Amaliy mashg’ulot Elektron sxemani maket (Breadboard)da qurish

Ishni bajarish tartibi 
1.
Talabalar o`qituvchi tomonidan berilgan ma`lumotlar asosida 1 ta 
mexatronik yuritma uchun kinematik sxema qurib, uzatishlar soni hisoblanadi. 
2.
Talaba bajargan ishlari bo`yicha o`qituvchiga yozma hisobot tayyorlab 
topshiradi. 
 
Takrorlash uchun savollar: 
1.
Kinematik sxema qaysi maqsadda quriladi? 
2.
Kinematik sxemada qanaqa parametrlar ko`rsatiladi? 
3.
Uzatishlar soni qanday hisoblanadi? 
4.
Umumiy uzatishlar sonini aniqlashda qaysi tavsiyalarga e`tibor berish 
kerak? 
 
Amaliy ish
Mexatronik elektr yuritmalarini energetik hisoblash 
Mashg’ulot maqsadi
: Talabalarda mexatronik elektr yuritmalari uchun kerakli 
quvvatni aniqlash amaliy ko`nimalarni shakllantirish. 
 
Nazariy ma`lumotlar 
Energetik hisoblashda mexatronik elektr yurutmasi uchun kerakli quvvat 
hisoblanib, dvigatelning quvvati aniqlanadi va konkret dvigatel tanlanadi. 
Yuritma ucnun kerakli quvvat quyidagi formuladan aniqlanadi: 
N = N
sol 
Π,
(6.1) 
bu yerda
N
sol
— solishtirma quvvat, kVt·soat/kg; 
Π 
— mashina ish unumdorligi, 
kg/soat. 

---

Solishtirma quvvat taqribiy kattalik va hisoblashda amaliyotdan olingan qiymati 
qo’llaniladi.
Quvvatni aniqlash uchun navbatdagi formulalar tavsiya etiladi:
ilgarilama harakatda 
N = Pv·10
-3

(6.2) 
aylanma harakatda 
N= Mω·10
-3

(6.3) 
bu yerda 
P-
foydali qarshiliklarning ta’sir qiluvchi kuchi (tortish kuchi), N; 
v 
— 
bajaruvchi organ tezligi, m/s; 
M 
– yetaklanuvchi
valdagi aylanish momenti, N·m; 
ω-
yetaklanuvchi valning burchak tezligi, rad/s. 
Transportlovchi qurilmalar yuritmasi uchun kerak bo’lgan quvvat material qaysi 
yo’nalishda: vertikal, gorizontal yoki qiyalik bo’yicha harakatlanishiga bo’g’liq. 
Umumiy ko’rinishda:
N = Π L w g/1000 ± Π Hg/1000
(6.4) 
bu yerda:
Π 
— transportlovchi qurilmaning ish unumdorligi, kg/s; 
L 
— tashish 
uzunligi, m; 
N 
— ko’tarish balandligi, m; 
w 
— harakatga qarshilik koeffisiyenti. 
Bu formulani qiya burchak ostida yuk tashish uchun ham ishlatiladi. Agar 
vertikal tashish kerak bo’lsa, unda formuladagi 
L= N 
bo’ladi. Agar gorizontal tashish 
kerak bo’lsa, unda formuladagi 
H=0
bo’ladi
 
 
Yuritmaning quvvatini quyidagi formula bilan ham aniqlab bo’ladi. 
N = F
0
v ·10
-3
 
(6.5) 
bu yerda: