A-Grubu: Primer olarak test ve rapor edilecek ajanlardır. Bu grupta o etkenlerle oluşabilecek birçok enfeksiyonu tedavi edebilecek temel antibiyotik gruplarını temsil eden ajanlar bulunur.
B-Grubu: Primer olarak test edilecek, selektif olarak rapor edilecek ajanlardır. Bu gruptaki ajanlar A grubundaki ajanlara dirençli ise, klinik örnek bu gruptaki ajanların kullanımını gerektiriyorsa, hasta A grubundaki ajanları tolere edemiyorsa, enfeksiyon birden fazla etkenden oluşuyorsa, birden fazla bölgede enfeksiyon mevcutsa, epidemiyolojik çalışmalar söz konusu ise rapor edilirler.
C-Grubu: Ek olarak test ve selektif rapor edilecek ajanlardır. Bu gruptaki ajanlar B grubundaki durumlar oluştuğunda, çok nadir karşılaşılan bir etken izole edildiğinde, A ve B grubundaki ajanların tümü dirençli ise test ve rapor edilirler.
U-Grubu: Sadece idrar örnekleri için ek olarak test ve rapor edilecek ajanlardır.
ETKENE GÖRE RAPOR ETME
Laboratuvarlar her şeyden önce rutinde ve özel şartlarda duyarlılık testi uygulayacakları mikroorganizmaları saptamalıdırlar. Bu karar, mikroorganizmanın klinik önemine ve duyarlılık profiline bağlıdır. Genelde stafilokoklar, psödomonaslar, Enterobactericeae üyeleri, enterokoklar, Haemophilus türleri rutin olarak test edilir. A grubu beta hemolitik streptokoklar, Neisseria türleri gibi genelde karakteristik duyarlılık dağılımına sahip mikroorganizmalara duyarlılık testi yapılması gereksizdir. ( Tablo 1 ve 2 ) A. Enterobactericeae :
-
İkinci kuşak sefalosporinler, birinci kuşak sefalosporinlere dirençli ise rapor edilir,
-
Üçüncü kuşak sefalosporinler, birinci ve ikinci kuşak sefalosporinlere dirençli ise rapor edilir,
-
Tobramisin ve/veya amikasin, gentamisine dirençli ise rapor edilir,
-
Piperasilin, tikarsiline dirençli ise rapor edilir,
-
Bazı geniş spektrumlu beta laktamaz (ESBL) taşıyan Enterobactericeae üyeleri (Klebsiella ve Echerichia coli gibi) aztreonam ve üçüncü kuşak sefalosporinlere ve geniş spektrumlu penisilinlere karşı direnç gösterirken; sefazolin gibi birinci, sefoksitin gibi ikinci kuşak
sefalosporinlere, beta laktamaz inhibitörlü beta laktam antibiyotiklerine (BL+BLI) ve karbepenemlere karşı duyarlıdırlar. Bu tip etkenlerde rutin antibiyogramda şüphelenildiğinde çift disk sinerji yöntemi uygulanarak ESBL pozitifliği araştırılmalıdır. ESBL pozitif suşların bazen BL+BLI direnç gösterebilecekleri gözardı edilmemeli ve test edildikten sonra rapor edilmelidirler. Karbepenemlere duyarlıdırlar, test edilmeksizin rapor edilebilirler.
-
Salmonella ve Shigella spp. suşları için rutin olarak sadece ampisilin, bir kinolon ve trimetoprim/sulfametoksazol test ve rapor edilmelidir. Salmonella türlerinin barsak dışı kaynaklardan izole edilen suşları için bunlara ek olarak kloramfenikol ve üçüncü kuşaktan bir sefalosporin de test ve rapor edilmelidir.
-
Sefalotin, sefapirin, sefradin, sefaleksin, sefaklor ve sefadroksili temsilen "sefalotin" kullanılabilir. Sefazolin, sefuroksim, sefpodoksim, sefprozil ve lorakarbef (sadece idrar izolatları için) tek tek test ve rapor edilmelidir, çünkü sefalotinin dirençli olduğu durumlarda önemli olabilirler.
-
E.coli ve Klebsiella'ya sefazolin, diğer birinci kuşaklardan daha etkilidir. Bu nedenle sefazolin sonucuna göre diğer birinci kuşaklar rapor edilmemelidir.
-
Bazı nadir izolatlar aminoglikozid-modifiying enzim oluştururlar ve gentamisin, tobramisin ve amikasine direnç gösterirken, netilmisine duyarlıdırlar. Rapor edilirken bu olasılık göz ardı edilmemelidir.
-
Pseudomonas aeruginosa :
-
Mezlosilin ve tikarsiline dirençli ise piperasilin rapor edilir,
-
Gentamisine dirençli ise tobramisin ve/veya amikasin rapor edilir,
-
Seftazidim dirençli ise imipenem rapor edilir,
-
P.aeruginosa'da seftizoksim duyarlılığı üriner sistem enfeksiyonları dışında rapor edilmemelidir,
-
Eğer sistemik bir infeksiyon söz konusu ise bu etken için kloramfenikol, tetrasiklin ve trimetoprim- sulfametoksazol rapor edilmemelidir.
-
Stafilokok:
-
Vankomisin sadece metisilin /oksasilin dirençli ise rapor edilir,
-
Oksasilin dirençli ise tüm beta laktamlar in vitro duyarlı çıksalar da dirençli rapor edilir,
-
Enterokok:
-
Vankomisin sadece ampisilin dirençli ise rapor edilir,
-
Sefalosporinler ve aminoglikozitler (yüksek düzeyde aminoglikozit direncini görüntülemek dışında), klindamisin ve trimetoprim/sülfametoksazol enterokoklar için test ve/veya rapor edilmemelidir; çünkü bu sonuçların rapor edilmesi tehlikeli olabilecek, yanıltıcı sonuçlar verebilir.
-
Enterokoklar aminoglikozidlerin klinik olarak erişilebilen konsantrasyonlarına ve penisiline intrensek dirençlidirler. Hayatı tehdit edici enterokok infeksiyonlarında tek başlarına hiçbiri ile öldürücü etki elde edilemezken, penisilin veya vankomisin ile bir aminoglikozid kombinasyonu, enterokoklara karşı in vitro sinerjistik bakterisidal etki gösterir, bu nedenle kombine kullanılmaları önerilir. Yüksek düzeyde aminoglikozid direnci test edildiğinde, sadece streptomisine dirençli ise bunun dışındaki aminoglikozidler rapor edilebilir. Oysa gentamisine dirençli ise bununla beraber, kanamisin, amikasin, tobramisin ve netilmisin ile yapılacak kombine tedaviden de öldürücü sinerjistik etki beklenmediğinden bu ajanlar test ve rapor edilmemelidir. Hem streptomisine hem de gentamisine direnç varsa, kombinasyon tedavisi hiç önerilmemektedir. Tüm bu olasılıklar göz önünde bulundurularak streptomisin ve gentamisine yüksek düzey direnci test ve rapor edilmelidir.
VÜCUT BÖLGESİNE GÖRE SELEKTİF RAPOR ETME
-
Beyin omurilik sıvısı izolatlarında kan beyin bariyerini geçen tüm antibiyotiklerin sonuçlarını rapor edilmelidir.
-
Sadece üriner sistem infeksiyonlarının tedavisinde kullanılabilen ilaçların sonuçları sadece üriner sistem izolatlarında rapor edilir.
HASTANIN ÖZELLİĞİNE GÖRE SELEKTİF RAPOR ETME
-
Bazı antibiyotikler bazı yaş grupları için kullanıma uygun değildir. Kinolonlar çocukluk yaş grubunda kıkırdak doku gelişimini bozduğu için kontraendikedir.
-
Ayaktan hastalara intravenöz ilaçların rapor edilmesinden kaçınılmalıdır.
-
İmmunkompremize hastalarda bakterisidal aktivite önemli olduğundan geniş spektrumlu ve kuvvetli etkili antibiyotiklerin rapor edilmesinden kaçınılmamalıdır.
Çok ciddi infeksiyonlarda enfeksiyon bölgesine hızla ve yeterli düzeyde ulaşabilecek antibiyotikler öncelikle rapor edilmelidir.
BAZI ANTİBİYOTİKLERİN RUTİN OLARAK TEST VE RAPOR EDİLMEMESİNİN NEDENLERİ
-
Klinisyenin antibiyotik seçimi laboratuvar raporundan etkilenir.
-
Kısıtlı rapor etmek daha pahalı ve toksik ilaçların kullanımını kısıtlar.
-
Yeni ajanların uygunsuz ve gereksiz kullanımını engeller.
-
Uygunsuz kullanım sonucu oluşacak direnç gelişimi engellenir.
-
Bazı enfeksiyonların tedavisinde bazı antibiyotikler in vitro duyarlı çıksa da in vivo etkisizdir. Bu tip ilaçların gereksiz kullanımı engellenir. Örneğin; metisiline dirençli S. aureus'un beta laktamlara dirençli olması.
Tüm bu bilgiler ışığında klinik mikrobiyoloji laboratuvarlarında oluşturulacak raporlama politikalarının; klinisyenlerin daha bilinçli antibiyotik kullanmalarını sağlayacağı, hastane enfeksiyonu etkenlerinde gereksiz direnç gelişimini engelleyeceği ve ilaç maliyetlerini düşüreceği bir gerçektir
Tablo 1. Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarlarında Kolay Üreyen Organizmaların Rutin Test ve Rapor Edilmesi Için Önerilen FDA Onaylı Ajanların Gruplaması (3)
|
Enterbacteriaceae
|
Pseudomonas ve Acinetobacter türleri
|
|
Stafilokok türleri
|
Enterokoklar türleri
|
Grup-A
|
Ampisilin
|
Seftazidim
|
Oksasilin
|
Penisilin
|
Primer test
|
Sefazolin
|
Gentamisin
|
Penisilin
|
|
ve rapor
|
Sefalotin
|
Mezlosilin veya
|
|
|
|
edilecekler
|
Gentamisin
|
Tikarsilin Piperasilin
|
|
|
Ampisilin
|
Grup-B
|
Amikasin
|
Amikasin
|
Azitromisin veya
|
Vankomisin
|
Primer test
|
Amoksisilin/ klav veya
|
Aztreonam
|
|
|
|
ve rapor
|
Ampisilin / sulbaktam,
|
Sefoperazon
|
|
|
|
edilecekler
|
Piperasilin/ tazo-baktam, Tikarsilin/klavulanik asid
|
|
|
|
|
|
Sefamandol veya
|
Sefepim
|
Klindamisin
|
|
|
Sefepim
|
Siprofloksasin
|
Trimetoprim/ sulfametoksazol
|
|
|
Sefepim Siprofloksasin
|
İmipenem veya
|
Vankomisin
|
|
|
Sefmetazol
|
Meropenem
|
|
|
|
|
Sefoperazon,
|
|
|
|
|
|
Sefotetan,
|
|
|
|
|
|
Sefoksitin
|
|
|
|
|
|
Sefotaksim veya
|
Tobramisin
|
|
|
|
Siprofloksasin veya
|
|
|
|
|
İmipenem veya
|
|
|
|
|
Mezlosilin veya
|
|
|
|
|
|
Tikarsilin
|
|
|
|
|
|
Trimetoprim/
|
|
|
|
|
|
sulfametoksazol
|
|
|
|
|
Grup-C
|
Aztreonam
|
Sefotaksim
|
|
Kloramfenikol
|
Gentamisin
|
Ek olarak
|
Seftazidim
|
veya
|
|
|
Streptomisin
|
|
Kloramfenikol
|
Kloramfenikol
|
Siprofloksasin
|
(Sadece yüksek
|
Selektif rapor
|
|
|
veya
|
düzey direnç
|
edilecekler
|
|
|
|
|
saptanması için)
|
|
Kanamisin
|
Netilmisin
|
Gentamisin
|
Kloramfenikol
|
|
Netilmisin
|
Trimetoprim/
|
Rifampin
|
Eritromisin
|
|
Tetrasiklin
|
sulfametoksazol
|
Tetrasiklin
|
Tetrasiklin
|
|
Tobramisin
|
|
|
|
Rifampin
|
Tablo 2. Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarlarında Zor Üreyen Organizmaların Rutin Test ve Rapor Edilmesi İçin Önerilen FDA
|
Haemophilus spp
|
Neisseriae gonorrhoeae
|
Streptococcus pneumoniae
|
Diğer Streptokoklar
|
Grup-A
|
Ampisilin
|
|
Eritromisin
|
Eritromisin
|
Primer test
|
Trimetoprim/
|
|
Penisilin
|
Penisilin veya
|
ve rapor
|
sulfametoksazol
|
|
(oksasilin diski)
|
|
edilecekler
|
|
|
Trimetoprim/ sulfametoksazol
|
|
Grup-B
|
Sefotaksim veya
|
|
Grepafloksasin
|
Kloramfenikol
|
Primer test
|
|
|
Levofloksasin veya
|
|
ve rapor
|
|
|
Sparfloksasin
|
|
edilecekler
|
|
|
Ofloksasin
|
|
|
Sefuroksim sodium
|
|
Tetrasiklin
|
Klindamisin
|
|
(parenteral)
|
|
|
|
|
Kloramfenikol
|
|
Vankomisin
|
Vankomisin
|
|
Meropenem
|
|
|
|
Grup-C
|
Azitromisin
|
Sefiksim veya
|
Kloramfenikol
|
Sefotaksim veya
|
Ek olarak
|
veya
Klaritromisin
|
sefotaksim veya sefpodoksim
|
|
|
Selektif rapor
|
|
veya
|
|
Sefepim
|
edilecekler
|
Aztreonam
|
seftizoksim veya seftriakson
|
Rifampin
|
Levofloksasin Ofloksasin
|
|
Sefaklor veya
|
Sefmetazol
|
|
|
|
Sefiksim veya
|
Sefotetan
|
|
|
|
Sefonisid
|
Sefoksitin
|
|
|
|
Sefurosim aksetil (oral)
|
Sefuroksim
|
|
|
|
Siprofloksasin veya
|
Siprofloksasin
|
|
|
|
Grepafloksasin
|
veya
|
|
|
|
veya levofloksasin
|
Grepafloksasin
|
|
|
|
veya lomefloksasin
|
veya ofloksasin
|
|
|
|
veya ofloksasin veya sparfloksasin
|
Penisilin,
|
|
|
|
İmipenem
|
Spektinomisin
|
|
|
|
Rifampin
|
Tetrasiklin
|
|
|
|
Tetrasiklin
|
|
|
|
HAZIRLAYAN
|
KONTROL EDEN
|
ONAYLAYAN
|
Başeczacı
|
Kalite Direktörü
|
Hastane Yöneticisi
|
/
Dostları ilə paylaş: |
