20
Meteorlar kam hollarda
yonib tugamasdan Yer sir-
tiga tushadi.
meteoritlar
Meteoritlar, odatda, bir necha kilogramm dan bir
necha tonnagacha bo‘ladi. Ular, asosan, tosh, temir
va boshqa moddalardan iborat.
Agar Yer sirtini havo o‘rab turmaganida,
sayyora-
mizga har kuni minglab meteorlar tushib, shahar va
qishloqlarni
vayron qilar, Yer yuzidagi hayotni izdan
chiqarar edi.
Kosmonavtika (yunoncha) – Yer atmosferasidan tash-
qarida koinotni kosmik apparatlar (9-rasm)
yordamida
tekshirish bilan shug‘ullanadigan ilm va amaliyot sohasi.
Kosmonavtika 20-asrning boshlaridan rivojlana boshla-
uchirildi.
Rus kosmonavti Y. A. Gagarin «Vostok–1» havo kemasi-
-
lo –11» havo kemasida Oyga qo‘ngan.
O‘tgan davr mobaynida bir
qancha mamlakatlar tomoni-
dan yuzlab havo kemalari uchirilib, Quyosh sistemasidagi
21
sayyoralar va ularning yo‘ldoshlari o‘rganildi.
Shuningdek,
Quyosh sistemasidan tashqaridagi, juda olisdagi osmon
Hozirgi paytda Yerning sun’iy yo‘ldoshlari
orqali
tog‘larda, o‘rmonlarda, cho‘llarda bo‘layotgan turli tabi-
iy jarayonlar o‘rganilmoqda. Shuningdek,
ular yordamida
olimlar iqlimda, okean va dengizlarda ro‘y berayotgan
o‘zgarishlarni oz fursatda aniqlab o‘rganmoqdalar.
«dumli yulduz», kometa, «daydi
toshlar», «uchar yulduz», meteor, meteorit, asteroid,
kosmonavtika.
1.
Kometa deb qanday osmon jismiga aytiladi?
2.
Kometalar qanday ko‘rinishda va kattalikda bo‘ladi?
3.
Meteor qanday osmon jismi?
Tunlari osmonda ular-
ni ko‘rganmisiz?
4.
Meteorlar nima uchun Yerga kelib urilavermaydi?
5.
Meteorit nima? Meteor meteoritdan nimasi bilan
farq qiladi?
Ko‘rgan filmlaringiz asosida osmon jismlari
haqida daftaringizga yozing.
9-rasm.
Raketa va Yerning sun’iy yo‘ldoshi.