Fiziologiyanaın əhəmiyyəti, öyrənmə metodları.
Phyzis --yunanca təbiət deməkdir. O, canlı organizmdə, onun toxuma və hüceyrələrində gedən həyati prosesləri, organizmin funksiyaları ilə xarici mühit arasındakı əlagəsini öyrənir. Bundan başga, o, anatomiya ilə birlikdə təcrübi tibbin əsasını təşkil edir. Fiziologiya ümumi, mügaisəli və xüsusi şöbələrə bölünür. Ümumi fiziologiya xarici mühitin canlı organizmə təsirini, mügaisəli isə müxtəlif növ organizmlərdə fizioloji prosesləri öyrənir. Xüsusi fiziologiyaya həzm, gan dövranı, sidik ifrazı və başga sistemlərin fiziologiyası aiddir. Fiziologiya bilikləri həkimə xəstəliyin gedişini başa düşməyə kömək edir və düzgün müalicəsinə şərait yaradır. Beləki, vitaminlərin və hormonların kəşv edilməsi, onların organizmdə rolunu öyrənəndən sonra çox bir xəstəliklərin səbəbi aydınlaşdırıldı və düzgün müalicəsi aparıldı. Fiziologiya bütün tibbi ixtisaslarla sıx bağlıdır, onun nailiyyətlərindən tibbi texnikada geniş istifadə olunur. Fiziologiya eksperimental elmdir. Onun tətgigat metodu heyvanlar üzərində aparılan təcrübələrdir.
Öyrənmə metodları. Canlı organizmin funksiyalarını öyrənmək üçün aşağıdakı metodlardan istifadə olunur:
1. Eksperimental metod—müşahidə və təcrübə metodu--ən əsas metoddur. Fiziologlar öz təcrübələrini əsasən heyvanlar-- gurbağa, dovşan, pişiklər,siçovul, itlər və s.-- üzərində aparırlar. Bu təcrübələr çox ehtiyatla insan organizmin xüsusiyyətlərini nəzərə alarag insanda da aparılır. 2.Cərrahi əməliyyatlar metodu—hər hansı bir üzvü xaric edəndən sonra organizmin fəaliyyətini öyrənirlər. 3.Farmokoloji, və ya biokimyəvi, metod – müxtəlif zəhər, dərman, kimyəvi maddələr yeritddikdən sonra organizmin fəaliyyətini öyrənirlər. 4.Fiziki metod—fiziki agetnlərin (cərəyan, isti, soyug, işıg, şüa, təzyig və başga) təsirini öyrənirlər.
Fiziologiya laboratoriyaları çox dəgig aparatlarla təchiz edilir. Belə aparatlar organizmdə gedən mürəkkəb proseslər haggında məlumat almağa imkan verir.
Anatomiya və fiziologiyanın bütün bu sahələri sağlam insanı öyrəndiyinə görə normal anatomiya və normal fiziologiya adlanır.
Dostları ilə paylaş: |