yaxshilanadi. FPM ning keng qo’llanilishi ularning juda yaxshi ishlash xususiyatlari (ish bosimi, tezlik va xarorat oralig’ida ishqalanish koeffitsientining yuqori va barqaror qiymati, qoniqarli yuzasi qarshiligi), arzon narxi va ishlab chiqarish qulayligi bilan bog’liq. FPm maxsulotlarining kamchiliklari polimer matritsasining issiqlikka chidamliligi bilan belgilanadigan nisbat past issiqlik qarshiligidir. Bu ishqalanish sharoitida, xarorat 400 c ga yetganda va bosim 6 MPa bo’lgan firiksion maxsulotlarini ishlatishni cheklaydi. Ushbu turdagi materiallarga qo’yiladigan asosiy talab yuqori qarshiligi bo’lib, bu materialdagi ma’lum fizik -kimyoviy, fizik-mexanik, termofizik va tribometrik xususiyatlarning kombinatsiyasiga, shuningdek firiksion brikmalarning yuklanish xusussiyatlariga va kinematikasiga bog’liq.