Anatomiya 2014. indd

132-rasm. O‘ng buyrak. Old tomondan ko‘rinishi:
1–yuqorigi uchi; 2–oldingi yuzasi; 3–medial chekkasi; 
4–buyrak arteriyasi; 5–buyrak venasi; 6–siydik nayi;
7–pastki uchi; 8–lateral chekkasi.

---

270
shagiga tegib turadi. Uning yuqori uchida buyrak usti bezi joylash-
gan. Buyrakning oldingi yuzasi qorinparda bilan qoplangan bo‘lib, 
ichki a’zolarga tegib turadi.
Buyrakni kesib ko‘rganimizda (133-rasm) u ikki xil mod-
dadan: tashqi 0,4–0,7 sm qalinlikdagi po‘stloq moddadan va 
2–2,5 sm qalinlikdagi mag‘iz moddadan iborat. Buyrakning 
po‘stloq moddasi qiz g‘ish rangda bo‘lib, buyrakning tashqi 
qavatini hosil qiladi. U mag‘iz modda orasiga botib kirib buy-
rak ustunlarini
 
hosil qiladi. Buyrakning po‘stloq moddasi bir-
biri bilan almashadigan yorug‘ va qoramtir qism lardan iborat. 
Yorug‘ qismi konus shaklida bo‘lib, mag‘iz moddadan po‘st-
loq qa o‘tayotgan nur ko‘rinishidagi nurli qismini
 
hosil qiluv-
chi buyrakning to‘g‘ri naychalari va yig‘uvchi naychalarning 
bosh lang‘ich qism laridan iborat.
Qoramtir qismida esa buyrak tanachalari va buralma naycha-
lar joylashib, o‘ralgan qism deb ataladi. Buyrakning mag‘iz mod-
dasi 10–15 ta buyrak piramidalaridan iborat. Har bir piramida-
ning asosi po‘stloq moddaga, uchi buyrak so‘rg‘ichini hosil qi-
lib, buyrak bo‘shlig‘iga qaragan. Piramida nefronning to‘g‘ri va 
yig‘uvchi naychalardan iborat bo‘lib, ular o‘zaro qo‘shilib buy-
rak so‘rg‘ichi sohasida 15–20 ta qisqa so‘rg‘ich naychalarini
 
ho-
sil qiladi. Ular buyrak so‘rg‘ichi sohasi yuzasiga so‘rg‘ichsimon 
teshiklar
 
bo‘lib ochiladi. Bu teshiklar hisobiga buyrak so‘rg‘ichi 
uchi g‘alvirsimon ko‘rinishga ega bo‘lib, g‘alvirsimon maydon 
deyiladi.
Buyrak tuzilishi va qon