Angren universiteti “ijtimoiy-gumanitar fanlar” kafedrasi



Yüklə 1,23 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə12/13
tarix01.08.2023
ölçüsü1,23 Mb.
#138305
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Bozor iqtisodiyotida davlatning roli va vazifalari

Xulosa va takliflar
Bozor va bozor iqtisodiyoti tovar-pul munosabatlarining rivojlanishi 
natijasida vujudga kcladi.
Bozor munosabatlari subyektlari o‘zaro bogiiq holda va aloqada bandlik, 
milliy daromad va ishlab chiqarishning umumiy haj- mi kabi ijtimoiy ishlab 
chiqarish natijalarini aks ettiradigan va doimiy harakatda bo‘ladigan daromad 
lar va xarajatlar oqimini shakllantiradi.
Bozor munosabatlarining har bir ishtirokchisi o‘z maqsad va
manfaatlaridan kelib chiqib, mustaqil qaror qabul qiladi. Aynan xo‘jalik 
yurituvchi subycktlaraing iqtisodiy erkinligi va mustaqilligi bozor 
ko‘rinishidagi iqtisodiy munosabatlarni vujudga keltiradi hamda o’z 
rivojlanishining tabiiy-evolyusion, dinamik xususiyatini belgilab beradi.
Bozor iqtisodiyoti
— murakkab ijtimoiy-iqtisodiy
tizim bo‘lib, 
birlashgan, o‘zaro bog’langan va birgalikda harakatlanadigan bir qator tarkibiy 
tuzilmalami o‘z ichiga oladi.
Bozor iqtisodiyotining samarali amal qilishi uchun uning infratuzilmasi 
shakllantiriladi. Bozor infratuzilmasi — bu bozor munosabatlariga ko‘mak 
berishga qaratilgan ijtimoiy-iqtisodiy institutlar tizimidir.
Bozor iqtisodiyoti tizimining afzalligiga qaramay, shunday muammolar 
borki, ulami bozor mexanizmi vositasida hal etish kam samara keltiradi yoki 
umuman hal etib bo‘lmaydi. Ana shunday muammolarni hal etish uchun 
davlat ulami o‘z zimmasiga olishi yoki zarur shart-sharoitlami yaratib berishi 
kerak.
Bozor iqtisodiyotiga o‘tish davrining umumiy mazmuni iqtisodiy 
munosabatlarning alohida unsurlarini isloh qilish yoki iqtisodiy siyosatga 
tuzatishlar kiritish emas, balki butun iqtisodiy munosabatlar tizimini 
o‘zgartirishdan iboratdir.
O’tish davri quyidagi mezonlar bilan tavsiflanadi: sikllilik (jamiyatda u 
yoki bu tarkibiy o‘zgarishlaming qaytarilib turishi), beqarorlik (jamiyatda 


31 
mavjud bo‘lgan turli kuchlaming kurashi va o'zaro ta’siri), muqobillik 
(islohotlar va rivojlanish yoilarini tanlash imkoniyati), tarixiylik (eski 
tizimning yo‘qolib ketishi, o‘miga boshqa tizimning vujudga kelishi, uning 
rivojlanishi).
O‘zbekistonning bozor iqtisodiyotiga o‘tishda tanlagan yo‘li - o‘ziga 
xos madaniy, tarixiy, iqtisodiy va tabiiy xususiyatlarini hamda bu yo‘ldagi 
jahon tajribasini hisobga olgan holda revolyusion to‘ntarishlarsiz, ijtimoiy 
to‘qnashuvlarsiz, ijtimoiy himoyani kuchaytirgan holda asta-sekinlik, lekin 
qat’iyatlilik bilan bosqichma-bosqich rivojlangan bozor iqtisodiyotiga 
o‘tishdan iboratdir.
Iqtisodiy islohotlar - bu bozor munosabatlarini shakllantirishga 
qaratilgan chora-tadbirlar majmuidir. Iqtisodiy islohotlardan ko‘zda tutilgan 
maqsad mamlakat aholisi uchun yashash va xo‘jalik faoliyati yuritishning eng 
yaxshi sharoitlarini yaratish, ulaming ma’naviy-axloqiy yetukligiga erishish
iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy barqarorlikni ta’minlashdan iborat,
Iqtisodiy islohotlaming bosh bo‘g‘ini mulkchilik munosabatlarini tubdan 
o‘zgartirishdir, chunki shu orqali ko‘p ukladli iqtisodiyot va raqobatlashish 
muhiti shakllantiriladi hamda bozor iqtisodiyotiga o‘tishning shart-sharoitlari 
vujudga keltiriladi.
Respublikada bozor iqtisodiyotiga o'tish davrida, iqtisodiyotni 
rivojlantirish borasida bir qator vazifalar turadi. Bular xususiylashti- rish va 
raqobatchilik muhitini shakllantirish jarayonlarini chuqur- lashtirish; 
makroiqtisodiy barqarorlikka erishish; milliy valyutani mustahkamlash; 
iqtisodiyot tarkibiy tuzilishini tubdan o'zgartirish; ijtimoiy kafolatlari kuchli 
bo‘lgan demokratik davlatni shakllantirish vazifalaridir.
O’tish davrida olib borilayotgan iqtisodiy islohotlami keng aholi 
qatlamlari tomonidan qo‘llab-quvvatlanishining asosiy sharti islohotlaming 
ijtimoiy yo‘naltirilganligidir.


32 
Milliy taraqqiyotimizning hozirgi pallasida mamlakatimizni isloh etish 
va modernizatsiyalash jarayonlari yanada kuchaytirilib, pirovard strategik 
maqsadimiz - ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor iqtisodiyotiga asoslangan ochiq 
demokratik davlat barpo etish va fuqarolik jamiyatini shakllantirish yo‘lidagi 
harakatlar izchil ravishda amalga oshiriladi. Modemizatsiya juda keng 
tushuncha bo‘lib, bugungi kunda uni jamiyat hayotining turli jabhalarini 
tubdan o'zgartirish, уangilash, bu borada taraqqiyotni jahondagi mavjud ilg‘or 
andozalar tomon yo‘naltirish va takomillashtirish jarayonlarining majmui sifa- 
tida ifodalash mumkin.


33 

Yüklə 1,23 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin