Anatomiye giRİŞ

A İletici Bölüm 
 Solunum 
yolları, göğüs boşluğunda yer alıp almamasına göre üst ve alt solunum yolları 
olarak ikiye ayrılır. Üst solunum yolları burun (nasus), yutak (pharynx) ve gırtlak 
(larynx)'tan, alt solunum yolları ise soluk borusu (trachea), bronşlar (bronchi) ve respiratuvar 
bronşioller'e kadar olan akciğer içi hava iletici bölümden ibarettir. 
 
1. Nasus, Rhinos  (Burun) 
Üst solunum yollarının temel organı olan burun, bir solunum yolu olma yanında, içinde 
taşıdığı özel mukoza sayesinde "koku organı" olarak ta fonksiyon görür. Burun hastalıkları 
klinikte Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanları tarafından teşhis ve tedavi edilir. Burun 
hastalıkları bilimi, Grekçe burun anlamına gelen rhinos teriminden türetilmiş Rhinoloji 
adlandırması ile belirtilir. 
 
Burun, anatomik olarak dış burun ve burun boşluğundan ibarettir. 
Dış Burun (nasus externus): Yüzün orta hattında yerleşmiş, öne-aşağıya doğru uzanan 
piramidal bir oluşum  şeklindedir. Biyolojik gelişimde sadece insana özgü bir yapı olan dış 
burunun  şekil ve büyüklüğü birçok variasyonlar gösterir. Dış burunun alt yüzündeki delikler 
(nares, nostrils), solunan havanın aşağıdan yukarıya doğru yönlenmesini, böylece solunan 
havanın burun boşluğundaki koku bölgesi ile temasını kolaylaştırır.  
 
Dış burunun serbest bir ucu (apex), sırtı (dorsum), kanatları (alae) ve alına bağlanan bir 
kökü (radix) vardır.  İskeleti, kemikler ve kıkırdaklardan ibarettir. Kemik iskeleti os nasale, 
maxilla'nın proc. frontalis'i ve os frontale'nin pars nasalis'i, kıkırdak iskeleti ise burun 
bölmesi kıkırdağı (cartilago septi nasi) ile burun kanadı  kıkırdaktan (cart. alaris major ve 
cartt. alares minores) oluşur. 
 
Dış burunun derisi, çok sayıda büyük yağ bezleri içeren ince, kılsız bir deri olup, alttaki 
yapılara gevşek olarak tutunmuştur. Dış burun etrafında bulunan iskelet kasları (m. dilatator 
naris ve m. compressor naris) nares'lerin açıklıklarını etkilerler.  
 
Dış burun, fasial ve oftalmik atardamarın dalları ile kanlandırılır. Lenfası altçene altı ile 
boyun derin lenf düğümlerine akar.  
Cavitas nasi (Burun Boşluğu) : Burun boşluğu, bir bölme ile iki eşit boşluğa ayrılmış, 
irregüler  şekilli, solunum yollarının başlangıç bölümüdür. Öndeki nares'ler aracılığı ile dış 
ortamla ilişki kuran boşluk, arkadaki choana'larla yutak boşluğunun burun bölümü 
 
111

---

(nasopharyx) 'ne bağlanır. Burun boşluğunun her bir yarımının tavan, taban, dış yan duvar, 
iç yan duvar olmak üzere dört duvarı vardır. 
Tavan, burun bölmesi kıkırdağının proc. lateralis'leri, os nasale, os etmoidale’nin lamina 
cribrosa’sıve os sphenoidale’nin corpus’u tarafından oluşturulur. 
 
Taban, önde maxilla'nın sert damak çıkıntısı, arkada ise damak kemiğinin horizontal 
parçası tarafından oluşturulur. 
 
Dışyan duvar, burun boşluğunun en geniş ve en komplike duvarıdır. Burada üç 
concha ile bunların arasında uzanan hava yolları (meatus) bulunur. Concha’lar; concha 
nasalis süprior, concha nasalis medius ve concha nasalis inferior, yollar ise meatus nasi 
superior, meatus nasi medius ve meatus nasi inferior olarak adlandırılır.  
 
İç yan duvar, burun bölmesi (septum nasi) tarafından yapılır. Septum nasi'nin önden 
arkaya doğru deri, kıkırdak ve kemik (cartilago septi nasi, lamina perpendicularis ossis 
ethmoidalis ve vomer) olmak üzere üç bölümü ayırt edilir. 
 Burun 
boşluğu, dış ortam ve yutak dışında nazolakrimal kanal aracılığı ile orbita, özel  
açılma delikleri aracılığı ile paranasal sinüslerle bağlantı halindedir.