Kemik Mimarisi (Architecture) Kemikler sürekli olarak iki önemli faktörün etkisi altında kalırlar. Bunlardan biri ağırlık,
diğeri de üzerine yapışan kasların çekme kuvvetidir.
Bu kuvvetlerin etkisi, belirli yönleri izleyerek kemikte dağılırlar. Bu kuvvetlerin etki yönlerini
çizgilerle gösterebiliriz. Bu çizgilere trajektör denir.
Anatomistler insan femur kemiğinin baş ve boyun kısmını incelemişler ve buradan ince kemik
etkisinin yönüne göre sıralanmış olduğunu kanıtlamışlardır.
Kemikteki boşlukları sınırlayan bölmelerin durumu, basınç ve çekme kuvvetinin en çok etki
ettiği yönlere doğru ayarlanmıştır. İki kemiğin eklem yaptığı bölgelerde, bir kemikteki
trajektörlerin komşu kemikte de aynen devam ettiği röntgen filmlerinde görülür.
Varyasyonlar Kemikler ırk, yaş ve cinsiyete göre değişiklikler gösterdikleri gibi kişiden kişiye göre de
değişiklikler gösterirler.
Kadın kemikleri çoğunlukla daha hafif ve daha küçüktürler. Çünkü gelişmelerini daha erken
tamamlarlar. Muskuler çıkıntılar erkeklerde daha fazla belirlidir.
Çocukların kemikleri çok esnektir. Kırıldığı anda, kırılma sının fidan çubuğu gibidir. Gelişkin
kemikleri kuru odun gibi kırılırlar.
Kişisel varyasyonların çoğunluğu kemiklerin büyüklük, şekil ve ağırlığına aittirler. Kasların
gelişme derecesi kemiğin şekline etki eder. Kaslar kuvvetli ise kemiğin çıkıntıları da belirlidir,
örneğin; mandibula’nın prosessus coronoideus'u çiğneme kasları tam geliştiği zaman belirli
olur. Kemik yüzeyindeki kabarıntılı veya hatlar gibi sekonder işaretler puberte zamanında
belirlenmeye başlar. Bunlar daha çok tendonların tutunduğu yerlerdir. Örneğin; linea aspera bu
devirde daha çok kalınlaşır. Eğer ekstremite de bir kemik çıkarılırsa veya doğmalık olarak yoksa
komşu kemik hipertrofıye uğrar. Örneğin; fibula çıkarılırsa tibia hipertrofiye uğrar. Tersi
olarak kemik üzerine kas faaliyetleri ortadan kalkar veya azalırsa kemik atrofıye uğrar. Felçli
hastalarda ve atellerde bu olay görülür. Kemiğin hem organik hem inorganik maddeleri yavaş
yavaş kaybolur.
Eğer herhangi bir nedenle eklem kıkırdağını kaybederse bu defa kemik yüzeyi çok sert ve cilalı
bir şekil gösterir.