Fizik xossalari va tuzilishi. Tetratsen 357 oC da suyuqlanadigan sarg‘ish-sarg‘aldoq tusli kristall, penatsen esa 300 oC dan yuqori temperaturada parchalanadigan ko‘k-binafsha tusli kristall moddadir. Pasaytirilgan bosim ostida tetratsen va pentatsen sublimatlanadi.
Chiziqli kondensirlangan arenlarda xalqalar sonining ortib borishi bilan ionlanish energiyasi molekulaning qo‘zg‘olgan holatga o‘tish energiyasi kamayib boradi. Buni quyidagi jadvaldagi ma’lumotlardan ko‘rish mumkin.
Kimyoviy xossalari. Tetratsen va pentatsenning ionlanish energiyalari nisbatan kam bo‘lganligi sababli ular elektrofil reagentlar bilan oson reaksiyaga kirishadi, oson oksidlanadi. Tetratsenda 5-
, 6-, 11- va 12-uglerod atomlari, pentatsend 6- va 12-uglerod atomlari asosiy reaksiya markazlari hisoblanadi.
Birikma
|
IE, eV
|
Qo‘zg‘olgan holatga o‘tish maksimumi
|
, nm
|
|
Benzol
|
9,24
|
261,5
|
~200
|
Naftalin
|
8,13
|
315
|
~300
|
Antratsen
|
7,41
|
374
|
~8000
|
Tetratsen
|
7,01
|
473
|
~10000
|
Pentatsen
|
6,64
|
580
|
~12000
|
Tetratsen va pentatsen organik yarimo‘tkazuvchi va fotoo‘tkazuvchi sifatida ishlatilishi mumkin. Tetratsen va pentatsendan tayyorlangan yupqa plyonkalar yoritilganda ularning elektr o‘tkazuvchanligi keskin ortadi.
Tetratsenning xalkogenli hosilalari metallar kabi o‘tkazuvchanlikka ega bo‘lgan materiallar olishda qo‘llaniladi.
X X
X X
X= S, Se, Te
Dostları ilə paylaş: |