Tasmaning tortish qobilyati, o‘tishlar soni Tasmaning tortish qobilyatini tortish koeffisienti aniqlaydi, u quyidagicha aniqlanadi:
yoki . (4.14)
Tasmali uzatmaning sirpanishi va foydali ish koeffisientlaridan ning optimal qiymatini olish tavsiya etiladi.
Tasmaning chidamliligi uning o‘tishlari soniga bog‘liq bo‘ladi. Uning formulasi:
,
ning qiymatlari: yassi tasmalar uchun: ; ponasimon tasmalar uchun .
Tasmaning qancha muddat hizmat qilishi undagi kuchlanishlar soniga bog‘liq bo‘ladi:
, (4.15)
(4.13) formulada ; yuklamani hisobga oluvchi koeffisient, o‘zgarmas yuklanishda .
Yassi tasmali uzatmalarni hisoblash tartibi Yetaklovchi shkivning diametri:
, mm; (4.16)
burovchi moment, hisobida. Shkiv diametrining qiymati DST 17383-73 bo‘yicha quyidagicha tanlanadi. 40; 45; 50; 56; 63; 71; 80; 90; 100; 112; 125; 140; 160; 180; 200; 224; 250; 280; 315; 355; 400; 450; 500; 560; 630; 710; 740; 800; 900; 1000; 1120; 1250; 1400; 1600; 1800; 2000.
Yetaklanuvchi shkiv diametri
, (4.17)
diametri DST 17383-73 bo‘yicha tanlab olinadi.
Rezina to‘qimali tasmaning eni
; (4.18)
bunda tasmadagi qistirmalar soni, tasmaning 1mm qistirma eniga to‘g‘ri keladigan ishi yuklanish, uning qiymati:
, (4.19)
tasmali uzatmada qamrov burchagi, tezlik, yuklanish xarakteri va tasma joylashishi qiyaligini hisobga oluvchi koeffisient.
Uzatmadagi o‘qlararo masofaning dastlabki qiymati
, (4.20)
yassi tasmali uzatmada
(4.21)
olish tavsiya qilinadi, 25-bunda charm, tasmali, 30-rezina to‘qimali tasmada olinadi.
Ponasimon tasmalarni hisoblash Ponasimon tasmaning kesimi 15.3 – rasmdagi nomogrammadan aniqlanadi.
Kichik(yetaklovchi) shkiv diametri
, mm (4.22)
katta (yetaklanuvchi) shkiv diametri
, (4.23)
diametrlar DST 17383-73 bo‘yicha tanlab olinadi.
4.3 – rasm. Ponasimon tasma kesimini tanlash uchun nomogramma
Tasmali uzatma o‘qlararo masofasi:
(4.24)
tasmaning balandligi.
Tasma kichik shkivini qamrash burchagi:
. (4.23)
Tasmalar soni: , (4.25)
bunda -tasma uzunligini hisobga oluvchi koeffisient, tasma sonlarini hisobga oluvchi koeffisient, tasmali uzatma uzatayotgan quvvat, tasma uzata olishi mumkun bo‘lgan quvvat.
