Akademik litseylarda sinfdan tashqari va fakultativ mashg‘ulotlar, ularning tashkiliy shakllari, maqsad va vazifalari, o‘tkazish metodikasi. Sinfdan va al tashkari ishlar uch XIL buladi

Fakultativ mashgulotlar.

Matematikadan fakultativ mashgulotlarning asosiy maqsadi o‘quvchilarning bilimlarini chukurlashtirish va kengaytirish, predmetga bulgan ongli kizikishlarini oshirish, ularning matematik kobiliyatlarini ustirish, matematikani chukir o‘rganish vositalari bilan dunyokarashini va bir kator shaxsiy sifatlarini tarbiyalashdan iboratdir.
Matematikadan fakultativ mashgulotlarning dasturi shunday tuzilishi kerakki, uning barcha savollarini o‘rganish maktab matematikasini asosiy kursini o‘rganish bilan chambarchas boglik bulishi kerak.
Fakultativ mashgulotlar o‘quvchilarni matematikaga va uning tadbikiga oid soxalarga yunaltirishga va uni kelgusida takomillashtirishga yordam beradi.
Matematikadan fakultativ mashgulotlarning effektiv bulishi uchun ularni kuyidagi xollarda tashkil kilish zarur:

1. yukori malakali o‘qituvchilar yoki mashgulotlarni yukori ilmiy-metodik darajada uta oladigan boshka mutaxassislar bulganda;

   
   

2. ushbu fakultativ kursni o‘rganishni xoxlovchi o‘quvchilar 15 tadan kam bulmaganda;

   
   

Ba’zi bir kishlok maktablarida sinfdagi o‘quvchilar soni kam bulganda fakultativ mashgulotlarga katnashuvchi o‘quvchilar guruxini parallel sinflar yoki kushni sinflar(VII-I sinflar, X-XI sinflar va b.) o‘quvchilaridan komplekttlash mumkin.

Fakultativ mashgulotlarga o‘quvchilarni yozish ularning kizikishiga karab amalga oshiriladi. O‘quvchilarni fakultativ mashgulotlarga katnashishga majbur kilmaydi. Ayniksa matematikani o‘rganishda kiynaladigan yoki maktabgi ukishni boshka mashgulot turlari bilan birgalikda olib boradigan o‘quvchilarga dikkat bilan yondoshish kerak.
Matematika o‘qituvchisi fakultativ mashgulotning sifati uchun tulik javobgardir. Fakultativ mashgulotlar dars jadvaliga kuyiladi. Fakultativ mashgulotlar 7-sinfdan boshlab 15-20 nafar o‘quvchini parallel sinflarda olib utiladi. Maktab dars jadvaliga kiritiladi va uning koldirilishi va kuchirilishiga yul kuyilmaydi. Asosiy talablar: mashgulotlarga majburiy katnashish, uy vazifalarini bajarishxisoblanadi. Xususiyatlari: xar bir mavzu bir-birga boglik emas, xar biri asosiy maktab matematik goyalardan kelib chikadi va rivojlantiriladi. Bilimlar sistemaga solinadi, nazariyalar ketma-ket bayon kilinib, ochib beriladi, matematik tadbiklariga doir masalalar karab chikiladi. YAna bir xususiyati-sinfdan va AL tashkari shakllari orasidagi uzviylikni ta’minlaydi. Bu mashgulotlar matematik tugaraklarni tuldiradi. Bundan bayon kilish boglikligi va mavzuni o‘rganish kengligini bilan ajralib turadi.
Fakultativ mashgulotlar mazmuni kuyidagilarni uz ichiga olishi mumkin:
Matematikaning tanlangan boblari (xaftasiga! soat), Matematikaning tadbiklari (xaftasiga! Soat, 7-9-sinflar), Matematika tarixi (7-9-sinflar), Matematika va iktisodiyot (9-sinf), Amaliy ishlar (geometrik yasashlar, takribiy xisoblashusullari. Kompyuterlar va matematik masalalar echish).
Asosiy uslublari: o‘quvchilar fikrlashlarini rivojlantirish bunga doirmasalalarni muxokama etish, referatlar yozish, ma’ruzalar tayyorlash, takriz va masalalar tuzish. Bunda ilmiy-ommabop va kizikarli matematik adabiyotlardan keng foydalanish muximdir.

2.