Alisher navoiy nomidagi


III. Mavzu bo„yicha o„tkazilgan tajriba-sinov ishlari



Yüklə 1,21 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə35/47
tarix29.03.2022
ölçüsü1,21 Mb.
#54357
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   47
gap bo‘laklarini o‘rgatishda qo‘llaniladigan metodlar”

   III. Mavzu bo„yicha o„tkazilgan tajriba-sinov ishlari. 

   3.1. Tajriba sinov materiallari. 

     Ta‘limda har bir hodisa, jarayonlar ma‘lum nazariya va ilmga asoslangan holda 

olib  borilishi  lozim.  Biz,  O‗zbek  tili  va  adabiyotini  o‗qitish  fakulteti  404-guruh 

talabalari  ham  Alisher  Navoiy  nomidagi  AL  da  4  yil  davomida  o‗zlashtirilgan 

bilimlarimizni  hamda  bitiruv  malakaviy  ishimizni  amaliyotga  tatbiq  qilish 

maqsadida fevral-aprel oylarida pedagogik amaliyotda bo‗ldik.  

     Men  I.Vasila  dars  o‗tadigan  guruhlarda  dars  o‗tish  ko‗nikma-malakalarni 

egalladim.  104-  va  105-  guruhlarda  ―Gapning  bosh  bo‗laklari‖  mavzusida  darslar 

tashkil  etdim.  Avvalo,  105-guruhda  an‘anaviy  usulda  ―Gap  bo‗laklari‖  mavzusini 

ochib  berishga  harakat  qildim.  Bunda  o‗quvchilarning  o‗zlashtirish  ko‗rsatkichi 

70% ni tashkil etdi.  

    So‗ngra innovatsion metod hamda texnologiyalarga asoslanib,  ―Gap bo‗laklari‖ 

mavzusida  23-aprelda  104-guruhda  ochiq  dars  o‗tdim.    Natijada,  o‗quvchilarning 

o‗zlashtirish ko‗rsatkichi 81% ni tashkil etdi.  

    Darsni  tashkil  etishda  interfaol  hamda  muammoli  ta‘lim  metodlaridan 

foydalandim.  Xususan,    darsni  ―Keys  stadi‖,  ―Bekatlar‖  metodlari  asosida  olib 

borib,  ―Issiq  kartoshka‖,  ―Insert‖,  ―FSMU‖,  ―Klaster‖,―Topding  –  yechding‖,test 

topshiriqlaridan  foydalandim.  Avvalo,  dars  tashkiliy  qism  bilan  boshlanib,  uyga 

vazifa tekshirilgandan so‗ng ―Gapning bosh bo‗laklari‖ mavzusida darsning asosiy 

qismiga o‗tdim. Dars shioriga e‘tibor qaratib(O‗quv qunt beradi, bilim sharaf-shon, 

shu  ikkov  tufayli  ulug‗dir  inson.    (Mahmud  Qoshg‗ariy)),  ularning  fikrini  bilib 

oldim.  Bu  shiorni  qo‗llashda  ilmning  ahamiyati,  ilmli  insonnig  ulug‗lanishini 

ifodalagan holda o‗quvchilarni yanada chuqurroq bilim olishga da‘vat etish ko‗zda 

tutildi.  Bir  nechta  metodlarni  o‗zida  qamrab  olgan  “Manzillar”  texnologiyasini 

qo‗llash  orqali  vaqatdan  unumli  foydalanish  hamda  darsning  jonli  o‗tishi 

ko‗zlandi.  Amalga  oshirish  bosqichlari  bekatlar  tarzida  nomlanib, har  bir  bekatda 

turli  topshiriqlar  amalga  oshirishga  harakat  qilindi.  1-bekatda  o‗quvchilar 




 69

 

guruhlanib,  o‗zlariga  nom  qo‗yadilar.  Guruhlarga  ―davlat‖  maqomi  berilishi 



ulardagi guruh manfatini himoya qilish hissini kuchaytiradi. 2-bekatda guruhlardan 

bittadan  vakil  chiqib,  ―Ha/yo„q”  metodining  ishtirokchilariga  aylanadilar.  Ushbu 

jarayonda  guruhlardan  uchtagacha  vakillar  ishtirok  etishi  mumkin.  Birinchi 

ishtirokchilarga  mavzudan  tashqaridagi  jumboq  savollardan  berilishi  orqali 

o‗quvchilarni jarayonga kirgizib olishni maqsad qilinadi. Keyingi vakillarga o‗tgan 

mavzuga  oid  faktlar  ―Ha/yo‗q‖  holda  keltirib  o‗tiladi,  zukko  o‗quvchilardan 

tezkorlik talab qilinadi. Bu topshiriq guruhdagi barcha vakillarni uyg‗otib, go‗yoki 

ularni  savollarga  javob  berayotgan  guruhdoshining  o‗rnidadek  his  uyg‗otadi.  3- 

bekatda  esa  yangi  mavzu  va  matn  bilan  ishlashga  mo‗ljallangan  “Insert” 

texnologiyasi  amalga  oshiriladi.  O‗quvchilar    tarqatilgan  matnni  o‗qib  chiqishib, 

gapda  eganing  qo‗llanishiga  e‘tibor  beradilar  va  egalarni  belgilaydilar.  O‗qish 

jarayonida matnda maxsus belgilar qo‗yib borishadi: + buni bilaman, - buni bilmas 

edim, ? buni mukammal bilmoqchi edim singari. Egalari topilmagan gaplar sababi 

―Klaster texnologiyasi orqali ochib beriladi‖. 5-bekatda “SAN” (Samarali, axloqiy, 

nazokatli)  texnologiyasini  qo‗llaymiz.  Bunda  o‗qituvchi  mavzu  va  biror  nutq 

uslubi  yozilgan qo‗g‗oz varaqalarini tarqatadi, o‗quvchilar mavzuga oid xuddi shu 

uslubda  matn  yaratadilar,  matnda  eganing  ishtirokiga  ko‗ra  barcha  turlari  ishtirok 

etishi  lozim.  Berilgan  muddat  tugaganidan  so‗ng  o‗z  matnlarini  guruh  oldida 

namoyish(taqdimot) 

qilib 


beradilar. 

Mazkur 


texnologiyaning 

maqsadi 


o‗quvchilarda  yakka,  jamoaviy,  guruh  bilan  ishlash,  ijodiy  va  tashkilotchilik 

faoliyati  ko‗nikmalarini,  ishga  mas‘uliyat  bilan  yondashuvni  shakllantirish, 

yaratuvchanlik, tadqiqotchilikka yo‗naltirish, o‗quvchilar og‗zaki va yozma nutqini 

rivojlantirishdan  iborat.  6-bekat  takrorlash  bosqichi  bo‗lib,  bunda  ―Raqiblar 

bahosi‖ metodini qo‗llaymiz, darsda faol ishtirok etmagan guruh qatnashchilaridan 

bittadan  o‗quvchini  peshtaxta  oldiga  chaqiramiz,  ular  2-3  min  ichida  shaxsi 

noma‘lum  gaplardan    misollar  yozishlari  kerak.  Shart  talabiga  ko‗ra,  raqib 

guruhlardan  boshqa  a‘zolar  chiqarilib  raqibining  yozganlarini  tekshiradi.  Bunda 

ham  natijalar  tekshiriladi,  ham  baholovchi  talabaning  bilimi  ham  ―baholanadi―. 



 70

 

Asosiy    maqsad  –  o‗zaro  hurmat,  ishga  mas‘uliyat  bilan  yondashish, 



kuzatuvchanlik va xolis baho bera olish ko‗nikmasini shakllantirishdan iborat. 

     Shundan  so‗ng  “Besh  barmoq”  metodini  qo‗llaniladi.  O‗qituvchi  talabalarni 

shu  uchta  guruhlarni  qayta    nomlaydi:  voqelik,  muammo,  yechim.                                                                                                                      

Kesim  haqidagi  bilimlarni  eslab  olish  maqsadida  ―Test-so„rov”  metodini 

qo‗llaymiz, ochiq test savollari guruhlarga tarqatiladi.  Shu orqali muammoli savol 

yuzaga keltiriladi. O‗qituvchi peshtaxtaga “Sabab nima?” savolini yozadi. Gaplar 

tahlil  qilinadi.  Guruhlar  5  daqiqa  mobaynida  umumiy  xulosaga  kelishlari  va  uni 

e‘lon  qilishlari  zarur,  ya‘ni  berilgan  ikki  gapdan  qaysi  biri  sodda  gap  ekanligini 

aytishlari  zarur.  Shundan  so‗ng  xulosani  o‗zingiz  chiqaring  nazdida  ―savollar 

zanjiri‖ni  keltirish  orqali  guruhlar  xulosani  o‗zlari  chiqarishlari  maqsad  qilinadi. 

So‗ng  O.Genrining  ―So‗nggi  yaproq‖  hikoyasini  audio  shakli  o‗qib  eshittiriladi. 

Unda ilgari surilgan g‗oya xususida fikr yuritadilar. Bunda guruh o‗qituvchi guruh 

a‘zolariga “O„z fikringni bayon et” da‘vatini berishi  guruh vakillarini fikrlashga 

undaydi.  Guruh  talabalari  o‗z  fikrlarini  bildiradilar,  fikrlarga  munosabat 

bildiradilar.  Ushbu  jarayonda  har  qanday  fikr  inobatga  olinishi  lozim,  talabalar 

asosliroq  fikrlar  ta‘sirida  o‗z  fikrlarini  o‗zgartirishlari  mumkin  bo‗ladi.  Har  bir 

guruh  uch  qismga  bo‗linib,  ularning  ikki  qismi  guruhlarga  tarqatiladi.  Yangi 

tuzilgan  guruhlar  o‗zaro  ―fikr  bahsi‖ni  davom  ettiradilar  va  yakdil  xulosaga 

kelganliklarini  e‘lon  qiladilar.  “FSMU”  metodini  qo‗llanishi  ularning  fikrlarini 

dalillashni  talab  etadi.  “Diqqat”metodini  qo‗llash  orqali  o‗quvchilarga  kesim 

haqidagi  nazariy  ma‘lumotni  berish  maqsad  qilinadi.  Dars  yakunida  guruhlar 

baholanishi o‗quvchilarning darslardagi faolligini oshirishga ko‗mak beradi. Uyga 

topshiriq  sifatida  berilgan  Uyimizga  kelgan  g‗aroyib  mehmon  mavzusida  matn 

tuzishda    o‗quvchilar  ham  nazariy  bilimlarini  amalda  qo‗llaydilar,  ham  nutqiy 

malakalari ortadi. 

 


Yüklə 1,21 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   47




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin