Amaliy mashg’ulot Elektron sxemani maket (Breadboard)da qurish

 
F
0
 
— 
tortish kuchi, N; 
v 
—tortish elementining tezligi, m/s. 
 
Elektrodvigatelning nominal quvvatini aniqlash formulasi: 
N
dv
=N/η
 
(6.6) 
bu yerda:

N -
mashina yurutmasi uchun kerak bo’lgan quvvat, kVt; 
η-
yuurtmaning 
umumiy FIK. 
Yuritmaning umumiy foydali ish koeffisenti uzatmalarning xususiy FIKlari 
ko’paytmasiga teng: 
η
= 
η
1
 η
2
 η
3
 × …× η
n
(6.7) 
Bu formula faqat quvvatni ketma-ket uzatishda to’g’ri bo’ladi. Yurutmaning 
istalgan vali tayanadigan podshipniklar parallel ishlaydi, va bitta val podshipniklaridagi 
yo’qotilagan kuchni hisobga oladigan FIK (podshipniklar soni qancha bo’lishidan qat’iy 
nazar), bitta kattalik bilan ko’rsatiladi. 
Tayanchlardagi ishqalanishda sarflanadigan kuchlar koeffisentlari quyidagicha:
bir juft dumalash podshipniklari uchun
η
= 0,99-0,995;
bir juft sirpanish podshipniklari uchun moylash sharoitlariga qarab 
η
=0,98-
0,99. 

---

Har xil uzatmalarning o’rtacha FIK qiymatlari quyidagi jadvalda keltirilgan 
(podshipniklardagi yo’qotishlar hisobga olinmagan): 
Elektrodvigatelning nominal qiymatini aniqlangan keyin, berilgan ish sharoiti 
uchun qaysi tipdagi dvigatel kerakligi aniqlab olinadi va kataloglardan hisob-
kitoblarimizga yaqin dvigatel tip-o’lchami tanlanadi. Bunda, ko’pincha, hisoblangan 
quvvatdan yuqori quvvatli dvigatel tanlanadi.
Har xil uzatmalarning o’rtacha FIK qiymatlari 
Uzatma 
Moy vannasida 
Ochiq 
Tishli 
0,96-0,98 
0,94 
Chervyakli, 
chervyakning 
kirish 
sonlari uchun: 
z=1 
z=2 
z=3 
0,7 
0,75 
0,85 
0,5 
0,6 
-- 
Zanjirli 
0,95-0,97 
0,9 
Friktsion 
0,90-0,95 
0,7-0,88 
Tasmali 
-- 
0,95-0,96 
Kataloglarda quvvati bir xil, ammo burchak tezligi har xil bo’lgan bir necha 
tipdagi elektrodvigatellar boladi. Ular ichidan burchak tezligi kinematik sxemaga to’g’ri 
keladigan elektrodvigatelni tanlashimiz kerak. Bunda quyidagini hisobga olish kerak: 
elektrodvigatel vali qancha tez ayladigan bo’lsa uning o’lchami, massasi va narxi 
kichikroq; dvigatel vali sekin aylanadigan bo’lsa, shuncha umumiy uzatishlar soni 
kichik bo’ladi.