Anatomiye giRİŞ

Kas Kirişleri: Kirişler, kasların meydana getirdiği kuvveti iskelet parçalarına ulaştıran yardımcı 
oluşumlardır. Kirişlerin büyüklük ve şekilleri ait oldukları kasların şekil ve fonksiyonlarına göre 
çok değişiktir. 
Kiriş dokusunun en önemli kısmını kalın kollagen lifler meydana getirirler. Bir kaç kollagen 
lif birbirine paralel durumda bir araya toplanarak ince huzmeler yaparlar. Bu ince huzmeler 
arasında kiriş hücreleri (fibroblast) bulunurlar. İnce kiriş huzmeleri bağ dokusu aracılığı ile 
birbiriyle birleşerek daha kalın huzmeler meydana getirirler. Kollagen lif huzmeleri, kısa 
kirişlerde birbirine paralel olarak, uzun kirişlerde ise hafif kıvrıntılar yaparak dalgalar şeklinde 
uzanırlar. Kas kasıldığı zaman evvela bu dalgalar kaybolur, huzmeler doğrulur. Bundan sonra 
kirişin ilettiği kas kuvveti tam olarak kemik üzerinde etkisini gösterir ve kemiği harekete getirir. 
Bu şekilde kas kuvvetinin bir 'kısmı kayboluyor. Fakat kuvvet etkisinin tedricen başlaması ile bu 
sırada kemikler bir hazırlık devresi ve harekete tedricen başlamak imkanını kazanmış olurlar ve 
aynı zamanda yapışma yerlerinde kas kuvvetinin dokular üzerindeki etkisi de, tedricen başladığı 
için, daha hafif olur. Kollagen huzmeler arasında bunları birbirine bağlayan elastiki lifIer 
bulunur. Bu lifIer, kas gevşediği zaman, kollagen huzmelerin tekrar kıvrılmasını ve tekrar eski 
dalgalı durumlarına dönmelerini sağlarlar. 
Kesiti 1 mm
2
 kiriş, kopmadan 6 - 10 Kg. kadar çekme kuvvetine dayanabilir. Kasın kalınlığı 
kirişin kalınlığına nispeten 60 misli fazla olabilir. Kasın kuvveti ile kirişin çekme kuvvetine karşı 
olan direnme yetenekliği arasındaki nispet bütün kaslarda kirişin lehine olarak ayarlanmıştır. 
Hiç bir kas yalnız kendi kuvveti ile kirişini koparamaz. Kiriş kopma vakalarında muhakkak başka 
kuvvetlerin de etkisi olması lazımdır. 
Kas ile Kirişler arasında ilişki: Kirişler her zaman yalnız kasların uçlarında yer almazlar. Bazen 
kirişler yassı tabaka halinde kasın bir kısmını örterler, bazen de çeşitli uzunluk ve kalınlıkta 
huzmeler  şeklinde kasın içine sokulurlar. Yalnız kasın uçlarında görülen yuvarlak kirişlerin de 
kasın içine sokulan uzantıları vardır. Bu şekilde kas hücrelerinin kirişle birleşme alanı çok 
büyümüş oluyor 
Kas lifleri kirişle birleşirken kuş tüylerinde olduğu gibi bazen iki taraflı, bazen da yalnız bir 
taraflı olarak sıra ile birbirini izleyerek arka arkaya kirişe yapışırlar. Bu sırada kas lifi ile kiriş 
arasında, genişliği değişik olmakla beraber, her zaman bir dar açı meydana gelir. Kas lifleri 
kasıldığı zaman bu açı genişler. Komşu lifler arasındaki mesafe çoğalır ve bu şekilde kasılma 
sırasında kalınlaşan lifler kendileri için sığabilecek yer bulurlar. Kas lifIerinin bu şekilde kirişin 
çeşitli kısımlarına yapışmaları, bir kirişin etrafında daha fazla kas lifinin toplanmasına imkan 
verir. Eğer bütün kas lifleri aynı yükseklikte kirişle birleşmiş olsalardı, kasılma sırasında 
kalınlaşmış lifler kendilerine yer bulamazlardı ve sonunda ya kasın parçalanması veya kirişi 
meydana getiren kollagen huzmelerin dağılması icap ederdi. 
Kemiklere tutunduğu yerlerde kiriş dokusu, periost dokusuna karışır ve kiriş dokusu, periost 
dokusunda bulunan liflerle uzanırlar ve buradan da Sharpey lifleri ile kemik dokusuna karışırlar. 
Kasların hepsi de kemiklere tutunmazlar. Bazıları kemikler arasında bulunan ve membrana 
interossea denilen zarlara, bazı1arı kalın fassialara ve kas grupları arasına sokulan septum 
intermusculare' lere, bazıları da deriye tutunurlar. Buralarda da kas liflerinin ucundan çıkan ince 
ve kısa kirişler bu zarların veya derinin dokusuna karışırlar.  
 
61

---