Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши

Mehnat resurslari balansi

Ko‘rsatkichlar	Jami	Shahar	Qishloq
I. Hamma mehnat resurslari
Shu jumladan:
Mehnat yoshidagi mehnatga qobiliyatli aholi
Ishlayotgan o‘smirlar va pensionerlar
II. Mehnat resurslarining taqsimlanishi
II.1. Iqtisodiy faol aholi
Shu jumladan:
1. Ish bilan bandlar
Shulardan:
Rasmiy sektorda
Norasmiy sektorda
2. Ish bilan band bo‘lmagan, ishga joylashishga muhtoj shaxslar
Shulardan:
Rasman ro‘yxatdan o‘tgan ishchilar
Mehnat organlarida ish izlayotgan sifatida hisobda turuvchilar
Mehnat organlarida ro‘yxatdan o‘tmasdan mustaqil ravishda ish qidirayotganlar
II.2. Iqtisodiy nofaol aholi
shu jumladan:
Ishlab chiqarishdan ajralgan holda ta’lim olayotgan shaxslar
Yoshi bo‘yicha imtiyozli shartlarda pensiya olayotgan shaxslar, nogironlar
Ko‘p bolali onalar, bolasi 3 yoshga to‘lgunga qadar parvarish qilib ishlamayotgan ayollar
Ixtiyoriy ravishda ishlamayotgan va ishlashni hohlamaydigan boshqa shaxslar, shu jumladan uy mehnati
Izoh: 1 va 2 guruh nogironlar

Mehnat resurslarining miqdori mehnat yoshidagi mehnatga qobiliyatli aholi soni bilan mehnat yoshidan kichik va katta bo‘lib, ishlayotgan shaxslar sonining yig‘indisi sifatida aniqlanadi:
MR = MYoM + IO‘P
bunda: MR – mehnat resurslari;
MYoM – mehnat yoshidagi mehnatga qobiliyatli aholi;
IO‘P – ishlayotgan o‘smirlar va pensionerlar.
MYoM soni mehnat yoshidagi aholi sonidan (16 yoshdan 60 yoshgacha bo‘lgan erkaklar va 16 yoshdan 55 yoshgacha bo‘lgan ayollar sonidan) har ikki jinsga mansub mehnat yoshidagi ishlamayotgan I va II guruh nogironlari hamda imtiyozli shartlar asosida pensiya olayotgan ishlama yotgan pensionerlar sonini chegirib tashlash yo‘li bilan aniqlanadi:
MYoM = E_(16-60) + A _(16-55) – Nog,
bunda: E _(16-60) – 16 yoshdan 60 yoshgacha bo‘lgan erkaklar;
A _(16-55) – 16 yoshdan 55 yoshgacha bo‘lgan ayollar;
Nog – mehnat yoshida bo‘lib, ishlamayotgan I va II guruh nogironlari hamda imtiyozli shartlar asosida pensiya olayotgan ishlamaydigan pensionerlar
Axborot olish manbai:
E_(16-60), A_(16-55) – aholining jins va yosh tarkibi bo‘yicha statistika ma’lumotlari;
Nog – Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligining mehnat yoshidagi nogironlar soni hamda imtiyozli shartlar asosida pensiya olayotgan pensionerlar to‘g‘risidagi ma’lumotlari;
IO‘P – korxonalarning 16 yoshga to‘lmagan ishlayotgan o‘smirlar va pensionerlar haqidagi statistika hisobotlari.
Iqtisodiy faol aholi soni quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:
IF = IB + II,
bunda: IF – iqtisodiy faol aholi qismi;
IB – ish bilan bandlar;
II – ish bilan band bo‘lmagan, ishga joylashishga muhtoj shaxslar.
Hisobot davrida ish bilan bandlar soni quyidagi formula bo‘yicha hisoblab chiqariladi:
IB = Ir + Idx + Inr
bunda: Ir – iqtisodiyot rasmiy sektorida (korxonalar, tashkilotlar, muassasalarda) ish bilan band bo‘lganlar.
Idx – dehqon xo‘jaliklarida ish bilan band bo‘lganlar.
Inr – iqtisodiyotning norasmiy sektorida ish bilan band bo‘lganlar.
Axborot olish manbai:
Ir – korxonalar va tashkilotlarning mehnat bo‘yicha statistika hisobotlari, soliq organlarining ma’lumotlari;
Idx – statistika organlarining hisob-kitoblari va ishchi kuchini tekshirib chiqish ma’lumotlari;
Inr – ishchi kuchini tekshirib chiqish ma’lumotlari.