O’simliklar ildiz tizimi chegarasidagi kislorod va karbonat angidrid miqdori muntazam o’zgarib turadi. Anaerob sharoitda hujayralarning kislorod bilan ta’minlanishi yomonlashadi, karbonat angidrid miqdori oshadi. Qisliloq xo’jalik ekinlari ildiz tizimi faqat aeratsiya yetarli bo’lgan sharoitlarda me’yorda faoliyat ko’rsatadi.
Tuproqdagi kislorod miqdori moddalar yoki moddalar tizimining oksidlanish─ qaytarilish potensialini belgilaydi. Karbonat angidrid gazi ildiz tomonidan nitratlar, fosfatlar va ammoniy ionining yutilishga depressiv ta’sir ko’rsatadi (2.4.4─jadval).
G’alla ekinlari harorat 23 ─ 25 ºC bo’lganda azot va fosforni yaxshi o’zlashtiradi. Bug’doy tarkibidagi oqsil miqdori nisbatan issiq haroratli mintaqalarda yuqori bo’ladi. Kanakunjut, soya, loviya va g’o’za kabi o’simliklar 30—35°C haroratda oziq moddalarni yaxshi o’zlashtiradi.
Haroratning 5—7°C ga qadar pasayishi kaliyning o’zlashtirishiga ta’sir qilmaydi, lekin ildiz tomonidan azot, fosfor, kaliy va oltingugurtning yutilishini keskin kamaytiradi. Ekinlar me’yorida oziqlantirilgan sharoitlarda haroratning 10°C dan pasayishi oziqa elementlarning o’zlashtirilishiga salbiy ta’sir ko’rsatadi. Oziqa elementlarining o’zlashtirilishi haroratga mos ravishda ortib boradi, lekin 40°C dan boshlab keskin kamayishini fermentlar tizimining loxaslanishi bilan izohlash mumkin.
