Anatomiye giRİŞ

Anatominin Çalışma Yöntemleri: 
 
 Canlının anatomisi: Yaşayan birey şu yöntemlerle muayene edilebilir. 
 1. İnspeksiyon: Bu kavram görerek kontrol veya gözlem gibi anlamlara gelmektedir. Vücudun 
genel durumu, doğal postürleri, vücut yüzeyindeki yapı ve ayrıntıların görünüşü hareketlerinin 
görümüne bakarak incelemektir. 
  2. Palpasyon: Anlamı “dokunarak muayene”dir. Bu yöntemle organ ve oluşumların çeşitli, 
sertlik-yumuşaklık, pozisyon, büyüklük, şekil, kayganlık ve hareketliliğine, ayrıca 
kardiovasküler sistemin nabzına ve kasların kasılma durumları ile ilgili bilgileri elde edebiliriz. 
 3. Perküsyon: vücudun bir yerine parmakla vurmaktır. Bu vuruşlar sonucunda derindeki 
dokunun fizik karakterlerine uygun boşluk veya dolgunluk (timpanik veya mat) sesler alınır. Bu 
yöntemle bir parmağın volar yüzeyi muayene edilecek vücut yüzeyine yerleştirilir ve bu 
parmağın üstüne diğer elin parmak ucuyla keskin çekiç darbeleri şeklinde vurulur. 
  4. Oskültasyon: Dinlemek anlamındadır. Genellikle steteskop adı verilen araç yardımı    ile 
gerçekleştirilir.  İç organlarda kan ve sıvı akımının çıkardığı sesler, kalbin darbeleri, hava 
akımının nefes alıp verme sırasında çıkardığı sesler dinlenerek sonuç çıkarılır. 
  5. Endoskopi: Bronkoskop, Laryngoskop, systoskop, Laparoskop gibi araçlarla vücudun derin 
kısımlarının ve iç organların içinin incelenmesidir. Örneğin; midenin, mesanenin iç yüzeylerinin 
incelenmesi gibi.  
 6. X-ışınları: Röntgen araçları ve bilgisayarlı tomogramlarla alınan filimlerin incelenmesi 
radyolojik anatominin temelini oluşturulur. Bunlar günümüzün tıbbında en değerli tanı 
araçlardır. X-ışınlarının geçirgenlik yeteneklerindeki farklara dayanarak kemiklerin, eklemlerin 
ve hemen tüm iç oranların pozisyonları,  şekilleri, ilişkileri, dolup boşalmaları vb. konularda 
tanılar konulabilir.  
Bu saydığımız altı yöntem, tıpta büyük klinik öneme sahiptir. 
  b. Makroskobik anatomi: Disseksiyon bu alanda en etkin çalışma yöntemidir. Disseksiyonda 
topografik biçimde çalışmak daha elverişlidir. Ancak sistemik biçimde de çalışılabilir. 
 c. Mikroskobik anatomi: Histoloji ve sitoloji diye tanımladığımız bilim dallarının çalışma 
yöntemlerini kapsar. Mikroskobik anatominin bir parçasıdır. Bir çok durumlarda biraz 
mikroskobik bilgi fonu olmaksızın makroskobik yapıyı kavramak olanaksızdır.  
 Bir yüzyıla yakın süre histoloji ışık mikroskobu ile yetinmek zorunda kalmıştır. Son yıllarda 
sahneye çıkan elektron mikroskop bu alandaki bilgilerde bir patlama yapmıştır. Daha da yenisi, 
skan elektron mikroskobu çalışma alanını gittikçe genişletmektedir. 
Mikroskobik anatominin bir diğer çalışma yöntemi histokimyadır. Kararlaştırılmış kimyasal 
reaksiyonlar klasik boya teknikleri yerine kullanılmaktadır. 
 Otoradyografi histokimyanın özel bir dalıdır. Radyoaktif izotoplarla işaretlenmiş maddelerin 
hücre tarafından alınıp araştırmamızı olanaklı  kılmıştır. Örneğin; DNA sentez eden hücre 
çekirdeğindeki tritium ile işaretlenmiş timidinin izlenmesi hücre proliferasyonunu anlamamızı 
sağlamıştır. 
c.  Embriyoloji: Ovumun sperm ile döllenmesinden gelişkin bir organizma oluşuncaya 
(doğuma) kadar gittikçe ilerleyen değişiklikleri inceler. 
 
6

---

Embriyolojik gelişme sırasında yalnızca hücrelerin toplam sayısında artma değil, hücrelerin 
çeşitliliğinde de bir artma söz konusudur. Hücrelerin bu farklılaşmasına histogenezis, hücrelerin 
özel yapıları oluşturmak için bir arada toplanmalarına organogenezis denir. 
Embriyoloji çalışmaları birçok normal gelişkin organların ilişki ve pozisyonlarına ait akılcı 
açıklamalar yapmamızı sağlar. Ayrıca bir çok anomaliler ve patolojik gelişimleri anlamamızda 
büyük değeri vardır. 
d. Deneysel yaklaşımlar: Sayısız histogenetik ve morfogenetik sorunlarda deneysel çözümler 
gittikçe yaygınlaşmaktadır. Bu konuda her gün o kadar çok çalışma alanı açılmakta, o kadar çok 
yeni teknikler işin içine katılmaktadır ki  bunların isimlerinin sayılması bile onca zaman alır. 
 Doku kültürü yöntemleriyle hücrelerin gelişme ve farklılaşmalarına ait devamlı bilgi 
üretilmektedir. 
 Örneğin; Yumurtayı tüpte döllemek ve blastosist evresine kadar tüpte yaşatmak olanağı vardır. 
Bu blastosisti bir konakçıya geçirerek gelişmesini tamamlamasını sağlamak atılımı insanda da 
yapılmış –tüp bebek- ve başarılı olmuştur. 
  İnsandan insana, hayvandan hayvana ve hayvandan insana organ ve doku transplantasyonları 
günlük olağan işler haline gelmiştir. Bugün kalb, akciğer, karaciğer, böbrek, kemik ve korneanın 
insandan insana transplantasyonlarını duymak heyecan bile yaratmamaktadır. Bir insanın 
hastalanmış karaciğer fonksiyonları geçici bir süre için bir maymunun sağlam karaciğerine 
yüklenebilmektedir.  
NOMİNA ANATOMİCA 
Anatomi bir tanım bilimidir. Vücudun bütününe ve yapıların birbirine göre pozisyonlarını 
belirtmek için tek anlamlı terimler kullanır. 
Anatomi bilim dalında kullanılan Latince terimleri gereği gibi anlayıp kavrayabilmek için 
kuşkusuz genel bir Latince bilgisine ihtiyaç vardır. Oysa ülkemizde orta öğretim döneminde 
(bazı okullar dışında) Latince dilbilgisi öğretimi yapılmamaktadır. Bu nedenle burada Latince dil 
bilgisi hakkında özellikle anatomi terimleri yönünden kısaca bilgi vermeyi uygun gördük.