Айэцн Щясяноьлу е р м я н и с и н д р о м у


Шушаны даьытмаг фикриндядирляр



Yüklə 3,3 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə31/34
tarix25.03.2017
ölçüsü3,3 Mb.
#12654
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   34

Шушаны даьытмаг фикриндядирляр

Ермяни  вандализминдян  данышанда  индийядяк  даща  чох

бю йцк  Азярбайъан  бястякары  Цзейир  Щаъыбяйовун,  Азярбай -

ъан во  кал сянятинин корифейи Бцлбцлцн вя Гарабаь ханынын гызы

На  тя ванын эцллялянмиш бцстлярини мисал эятирирдик. 

Ермяни ясир вя эировлуьундан гайытмыш Азярбайъан вятян-

дашлары иля апарылан сющбятляр заманы ишьал олунмуш яразилярдя

йашайыш вя инзибати биналарын, тарихи абидя вя йашайыш мяскян -

397

Ермяни синдрому

Вандализм


ляринин ермяниляр тяряфиндян сюкцляряк даьыдылмасы вя бу сюкцб-

даьытма ишляриня ясир вя эиров вятяндашларымызын ъялб едилмяси

иля баьлы хейли фактлар ашкар едилмишдир. Бу фактлардан Шу ша да кы

ермяни вандализми иля баьлы бир гисмини диггятя чатдырырыг:

Абдуллайев  Рювшян  Абдулрящман  оьлу  1993-ъц  илдя

Шушада йерляшян щярби щиссядя ясир сахланылдыьы заман ермяни

ванда лиз мини  беля  хатырлайыр:  «Бизи  Шуша  шящяриндя  йерляшян

азяр   байъан лылара мяхсус гябиристанлыгларын сюкцлмясиндя ишля -

дирдиляр.  Гя   биристанлыг  демяк  олар  ки,  тамамиля  сюкцлцб  да ьы -

дылмышды. Мяр мяр даш лары машына йцклядиб апарыырдылар». 

1994-1996-ъы  илдя  ермяни  ясирлийиндя  олмуш  Идрис  Усубяли

оь лу Мирзяйев Шуша шящяриндяки 2 гцлляли гядим мясъидин ер -

мяни ясэярляри тяряфиндян даьыдылдыьыны эюрмцшдцр. Даща сонра

И.Мир зяйев ишьал олунмуш яразилярдяки йашайыш евляринин, иътимаи

би наларын, мяктяблярин вя диэяр тикилилярин сюкцлцб талан едилмя -

син дя вя дашынмасында ясир-эировларын ямяйиндян истифадя едил -

дийини тясдиг етмиш, ермянилярин Шушадакы евлярин тикинти ма те -

риал ларынын вя ев яшйаларынын талан едиляряк машынлара йцкляйиб

Eрмя нистана дашындыьыны билдирмигдир. 

1995-1996-ъы иллярдя ермяни ясирлийиндя олмуш Баьыров Сащиб

Гяриб оьлунун дедийиня эюря, ясирликдя олдуьу заман ермяниляр

онлара Аьдамда вя Шушада олан гябиристанлыгдан гара мярмяр

дашларыны  да  сюкдцрмцшляр.  С.Баьыров  ясирляря  сюкцлмцш  тикинти

ма териаллардан вя мярмяр синя дашларындан щазырда щябсдя олан

Самвел Бабайан цчцн дя ев тикдирилдийини демишдир.

Сюзцэедян факты кечмиш щярби ясир Мещдийев Назим Ща физ

оь лу  да  тясдиг  едир:  «Шуша  щябсханасынын  йахынлыьында  олан

азяр байъанлылара мяхсус гябиристанлыгда гябир дашларынын даьы-

дылыб сюкцлдцйцнц эюрдцм. Санки орада щеч гябир олмамышды».

1994-ъц илдя ясирликдя олмуш Гянийев Ариз Мящяррям оьлу

Шушадакы  гябиристанлыглардан  баш  вя  синя  дашларынын  сюкцлмя -

синдя иш ля дил дийини гейд етмякля йанашы, бу сюкцлмцш дашлар дан

Шу ша шящяриндя Андраникя щейкял гойулдуьуну бил дир мишдир. 

1993-1995-ъи иллярдя ясирликдя олмуш Рясул Немят оьлу Ра -

398

Вандализм

Ермяни синдрому


мазанов  да  Шушада  мяъбурян  ишлядилдиклярини  хатырлайаркян

де  йир: «Шуша шящяриндя сахландыьым дюврдя орадакы азяр бай -

ъан  лы ларын  гябиристанлыьындакы  башдашыларын,  гядим  тцрбя лярин,

гий мятли  пи лятялярин  сюкцлмясинин  шащиди  олмуш,  гядим  шящяр

мясъидинин дя сюкцлдцйцнц эюрмцшям. Щямин материаллар Иря -

вана аид нюм   ря машынларла Ермянистана дашынырды». 

1998-2000-ъи  иллярдя  ермяни  ясирлийиндя  олмуш  Ряъябов

Наил Ламик оьлу Шуша шящяриндя сахландыьы заман тарихи аби -

дя лярими зин ермяниляр тяряфиндян даьыдылмасынын вя йандырыл ма -

сынын  ша щи ди  олмушдур.  Шаир  Молла  Пянащ  Вагифин  сарайынын,

кон  сер ва т  о рийанын, гядим Шуша щамамынын та мамиля даьыдыл -

дыьыны гейд едян Н.Ряъябов щямин абидя лярдяки гиймятли яш -

йа ларын  вя  ся нят  ясярляринин  ермяниляр  тяряфиндян  машынлара

йцклядиляряк Ер мянистана апарылмасынын шащиди олдуьуну, Шу -

ша гябирис тан лы ьы нын даьыдылдыьыны гейд етмишдир.

Гафаров  Рауф  Шямшяддин  оьлу  билдирир:  «Шуша  щябсхана -

сын да  сахланылан  заман  мянимля  бирликдя  олан  ясирлярин  ща -

мысыны мцхтялиф вахтларда Шушада гядим йазылы китабяляри, тарихи

абидяляри,  гябиристанлыгдакы  мярмяр  дашлары  сюкмяйя  мяъбур

едир,  бу  дашлары  машынлара  йцклядяряк  апарырдылар.  Мян  Шуша

гябиристанлыьында бир дяня дя олсун, мярмяр гябир дашы эюр мя -

дим.  Гябирлярин  демяк  олар  ки,  щамысы  даьыдылмыш,  якся рий йя ти

йан  тяряф лярдян  газылмышды.  Гябирляри  газмагда  ермя ни лярин

мяг сяди  йя гин  ки,  мейитлярин  аьызларында  олан  гызыл  дишляри  эю -

тцрмяк  имиш.  Шу шадакы  мясъидин  минарясиня  ер мяниляр  гара

мяр  мярдян хач ишаряси дцзялтмишдиляр».

1993-1996-ъы  иллярдя  ермяни  ясирлийиндя  олмуш  Исмайылов

Йунис Суъа оьлунун билдирдийиня эюря, ясирликдя олдуьу заман

Шуша шя щя риндяки тарихи абидяляримизин ермяниляр тяряфиндян да -

ьыдылмасынын  шащиди  олмушдур.  Вагифин  мягбярясинин,  шящяр

мяс       ъидинин вя диэяр абидялярин сюкцляряк ичярисиндяки яшйаларла

бир лик дя  Ермянистана  дашындыьыны  билдирян  Й.Исмайылов  Ц.Щаъы-

бя йовун  ев  музейиндяки  гиймятли  яшйаларын  да  Ермянистана

апарылдыьыны вя щямин бинанын йашайыш еви кими истифадя едилдийини

399

Ермяни синдрому

Вандализм


эюстярмишдир.

1993-1996-ъы  иллярдя  ермяни  ясирлийиндя  олмуш  Вердийев

Ъамал Солтан оьлу эюстярир: «Биз Мысмына кяндиндя беш мяр -

тябяли  йашайыш  бинасы  вя  бир  ферма  тикдик.  Щямин  тикинти  ма те -

риаллары Аьдам шящяриндяки йашайыш биналарындан вя мядя ний -

йят обйектляриндян сюкцлцб эятирилирди. Шуша тцрмясиндя сах ла -

нан  заман  мяни,  диэяр  азярбайъанлы  ясирляр  Шцкцрц  вя  Аьа -

эцлц Шу ша гябиристанлыьына апарыб орадакы гябирляри сюкдцряряк

мяр мяр дашлары апарыр, галанларыны ися сындырырдылар».

1993-1996-ъы иллярдя ермяни ясирлийиндя олмуш Казымов Кя-

рим Явяз оьлу эюстярмишдир ки, ясир олдуьу мцддятдя ону Шу -

ша  шящяриндяки  ХЙЫЫЫ  яср  Азярбайъан  ядябиййатынын  эюркям ли

нцма йяндяси, шаир Молла Пянащ Вагифин мягбярясиндяки гий -

мятли мярмяр даш юртцкляринин, Ибращим Ханын мязар дашы нын,

Шуша щамамынын йанындакы мясъидин дюшямясиндяки мяр мяр -

лярин вя гябиристанлыгдакы башдашыларын сюкцлмя син дя ишлят миш -

ляр. Азярбайъан вокал сянятинин корифейи Бцлбцлцн ев музе йин -

дя ермянилярин мяскунлашдыьыны билдирян К.Казымов онун бцс -

тцнцн йеря атылараг цз щиссясинин гопарылдыьыны, ейни заманда

Шяр гдя  илк  операларын  мцяллифи,  дащи  Азярбайъан  бяс тякары  вя

иъти маи ха дим Цзейир Щаъыбяйовун да бцстцнцн учу ру луб ав то -

машын пар кына атылараг тящгир едилдийини вурьу ла мыш дыр. К.Ка зы -

мов Шу ша шящяриндяки базарын йанындакы мясъидин тямир ишляри

апар маг ады иля фарслашдырылдыьыны, гаршысына фарс дилин дя йазылар

вурул ду ьу ну да билдирмишдир.

Ермяниляр  тяряфиндян  сатыша  чыхарылмыш,  Азярбайъан  Рес -

пуб  ликасы Мядяниййят Назирли йинин сяйляри нятиъясиндя Азяр бай -

ъана эятирилян щямин бцстлярин цзяриндяки эцлля вя зядя йерляри

ашкар эюрцнцр. 

Мцсялман  гябиристанлыгларындан  дашларын  сюкцлмяси  иля

баь  лы факты кечмиш ясир Мям мядов Вцгар Йавяр оьлу да тясдиг

етмишдир: «Шушада мцсял ман гябиристанлыгларындан гябир даш -

ларыны бизя сюкдцрцб ма шынларла дашыт дырыр, йа да сатырдылар. Шу -

шанын  бцтцн  мцсялман  гя  биристанлыг ла ры  даьылмыш  вязиййятдя

иди. Ермяниляр Шушаны даьытмаг фикрин дя идиляр».

400


Ермяни синдрому

Фцзули районунда да мязарлар даьыдылыр

Кечмиш  эиров  Аббасов  Натиг  Ялиш  оьлу  Фцзули  районуна

апа  рылараг  орада  сюкцлмцш  мязар  вя  синя  дашларыны  йцк  ма -

шынларына йцк лятдиклярини билдирир.

Гафаров Рауф Шямсяддин оьлу диэяр ясирлярля бирликдя Сам -

вел Бабайанын (о заман юзцнц «мцдафия назири» кими тягдим

едян,  сонрадан  щябс  олунмуш)  йахын  гощумунун  рящбярлийи

алтында Фцзули ра йо нунда евлярин сюкцлмясиндя, тикинти матери -

ал ларынын  дашыдыл ма сында  ишлядилмишдир.  Р.Гафаров  Фцзули  гя би -

рис   тан лыьында щеч бир мярмяр дашы эюрмядийини вя гябир лярин да -

ьы дыл мыш вязиййятдя ол дуьуну да гейд етмишдир. 

Кечмиш эиров Нурийев Мирйусиф Умудвар оьлу да Фцзули ра -

йо  нунун гарят едилмясинин шащиди олмушдур.

Яли Зющраб оьлу Сарыйевин билдирдийиня эюря, эиров сах лан -

дыьы  мцддятдя  ермяниляр  Аьдам,  Губадлы  вя  Фцзули  район ла -

рында гя бирляри сюкдцряряк мейитлярин аьзындан гызыл дишляри чы -

хар мыш,  тяк ъя  Фцзули  гябиристанлыьындан  3  литрлик  балонда  гызыл

диш ляр топламышлар. 

Мяммядов  Новруз  Гурбан  оьлу  1993-ъц  илдя  Кялбяъяр

ра  йонунун  Йаншаг  кяндиндя  эиров  сахланыларкян  она  Кялбя -

ъяр мешяляриндян аьаълары кясдириб дашытдырмышлар.

Щярби  ясир  Аллащвердийев  Мцлкядар  Иса  оьлу  йедди  няфяр

ясир  ля бирликдя Кялбяъяря апарылдыьыны, онлара орадакы евляри вя

тикинти материалларыны сюкдцрцб «Камаз» маркалы машынлара йцк -

лятдир диклярини,  сонра  щямин  материаллары  ермянилярин  мяскун -

лаш ды ьы Йаншаг кяндиня апарылдыьыны эюстярмишдир.

Рцстямов Илгар Малик оьлу билдирдийня эюря, ермяниляр ону

Зянэилан  ра йо нуна  апарыб  ишлядяркян  азярбайъанлылара  мях -

сус олан евляри сюкцр, яшйаларыны талан едиб апарырдылар.

Зянэилан шящяринин ишьалы заманы юз евиндян эиров эютцрцл -

мцш вя шящярин талан едилмясини дюрд эцн ярзиндя мцшащидя

етмиш  миллиййятъя  татар  олан  Мярйям  Зинатовна  Ъяфярова  ер -

мя  нилярин мянзилляри гарят едяряк йандырдыгларыны, гапы-пян ъя -

401


Ермяни синдрому

ряляри  сын дырдыгларыны  эюрмцш,  ев  яшйаларыны  йыьараг  кян д дян

чых маг  истяркян  ися  мянзилляри  гарят  едян  14-15  йашлы  15-20

няфяр ер мяни ушаьы иля гаршылашмыш, онлар тяряфиндян мющкям

дюйцл мцш вя яшйалары ялиндян алынмышдыр.

1993-ъц илин ийунун 23-дя эиров эю тцрцлмцш Адил Ясяд оьлу

Аббасов Ъябрайыл районунун гарят едилмясинин шащиди олмуш -

дур.

Хоъалы шящяринин ишьалы заманы Ермянистан Щярби гцввяляри



динъ ящалини кцт ляви шякилдя гятля йетирмякля бярабяр, щям дя

шящяри йерля йек сан ет миш, евляри гарят етмиш, йан дырмышлар. 

Ясирликдян азад едилмяйя апарыларкян Хоъалы шящяринин ичя -

ри синдян кечирилян Мящяррямов Пянащ Шащмар оьлу Хоъа лынын

ермяниляр  тяряфиндян  гарят  едилдийинин,  яля  кечян  бцтцн  гя ни -

мя тин Ханкяндиня дашынмасынын шащиди олмушдур.

Ишьал  олунмуш  яразилярдя  йашайыш  евляринин,  мадди-мядя -

ниййят  нцмуняляринин,  инзибати  биналарын  йандырылараг  даьыдыл -

масы  иля  баьлы  Дювлят  Комиссийасында  мювъуд  олан  фактлар

тясдиг  едир  ки,  ермяниляр  щазырда  ялляриндя  сахладыглары  ярази -

лярдя Азяр байъана мяхсус ня варса, щамысыны даьыт магла бу

йерляри юзцнцн  кцляшдирмяйя чалышырлар. Дцнйа мядя ниййятинин,

цмумян,  бяшяри  дяйярлярин  горуйуъусу  кими  тяг дим  едян

«ЙУНЕСКО», БМТ вя диэяр бейнялхалг тяшкилатларын бу факт -

лара биэаня йа наш  масы ян азы тяяссцф доьурур. Щалбуки, мящз

мцнагишя зо на ларында цмумбяшяри сярвятлярин горун масы бу

кими тяш ки лат ларын башлыъа вязифяляриндян олмалы, онларын нцфуз вя

тясир да ирясиндян кянарда галмамалыдыр. 

Ермянилярин  Азярбайъана  мцнасибятдя  бцтцн  бейнял халг

ганунлары  позмасы  иля  баьлы  сон  дяряъя  ъидди  фактлар  мюв ъуд

олса да, Емянистан щеч бир манея иля цзляшмядян ишьал олун -

муш  Азярбайъан  торпагларында  юзцнцн  истядийи  кими  щярякят

етмякдядир.  Щятта  Гарабаьдакы  сепаратчы  режимин  «Мядяний -

йят Назирлийинин шюбя мцдири» Жанна Алексанйан «Аза та ма тик»

гя зетиня  вердийи  мцсащибядя  «Гядим  ермяни  шящяри  Шушидя

азяр байъанлы тцрклярин ишьалы заманы инша едилмиш вя бу шящярин

402

Ермяни синдрому


эуйа азярбайъанлылара мяхсус олмасына дялалят етмяк мяг -

ся ди  эц дян  лазымсыз  тикилиляр  ляьв  едиляъяк»  демякля  яс линдя

Шу ша да  азяр байъанлылара  мяхсус  тарихи  абидяляря  гаршы  олан

ермяни ван дализмини ачыг шякилдя етираф етди.

Бакыда бир нечя ермяни гябринин кючцрцлмяси мясяляси ят -

ра фында  щай-кцй  галдыранлар  бу  фактларын  гаршысында  сусур  вя

бир тяряфлилик  мювгейини  ачыг-ашкар  нцмайиш  етдирмякля  яслиндя

юз ляринин ясл симасыны цзя чыхарырлар. 

Мязарлары даьыдылмыш дидярэин рущларын фярйады кимсянин гу -

ла ьы  на йетмир. Шуша ися бцтцн дцнйанын эюзц гаршысында даьы -

дылыр!

Бу сятирляр йазылан заман ися Даьлыг Гарабаьдакы ермяни



сепаратчылары  шящяр  вя  кяндляри  виран  гоймаьын  йени  цсулуну

та пыблар вя буну щяйата кечирмякдядирляр. Щазырда ишьал ал тын -

да  олан  яразилярдя  йаньынлар  тюрядилир.  Ермя ниляр  ися  яв вялъя

щя мин  кяндлярдяки  евляриндя  олуб-галан  ня  варса,  щамысыны

га рят едя ряк машынлара йцкляйиб апарыр, сонра йандырыр лар. Йан -

ьынлар  щям  ме шяляри,  щям  якин  йерлярини,  щям  дя  йа шайыш  вя

инзибати би налары ящатя ет мякля ишьал алтында олмайан яразиляря

дя кечир. Щя мин йерлярдя йашайан азярбайъанлылар йаньынларын

сюн дцрцл мяси цчцн ялляриндян эяляни етсяляр дя ермяни ня за -

рятиндя  олан  яразилярдя  шид дятлянмякдядир.  Эюз  юнцндя,  шя -

щярляр, кянд ляр  хара базара  чеврилир.  Азярбайъан  Респуб ли касы

бу ба рядя БМТ вя Ав ропа Шурасында мясяля гал дыр мыш дыр.

Ермянистан  Республикасы  вя  Даьлыг  Гарабаьдакы  ермяни

се  паратчыларынын  бу  ямялляри  иля  йухарыда  эюстярилян  конвен си -

йа ла рын тялябляриня мящял гоймамалары мцнтязям олараг бей -

нял халг тяшкилатларын диггятиня чатдырылмалы, бейнялхалг тяш ки лат -

ларын факт лара мцнасибяти ачыгланмалыдыр. Якс щалда милли, щярби,

сийаси мц  нагишялярин артдыьы бир заманда бяшяриййятин мяняви

сярвят ляринин итирилмяси тящлцкяси иля цзляшя билярик.

403


Ермяни синдрому

ЕРМЯНИЛЯР ЩАРА ЭЕДИРЛЯР?

Проблемин  диэяр  тяряфи  барядя  ися  ермяниляр  юзляри  даныш -

маьа башлайыблар. Ермянистан сящиййя ишчиляри етираф едирляр ки,

Гарабаьда вя Ермянистанда мяскунлашан ермяниляр ара сын -

да  рущи  хястялик,  зорлама,  тяъавцзкарлыг  щаллары  дяфялярля  арт -

мыш, щяр 4 ермянидян бири рущи хястяйя чеврилмишдир. 

«Бу эцн Ермянистан вятяндашларындан щяр 4 няфярдян би -

рин дя бу вя диэяр формада рущи сарсынты, позунту вя ягли ча тыш -

маз лыг вар. Кцчялярдя он минлярля рущи хястя вар.» - Бу сюзляри

иш ьалчы  дювлятин  Сящиййя  Назирлийинин  баш  психиатры  Самвел

Торос йан дейиб. 8.12.2004-ъц ил тарихли «Експресс» гязетиндя

билдирил дийиня эюря, «Орианс Йерки» партийасынын мянсубу Сурен

Щова нес йан «Биздя олан дягиг мялумата эюря 12 депутат вя

4 на зирин рущи саьламлыгларынын ъидди йохланмайа ещтийаъы вар.

Даща доь русу, бу инсанлар мцалиъя олунмалыдырлар» дейя нара -

щатлыьыны  ифадя  едиб.  Щямин  гязетин  5-7  ийун  2004-ъц  ил  та рих ли

са йында  верилян  мялумата  эюря  ися  Ермянистанын  Сящиййя

назири Норайр Давид йан юлкя ящалисинин 10 фаизинин мцхтялиф психи

хястяликлярин дашы йыъысы олдуьуну сюйляйиб. Щ.Аьаъанын арашдыр -

ма сындан ися бялли олур ки, эюря, ермяниляр арасында интищар щал -

лары 8 дяфя артыб, 1991-ъц илдя 280-300 зорлама щадисяси олур -

дуса, инди бу ря гям 3000-3670-я чатмышдыр. 

Рус журналисти Йури Помпейевин «Гарабаь ган ичиндя» адлы

китабында Русийа ХИН-нин кечмиш Ы мцавини, вякил Фйодр Ше лов-

Коведйайевин  сюзляри  верилиб:  «Даьлыг  Гарабаьдакы  конфликт

йах  шы планлашыдырылмыш, яввялъядян щазырланмыш, щяйата кечи рил -

мяси Ермянистанын коммунист рящбярляринин цзяриня дцшян ак -

сийадыр… «Гарабаь щярякаты»нын лидерляри миллятин юз мцгяд да -

ра тыны  тяйин  етмяси  принсипини  щипертрофийайа  уьрадараг  еля  бир

щяд дя чатдырмышдыр ки, ондан сонра сепаратизм башлайыр».

Рус тядгигатчысы В.Л.Величко ися «Гафгаз» китабында йа зыр -

ды: «Ермяни халгы тярбийя бахымындан юз рящбярляри тяряфиндян

атыл  мышдыр… онлары Аллащ щягигяти вя инсан яглиндян дя айырараг

404


Ермяни синдрому

сц  ни сурятдя корлайырлар. Йери эялмишкян, дейяк ки, бурада яса -

сян, ер мяни рущаниляри эцнащкардырлар». 

Йох, инди демяк олар ки, йалныз ермяни рущаниляри дейил, З.

Ба  лайан,  С.Капукйан  кими  ермяни  «зийалылары»  -  «алимляри»,

«мц       ял  лимляри»… эцнащкардырлар. 

Бцтцн ъинайятляри юз ушагларынын эюзляри гаршысында тюрядил -

мя  синя ряваъ веряркян Ермянистан щюкумяти эюрясян вятян-

даш ларынын эяляъяйи щаггында дцшцнмцрдцмц? Торпаг вя ща -

ки мий  йят газанмаг хатириня миллятинин психолоэийасыны кор лайан,

он  лары  рущи  хястяйя,  ганичяня,  ъинайяткара  чевирян  бир  дювлят

бу нун ян бюйцк зярбясинин мящз юзцня дяйяъяйини анламыр -

дымы?! Бу эцн эюзцнц ган тутмуш ермяни эянълийинин эяляъяйи

не ъя олаъаг?! 

Азярбайъан  торпагларынын  ишьалы  заманы  ермянилярин

ящалийя  гаршы  тюрятдикляри  эюрцнмямиш  вящшиликляр  шцбщясиз  ки,

онларын юзляри цчцн дя зийансыз ютцшмяйяъяк. Дювлят Комис си -

йасында ясир-эировларын мяруз галдыьы ишэянъяляр, билярякдян ши -

кяст едилмя вя гятля йетирилмя фактларыны якс етдирян материалл ар -

ла  таныш  олдугъа  бир  даща  ямин  олурсан  ки,  гоъайа-ъавана,

ушаьа-гадына  фярг  го   йулмадан  инсанлары  дири-дири  йандырмаг,

кюрпялярин синясини йа   рыб цряклярини чыхармаг, адамларын башына

мисмар чалмаг, бя  дяниндян ят кясиб гопармаг, синясини хач -

ла  дамьаламаг,  ювладын  эюзляри  гаршысында  атаны  йандыр маг,

атанын эюзц гаршысын да азйашлы гызыны зорламаг, гябир устцндя

инсан башы кяс мяк… нормал бейнин, саьлам дцшцнъя тярзинин

мящсулу  де йил.  Бу,  бяшяриййятин  эяляъяйи  цчцн  чох  тящлцкяли

олаъаг дящ шятли синдромун нятиъясидир.

Ермяни синдромунун башга яламяти дя щяр шейи юзцнцн-

кцляшдирмяк ещтирасыдыр. Онлар яввялъя албан мядяниййятини юз

адларына чыхдылар, сонра индики Ермянистан яразисини га марла ды -

лар, бу эцн дя Гарабаьа сащиб чыхмаг истяйирляр. Йох, ермяни

ид диалары бу нунла битмир. Бу хястялийин ян дящшятли нишаняси ба -

рядя артыг мцнтязям олараг мятб уатда да юзцня йер тапыр. 

Террор  актларынын  тяшкилиндя  иштиракы  сцбута  йетирилмиш  Зори

405

Ермяни синдрому


Балайан адлы бир ер  мяни йа зычысы ися утанмадан йа зыр: «Ермяни

чайы Аракс мя нимля доьма ермяни дилиндя да нышыр ды»… Яъа -

ба, Араз чайы Тцр кийя даь ла рындан башлайыб Азярбайъаны бюля -

ряк  эялиб  Хязяр  дяни зиня  тюкцлцрся,  бунун  ермя нийя  ня  дяли

вар? Ахы Балайан юзц дя билир ки, Аразятрафы торпаг лар щеч вахт

ермяниляря  мяхсус  ол ма йыб.  Цму миййятля,  ермяни ляря  мях -

сус ня ися олуб му? Яэяр олсайды, тябии ки, юз тарих, мя дя ний -

йят вя ядябиййаты иля юйцнярдиляр, баш  га ларынынкыны оьур ла маз -

дылар. Бир эцн щансыса ермяни «араш дырыр вя тясдиг едир» ки, Иу -

сус  Христос  ермяни дир,  сон  сюзц  дя  ер мя ниъя  олуб.  «Ашкар

едилир»  ки,  Низа ми  Эянъяви  дя  ермянидир,  гящ  ряманлары  да,

ясяр  ляри дя ясл ер мя ниъя имиш! Бир эцн «мя лум олур» ки, «ер мя -

ни Нущ»ун Нах чы ванда ермяни сифятиндя аби дяси пейда олуб…

Бир дя оху йурсан ки, сян демя, Леонардо До Винчи дя ермяни

имиш, шя кил ляриндяки анлашыл маз ишаряляр дя яски ермяни дилиндя

йа зы лыб мыш… 

Бир  нечя  ай  бундан  яввял  интернет  васитяси  иля  адыны  эиз -

лядян бир ермяни иля мцбащися етмяли олдум. Бу ермяни мяни

инан дырмаьа чалышырды ки, Васили Верешаэин «Апофеоз вой ны» адлы

рясм ясярини мящз 1915-ъи илдя сойгырыма мяруз гал мыш ермя -

ниляря щяср едиб. Мян она Русийа сайтларына мцраъият етмяйи

мяс лящят эюрдцм вя нязяриня чатдырдым ки, рус ряссамы Васили

Василийевич Верешаэин 14 октйабр 1842-ъи илдя Русийада, Чере -

повда анадан олуб. 1853-ъц илдя Пе тер бург дяниз кадет кор -

пусуна дахил олан Васили бош вахт ларын да рясм чяк ирмиш.  1858-

ъи илдя ряссамлыг академийасына дахил олараг А.Т.Мар ко вун вя

А.Й. Бейдманын  рящбярлийи  алтында  ишляйиб.  Дцн  йаны  да  ща  дя -

риндян  эюрцб  якс  етдирмяк  истяйян  ряс сам  дцн йа  юл кя ляриня

ся йащятя чыхыб. Гафгаз, Щиндистан, Америка, Филип пин вя Ку  ба -

йа  сяйащятляри  онун  йарадыъылыьына  зянэин  мюв  зу  вя  ча ларлар

эятириб. Рус ряссамлыьында баталист ряссам кими танынан Вере -

шаэинин мцщарибядя иштиракы она мцщарибялярин бяшяриййятя эя -

тир дийи фаъияляри эюрцб анламаг вя ону ясярляриндя якс ет дирмяк

фцрсяти вермишдир. Ряс самын йарадыъылыьында мцщарибя мюв зу -

406

Ермяни синдрому


су силсиля харак тер да шыйыр. Мцщарибянин инсанлара эятирдийи фя -

лакят ля рин  аъы  нятиъя лярини  якс  етдирян  «Апофеоз  войны»  (сятри

тяр ъц мяси:  «Мц ща рибянин  тянтяняси»)  адлы  ясяри  мцщарибянин

рям зи кими гябул едил  мишдир. 

Верешаgин юз ясяриндя инсан кялляляриндян уъалдылмыш пира -

ми да ны якс етдирмиш вя цзяриндя «Кечмишин, бцэцнцн вя эя -

ляъяйин бцтцн фатещляриня щяср олунур» сюзлярини йазмышдыр.

Ермяни  миллятчиляринин  тарихи  сахталашдырмаг  ъящдляри  тяк ъя

Азярбайъан вя Тцркийя алимляри тяряфиндян дейил, щятта он ла рын

юз алимляри тяряфиндян, ейни заманда рус, эцръц, франсыз, аме -

рикалы алим вя арашырмачылар тяряфиндян дяфялярля тянгид атяшиня

тутулмцш, юз ъавабыны алмышдыр. Лакин тарихин аъы дярс ля рин дян иб -

рят эютцрмяк истямяйян емяниляр «Тутду гатыг, тутмады ай ран»

прин сипини  ясас  тутараг  аьылларына  эялян  яъаиб  идейалары  ортайа

атмаг ла  ясл  щягигятдян  хябярсиз  оланлары  аздырмаг  ис тяйирляр.

Гон дарма  «ермяни  сойгырымы»  уйдурма лар ыны  йаваш-йаваш

дцн йа  иътимаиййятинин  бейниня  йеритмяйя  чалышан  ермяни лярин

ся няд ли  вя  бядии  филмляриндя,  тарихи  вя  публисистик  ясярля риндя,

интер нет  сайтларында  тез-тез  истинад  етдикляри  факт  Верешагинин

«Апо феоз войны» ясяридир. Яэяр сющбят цмумий йятля сойгырым

рям зин дян  эетсяйди,  ермяниляри  бялкя  дя  баша  дцш мяк  оларды

вя  бу  исти над  щеч  бир  етираз  да  доьурмазды.  Ам ма  мясяля

бурасын да дыр  ки,  ермяниляр  1904-ъц  илдя  вяфат  етмиш  ряссамын

1871-ъи  ил дя  чякилдийи  цзяриндя  гейд  олунан  адыэе дян  ясярини

1915-ъи ил «ермяни сойгырымы»на щяср олундуьуну иддиа едирляр!

Эц лцнъ  бир  фактдыр,  йаланларынын  ашкара  чыхаъа ьындан  да  горх -

майан даш нак тяфяккцрлц ермяни иътимаи ряйи бя шяриййят гаршы -

сында эцлцнъ вя зий йятдя галаъагларыны дц шцн мцрмц?!

Ермяни «арашдырмачы»лары бир эцн «Марс да бизимдир» де-

йяр  лярся, тяяъъцблянмяк лазым дейил, чцнки бу, онларын кющня

хяс  тялийидир! Саьалмаз хястялийи! 

Щя, ермяниляр дцнйаны ермяниъя эюрцр, ермяниъя охуйур,

ермяниъя  гябул  едирляр.  Ялбяття,  ахы  онларын  «кяшфиня»  эюря,

йараныш  да  мящз  ермянилярля  башлайыб…  Еля  ися,  мараглыдыр,

407

Ермяни синдрому


фор ма ъа  вя  мянаъа  тцрк  дилиня  мяхсус  «ермян-ярмян»  сю -

зцнц щай лашдырмаьы ня вахт аьылларына эятирибляр?

Нящайят,  бу  эцн  Ермянистан  террорчулар  тяряфиндян  идаря

олу нур.  Истяр  Ермянистанда,  истярся  дя  ишьал  олунмуш  Даьлыг

Га рабаь яразисиндя бцтцн бейнялхалг щцгуг гайдалары тапда -

ныр, явязиндя террор ганунлары щаким олур. Бу яразилярдя «Ай -

дат» (Щайдат) адлы бир мящкямя фяалиййят эюстярир вя шцбщясиз

ки, щям террор тяшкилатларынын, щям дя ермяни килсясинин няз дин -

дядир. Бу мящ кямянин щюкмцня щеч кясин, щятта йерли идаря

органла рынын, президентин беля, тясир етмяйя эцъц йохдур. «Ай -

дат»ын юлцм щюк мц кясдийи шяхслярин гятля йетирилмяси вя буна

эюря га нунла ъаваб верилмямяси ади щал алыб. «Ай дат»дан ону

йа раданларын,  малиййяляшдирянлярин  вя  дястяк ляйянлярин  юзляри

дя  горхурлар.  Бу  сятирляр  йазыларкян  Ермянистан-Азяр байъан

пре  зи  дентляринин Бухарест эюрцшц заманы Кочар йанын мяз лум

эю рцнцшц диг гятдян гачмады. Дярщал щисс олу нурду ки, Кочар -

йан вя онун ятрафындакылар юз ямялляринин эировуна чев рил миш -

ляр.  Онлар  эери  чякилярся,  гятля  йетириляъяклярини  билирляр.  Чцн ки

юз ляри дя бу йолла щакимиййятя эялмишляр вя бу, мцасир Ер мя -

нистанын ре аллыьыдыр.

Ермяни  Террор  вя  Тяъавцзцня  гаршы  Мцбаризя  Иттифагынын

сяд   ри Телман Гасымов дейир: «Кочарйан ермяни халгыны горху

ал  тын да сахлайыр вя сясини чыхаранлары асанлыгла арадан эютцрцр.

Щеч кяся сирр дейил ки, Кочарйан башда АСАЛА олмагла йа на -

шы, Ермянистанда вя хариъдя фяалиййят эюстярян яксяр террорчу

тяш килатларла сых ямякдашлыг едир. О, хариъдя йашайан ер мя ни -

лярля мцнасибятдя проблемлярля дя цзляшир. Бунун баш лыъа ся-

бяби сийаси бизнес мясялясиндя анлашылмазлыгдыр. Сийаси биз нес

дедикдя илк нювбядя ермяни диаспорунун Ермянистана айырдыьы

пулларын  лазыми  цнвана  чатдырылмамасы  нязярдя  тутулур.  Икинъи

сябяб  ися  Кочарйанын  Русийа  иля  мцнасибятиндяки  мюв гейи,

йя ни,  Ермянистаны  Русийанын  щярраъ  базарына  чыхар ма сыдыр.

Цчцн  ъц сябяб ися даща кяскинилийи иля сечилир: Иранла мц на си бят -

лярдя  щяддян  зийадя  йахынлыьын  Гярбин  хошуна  эялмямяси.

408

Ермяни синдрому


Аме  ри канын гара сийащысында олан Иран дювляти иля Ермянистанын

бу гя дяр исти мцнасибятдя олмасы шцбщясиз ки, Аь Евин цря йин -

ъя де йил. Бу ъур сийасят ися Америкада вя мцттяфиг юлкялярдя

йа ша йан ермяниляря сярф етмир». 

Ермяниляр  заман-заман  Франса,  Британийа  вя  Русийанын

ма рагларынын щяйата кечирилмясиндя бир алятя чеврилибляр вя ин -

дики Ер мянистан да бу сийасятин ялиндя ойунъагдан башга бир

шей дейил. Она эюря дя эет-эедя даща чох асылы вязиййятя дц -

шцр.  Бу  эцн  Ермянистанын  дювлят  мцяссисяляри  кредитлярин,

боръ ларын явя зиндя Русийайа вя диэяр юлкяляря верилмякдядир.

Ру сийа  бир  тя ряфдян  Ермянистаны  силащландырмаг  цчцн  1  мил -

йард АБШ дол лары дя йяриндя силащ верирся, диэяр тяряфдян Ермя -

нис таны эет-эе дя юзцн дян даща чох асылы вязиййятя салыр. Ру -

сийа  президенти  В.Пу тин  «Ермянистан  Русийанын  форпосту дур»

сюзцнц  бош  йеря  ди линя  эя тирмямишди.  Бу,  Москванын  Ермя -

нистана бахышыны юзцн дя якс етдирян чох дягиг ифадядядир. 

Азярбайъан президенти Илщам Ялийевин Путинин бу сюз ляриня

мцнасибяти ися яслиндя Ермянистана ян лайигли ъавабдыр: «Инди

эя ряк  Ермянистан  мцяййянляшдирсин:  Биз  данышыглары  киминля

апа раг, форпостламы, йохса онун форпосту олдуьу юлкя илями?» 

Беляликля, йцзиллярля давам едян ермяни миллятчиляринин си йа -

сяти  газандыглары  Ермянистанла  бярабяр  ермяни  миллятинин  дя

ру щян мящв олмасына, онларын юзэя пулу иля йашайан бир топ -

лума чеврилмясиня эятириб чыхарыб.

Сонда ися бцтцн бу йардымлар-пуллар вя силащлар Азярбай -

ъан ящалисиня-кюрпяляря, гоъалара, гадынлара гаршы чеврилир. 

Бу эцн Ермянистанын мцдафия назири Серж Сяркисйан мцх -

би рин «Ана вятянин сярщяди щара гядярдир?» суалына «Сярщяд

ди ряк лярини щара гядяр чякмяк мцмкцндцрся, ора гядяр» ъа -

вабыны верир. Яслиндя террор йолу иля щакимиййятя эялмиш назир -

дян  бун  дан  артыг  ъаваб  эюзлямяк  дя  мцмкцн  дейил.  Чцнки

онун президенти Роберт Кочарйан да Авропа Шурасында чыхышы

за  маны няинки Авропайа, щятта бцтцн дцнйайа мейдан охуду:

«Бяли, мян Хо ъалынын алынмасында иштирак етмишям вя бунунла

409

Ермяни синдрому


фяхр еди рям»! Демяли, Ермянистандан щяля чох сцрпризляр эюз -

лямяк мцм кцн дцр.

Ермяни  щякимляри  ися  инди  тяшвишя  дцшцбляр,  ермянилярин

психи саьламлыьы уьрунда коалисийа йарадырлар… Эеъ дейилми?! 



Yüklə 3,3 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   34




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin