Arin qaraçay balkar -azərbaycan türkcəSİ SÖZLÜk bey hadi TƏBRİZ 2006 a 1

qayğılandırmaq örələtmək₁₁. saqışlandır₁₁. quvurtlamaq₁₁. təlaşlandırmaq. talaslandırmaq.qayğı içində olmaq. quvurtlamaq₁₁. təlaşlandırmaq. talaslanmaq.qayğı içində olmaq.

qayğılanmaq sıxıntı etmək. yarsımaq₁₁. düşünmək. üzülmək. tərləmək₁₁. heyacanlanmaq. maraq etmək. tesuqa etmək₁₁. tesuqalanmaq₁₁. tədirgin olmaq. örələnmək. quşulanmaq. saqaymaq₁₁.

qayğılı qısqınıqlı₁₁. təlaşlı. qovqunlu₁₁. təlaşlı. saqayqan₁₁. vasvası. saqışlı₁₁. qayqılı. düşüncəli. dərtli. qozabalı₁₁. talaşlı. talaslı. tələsli. tələsik.

qayğısız avarasız₁₁. talaşsız. əndişəsiz. qorxuncusuz₁₁. tehlikəsiz.

qayığanmaq dalqınmaq. şaşmaq. şaşqına dönmək.

qayın 1. qayın ağacı. ağağaç. -qara qayın: quş kirazı. 2. qayın yiqit.
-qayın qız₁₁: görüncə. baldız.
-qayın daş: yonyulub ocağ daşı.

qayır₁₁ (qayırmaq: düzəltmək. uğurlamaq). qazanc. fayda. xeyir.

qayır₁₁ 1. heybetli. kinli. öfgəli. hırçın. qırçın. 2. qazanc. fayda. xeyir.

qayırbeq₁₁ bəyin arxası. xan, padişahın əmrindəki əsgərlər.

qayırılmaq₁₁ qafa tumaq. difiya keçmək. dirənmək.

qayırlamaq sıbdırılmaq₁₁. soxulmaq. içərilmək. sindirilmək. əmilmək.

qayırlanmaq₁₁ faydalanmaq.

qayırma qayırtma₁₁. 1. tərs yüz olmuş. içi dışına dönmüş. 2. tərs.

qayırmaq yan basmaq₁₁. iltimas etmək. düzəltmək. uğurlamaq

qayırmıq₁₁ çevirmək. bükmək. qıvırmaq. qatqımıq. qatqıq. qalın qafalı. beyinsiz. qarışıq. düzənsiz.

qayırnar₁₁ günəş tanrısı.

qayırsınmaq₁₁ faydalı bulmaq. qazancsınmaq.

qayırsız₁₁ qazaşsız. xeyirsız. faydasız.

qayırtma₁₁ qayırma₁₁. tərs yüz olmuş. içi dışına dönmüş.

qayış₁₁ tartma₁₁. uçqur. lastik. tartqı. dartqı. tartqıç₁₁.
-sırtından qayiş almaq: qəddarlıq etmək. mərhəmətsiz olmaq.

qayışçı₁₁ atlara yəhər taxımı yapan usta. sərrac.

qayıtmaq qatmaq₁₁. dönmək

qayıtsız buzyürək₁₁. aldırmaz. laqeyd. umursamaz. sant₁₁. gəvşək. uyuşuq. ilgisiz. hissiz. duyqusuz. suvuq₁₁. aldırmaz. ehmalkar.

qaylı₁₁ qanatlı.

qayma tayqalav₁₁. tayqaqlav₁₁.

qaymaq 1. avla₁₁. 2. sılcıramaq₁₁. sıyılcıramaq. sıyrılmaq. süzülmək. qaçınmaq. tayışmaq. taymaq₁₁. yerindən oynamaq. tayqalamaq₁₁. tayqaqlamaq₁₁. uçqalamaq₁₁. 3. tikmək. 4. çevrəlmək. 5. mərifət göstərmək.

qaymasoq₁₁ alaşa. alçaq qadın.

qaymışmaq₁₁ nazlanmaq. cilvələnmək. kəndini bəğəndirməyə çalışmaq.

qaynal kef. neşə. ləzzət. içəl. için.

qaynamaq
-qaynaqan ayran: əkşimiş yoğurt.
-qaynaqan yav: erimiş yağ.

qaynamaq təpmək. təbmək. yanmaq. çoquramaq₁₁. çoğşunmaq. coşmaq.

qaynamaq₁₁ qızmaq. qızqınmaq. hiddətlənmək. keflənmək. neşələmək. ləzzətdənmək. içəlmək. içinmək. çoxalmaq. bollaşmaq.
-yaşı əsgərdən qaytıb gəlgənli, əli qaynaydı: oğlu əsgərdən gələli bəri əli həlimat neşə içində.
-mən sanqa qaynap yurama: mən sana qızırım.
-arbazqa mursa qaynab qalqandı: avluda ısırqan otları çoğalmış.

qaynaq çoquraq₁₁. qımış₁₁. pinar. qara suv: pinar. qarasuv₁₁. qözləv₁₁.

qaynar₁₁ günəş tanrısı.

qaynuq₁₁ topaç.

qaypaq uçuq₁₁. güvənilməz.

qayqalaq₁₁ kibirli. qurlu. qururlu. çalımlı. kəndini bəğənmiş.
-qayqalaq söləşmək: böyüksünüb qonuşmaq.

qayqan tayqalaq₁₁. tayqanç. tayqaq₁₁. uçalavuq₁₁. uçalavuq₁₁.

qayqanlıq tayqağlıq₁₁:

qayqı₁₁ yarsı. carıs. yarıs. carsı₁₁. saquncu₁₁.tasa. zərər. ziyan. qatuv₁₁. acı. kədər. saqış₁₁. düşüncə. dərt. tasa.
-qayqı aş: ölü evinə götürülən yemək.
-qayqı edmək: maraq etmək. tasalanmaq.
-qayqı söz: baş sağlığı.
-qayqı söz bermək: baş sağlığı diləmək.
-qayqısın görmək: özən göstərmək.

qayqılanmaq acımsınmaq₁₁. üzülmək. əsəf duymaq. üzülmək₁₁. yarsımaq₁₁. düşünmək. sıxılmaq.

qayqılı avaralı₁₁. talaşlı. əndişəli. oyalı.

qayqınlandırmaq avaralatmaq₁₁. talaşlandırmaq.

qayqırmaq₁₁ önəmsəmək. maraq etmək. üzülmək.

qayqırmaz₁₁ önəmli dəğil. fərq etməz.

qayqısız saqışsız₁₁. dərtsiz. tasasız. düşüncəsiz. tasasız. carsuvsuz₁₁. yarsuvsuz. zərərsiz. ziyansız. tınçqul₁₁. tasasız.

qayqısızlıq tınçqulluk₁₁. sakinlik. tasasızlığ.

qayraq₁₁ bilöv daşı.

qayrı₁₁ nərəyə.

qayrıtmaq₁₁ qızdırmaq. öfgələtmək.

qaysar buqu₁₁ şamanizm dönəmində yaxılan ölünün tozlar, külləri.

qaytadan₁₁ təkrar. yenidən. genə.

qaytarmaq döndürmək. çevirmək.
-cuvab qaytarmaq: cəvab vermək.

qaytarmaq öqürmək.

qaytı₁₁ qovuslu. kaman.
-qaytı qaş: qələm qaş. yay qaş.

qaytmaq₁₁ dönmək.

qayür₁₁ evin gillə sıvanmış tabanı.

qayuv₁₁ qırağ. zeh.

qaz -qaz yağı: batıqan₁₁.
-qaz qaz basdırmaq: söylədiğini yaptırmaq.

qazan 1. təncərə. 2. tügər₁₁. düqər. məxzən. ambar.
-qazan qara: his.
-tökmə qazan: çögən₁₁. çuğun.
-böyük qazan: tuqosuq₁₁. dugosuq.
-sırqalı qazan: içinə bir sığırın etinin sığabiləcəği qədər böyük qazan.

qazanc uğra. xeyir.

qazançı aşçı.

qazanclı qıllı₁₁. karlı. tüşümlü₁₁. karlı.

qazancsınmaq qayırsınmaq₁₁. faydalı bulmaq.

qazanlaşmaq birlikdə yemək yemək. masrafa ortaq latılmaq.

qazanmaq qapmaq. yenmək. məğlub etmək. qıtmaq₁₁. yenmək. məğlub etmək. qeyrətlənmək. çabalamaq. çalışmaq.

qazanmara₁₁ obur. acgöz. pisboğaz.

qazaq₁₁ gəzək. 1. başı boş. avara. salsar. sərsəri. -qazaq yürümək: avara dolaşmaq. 2. əsgi qaraçay-malqar topluməsəl yapısında ən altta yer alan satın alınmış kölələr təbəqəsi. -qulu-qazaqı bolmaq: qulu köləsi olmaq. 3. qazıq. dirək. qanqıc₁₁. sivri uclu sopa. qazıq. sopa. -qazıq oynatmaq: savaşmaq. dövüşmək. dövmək. -təmirqazaq: qutb ulduzı.

qazaşsız qayırsız₁₁. xeyirsız. faydasız.

qazay₁₁ dişi it.

qazıq qazaq₁₁. mil. dirək. -təmirqazaq: qutb ulduzı

qaziy qanı bolmaq dəğəri artmaq. bahalaşmaq.

qazma çaqa₁₁. çapa. qırqıy₁₁. xəmiri, qazan dibin qazmağa yarayan arac. -kiçik qazma: gifə₁₁. çapa. -qazma çıçqan₁₁: iri siçan. kətmən₁₁. kəymən₁₁. qazqıç₁₁.

qazmaq bara. tortu. qazanın dibindəki kirəç. gifələmək₁₁. oymaq. qasmıq₁₁. qazan daşı. kirəç.

qazmıç qaraçay-malqarlıar’a özgü əl yapımı tüfək.

qazna₁₁ pek. artıq.
-anda qazna kişi qalmaqandı: orada pək insan qalmamış.

qaznalı₁₁ zəngin. varlı. paralı.

qazqan₁₁ çuxur. -qazman dağ: qafqasya’daki qazbeq dağının bir başqa adı.

qazqıç₁₁ qazma.

qazqır₁₁ kürək. bel.

qazuv -qazuv tişlər: arxa, acı dişlər.

qəb kəb₁₁. qalıb.
-kəbqə yığmaq: gözaltında tumaq. kontrol altına lalmaq.

qəbçimək₁₁ qurumaq.

qəbdeş yemlik.

qəbdirəvüz gözdaşı. sülfat.

qəbdirmək₁₁ qurutmaq.
-əsgiləri yuvub gündə kəbdirdi: paltarları yuğub günəştə quruttu.

qəbə gəbə. sıltavlu₁₁. yüklü. hamilə.

qəbək kəpək.

qəbəlik sıltav₁₁. yüklük. hamiləlik. sıltavluluq₁₁. yüklülük. hamiləlik.

qəbən kəbən. 1. quru ot yığını. 2. ambar. 3. qapa. barınağ. pənahqah.
-antav kəbən: böyük ot yığını.
-öküz kəbən: kiçik ot yığını.
-qəbən quş: anqa quşu.

qəbənək 1. qapuşonlu bir tür ərkək geyimi. 2. kəbənək. kələbək.

qəbərmək tıqıraymaq. dıqıraymaq₁₁. ölmək.

qəbərtəmək gəbərtəmək.qavşatmaq₁₁. gəvşətmək. öldürmək. yox etmək.

qəbərtən gəbərtən. gəvşətən. qavşatqan₁₁. öldürücü.

qəbərtmək tıqıraytmaq. dıqıraytmaq₁₁. öldürmək.

qəbilə uruy₁₁. uruq. boy. quma₁₁. soy. sinif. boy.

qəbin kəbin. kəfən.
-camçı qiygən gəlir, kəbin qiygən gəlməz: yamçı giyən gəlir, kəfən geyən gəlməz.

qəbinləmək kəbinləmək₁₁. kəfənləmək. 2. örtmək. qaplamaq.
-çeqetni qar kəbinləgəndi₁₁: ormanı qar qaplamış.

qəbinləmək₁₁ örtmək. qaplamaq-çeqetni qar kəbinləgəndi₁₁: ormanı qar qaplamış.

qəbir qabır₁₁. oba₁₁. sin. məzar.

qəbiz sap. tutum₁₁

qəbləmək kəbləmək₁₁. 1. acgözlüklə yemək yemək. atıştırmaq. 2. doldurmaq. soxmaq. tıqıştırmaq.
-geyik tük kəbləngən köbcək: geyik tükü doldurulmuş yəhər yastığı.
-iki qolun yenqinə kəblədi: iki əlini yeninə soxtu.

qəbmək kəbmək₁₁. qurumaq.
-cibiqən köləqim gündə kəbdi: ıslan gömləğim günəştə qurudu.

qəboq₁₁ qızdırma. iltahap.

qəboq₁₁ sibirya yarası denən bulaşıcı sığır xəsdəliği.

qəbul etməmək iriqtəmək₁₁. uzaqlaştırmaq. rəddetmək.

qec : 1.
-gec ala: gec saat.
-gec bet almaq: ortalığın qararması.
-gec edmək: gecilmək. gec qalmaq.
-gec etməy: vaxtında. zamanında.
-gecqə qalmaq: gec qalmaq.
2. gecə.
-gecə arası: gecə yarısı.
-gecəqi börk: qırağları kürklü qalpaq.
-gecəqi börü: gecə quşu.

qecə tüşlük₁₁. -gecə quşu: tıncatmaz₁₁. -geçəqidə₁₁: gecələyin. -toğudav geçə₁₁: grdək gecəsi.

qeçələşmək keçələşmək. cabaqılanmaq₁₁. capaqılanmaq. birbirinə keçmək. uyuqmaq₁₁. uyuşmaq. üyükmək₁₁.

qeçələşmiş keçələşmiş. çaqmaq₁₁. qarışıq. birbirinə girmiş. -keçələşmiş yün: süzük₁₁. sərt yün.

qeçələştirmək üyükdürmək₁₁.

qeçən

qeçən geçən qetgən₁₁. gedən. geçmiş. ozqan₁₁. uzqan. azqan. aşan. aşqan.

qeçənlərdə köp bolmay.

qeçəymək keçəymək. titrəşmək.

qeçəyüv keçəyüv. titrəşim.

qeçi
-dağ geçisi: qaşqa eçqi.
-dağ geçisi: yavbıdır₁₁. yağbıdır.

qeçidi -dağ qeçidi: avuş₁₁.

qecikmə bulucuv₁₁. oyalanma.

qecikmək bulucumaq₁₁. gecikmək. geçmiştə qalmaq.sürücəmdə qalmaq. uzaymaq₁₁. gec qalmaq. uzaqlaşmaq. tesuqa etmək₁₁. ağır davranmaq. gec qalmaq.

qeciktirmək köpqə sozmaq₁₁. ertələmək.

qeçim₁₁ 1. bağış. yarıq. əff. mərhəmət.
-anqa geçim yoxdu: ona yarıq, mərhəmət yoq.
-geçim salmaq: bağışlamaq. yarıqamaq. əffetmək.
-geçim tiləmək: bağışsakmaq. yarıqsakmaq. əff diləmək.
2. yaşama qaynağı.
-geçim edmək: geçinmək. yaşamaq.

qeçimli₁₁ 1. bağışlı. yarıqlı. mərhəmətli. kin tutmayan. gönlü yücə. iyi ürəkli. insaflı. 2. bağışlayan. yarıqan. əfffediləbilir.

qeçimli₁₁ bağışlayan. yarıqan. əfffediləbilir.

qeçimlik məltuf. rəhimlik. əff. mərhəmət.
-geçimlik diləmək: əff diləmək.

qeçimsiz geçimsiz. 1. əffedilməz. 2. mərhəmətsiz. insafsız. qatı ürəkli. 3. dözülməz. dayanılmaz. zəhmətli. 4. qəlişüvsüz₁₁. xuysuz. qurmuq₁₁. sayqısız. nəzakətsiz. xuysuz. yaraşuvsuz₁₁. xuysuz. ayrış₁₁. təzad. çəlişkli.
-geçimsiz kişi: mərhəmətsiz kişi.
-geçimsiz yaşav: dayanılmaz yaşam.
-geçimsiz tərsliq: əfffedilməz xata.

qeçimsizlik ayrılıq₁₁. ixtilaf. parçalanma. bölünmə. yaraşmav₁₁. anlaşmazlıq.

qeçindirmək₁₁ 1. əğləndirmək. oyalamaq.
-ol başın gücdən geçindirdi: o kəndisini zorluqla geçindirir.
-ol kəsin kitablar bilə geçindirdi: o kəndisini kitablarla oyalır.

qeçingən oysuravuq₁₁. oysavuruq. bayılan. dəvamlı kəndindən geçən.

qeçinmək oysuramaq₁₁. bayılmaq. kəndindən geçmək. bihuş olmaq.

qeçinmək₁₁ 1. əğlənmək. oyalmaq. 2. səbretmək. dayanmaq. dözmək. 3. yaşamaq. sürqəlmək₁₁.
-malçılıq bilə geçinəbiz: heyvancılıqla geçiniriz.
-üydə kitablar bilə geçinirəm: evdə kitablarla oyalanırım.
-darmannı iyisinə geçinib bolalmayma: ilacın qoxusuna dözürəm.

qeciqüv₁₁ gecikmə.

qeçirmək görmək. sınamaq₁₁. çəkmək. sıbdırmaq₁₁. əmdirmək. içirmək. sindirmək. soxmaq. tıqşırmaq. sındırmaq₁₁.
-anı tavuşu məni acuvumu sındırdı: onun səsi mənim hiddətimi geçirdi.
-birbirinə geçirmək: dərəkləmək. taraqlamaq₁₁. örmək. çaprazlamaq.
-üzərinə geçirmək: üzərinə qapamaq. qaplamaq. qaplamaq₁₁.

qeçirmək ozdurmaq₁₁ uzaqlatmaq. aşqınmaq. artıqlamaq. həddini aşırmaq.

qeçit geçit. köçüv₁₁. -irmağın geçit yeri: dayaz. yayuv₁₁.

qeçmədən -çox geçmədən: az sonra. tezdən₁₁. köp turmay: köp qalmay. yaxından. uzaymay₁₁. nərədəysə. birazdan.

qeçmək ozmaq₁₁. uzamaq.atlamaq. aşmaq. ötmək₁₁. nifuz etmək. önə geçmək. bağışlamaq. əffetmək.
-birbirinə keçmək: cabaqılanmaq₁₁. capaqılanmaq. keçələşmək.
-bir yanqılqannı allada keçədi: bir kərə yanılanı allah bilə əffedər.

qeçməklik bağışlama. əff.
-qeçməklik salmaq: əfffetmək.

qeçmiş geçmiş. geçən. ozqan₁₁. uzqan. azqan. aşan. aşqan.

qeçqinlik₁₁ bağışlama. əff.
-qeçqinlik bermək: bağışlama.
-qeçqinlik tiləmək: üzür diləmək.

qeçqinlik₁₁ məələsəf.

qeçüvlü₁₁ rəhimli. iyi ürəkli. insafli. gönlü yüncə.

qədçil kədçil. kəndçil. kəndinə aşırı güvənmə. osparlıq₁₁. qurum. çalım.

qəddar geçimsiz.

qədəmə taqı₁₁. qat. basamaq. çıxıntı. atlavuc₁₁. basamaq. yarqıl₁₁. çıxıntı. basamaq. pillə.

qedən . gedən. qetgən₁₁. geçən

qədər çaqlı₁₁. tənqli₁₁. təriçin₁₁. dəriçin. dəkli. təri. dəri₁₁. quvvət. güc. qudrət. – bu dəri bəsdi. -o qədər: ançaşər₁₁.

qədərlənmək bıdaqlanmaq₁₁. pıtaqlanmaq. bıqıtlanmaq. bıqtalanmaq. üzünlənmək. hüzünlənmək.

qədərlənmək öqüm ölü bolmaq₁₁. çox üzülmək. acı çəkmək.

qədik gədik. çola₁₁. cola. əksik. fürsət.

qədim ertdəli₁₁. əsgi.

qediş gediş. qetüv₁₁.

qədmən₁₁ kəymən. qazma.

qəfənləmək kəbinləmək₁₁.

qəfəs tügər₁₁. düqər. barmaqlıq.

qeflənmək beslənmək₁₁. ləzzətlənmək.

qefsiz 1. bezgin. aciz. dərmansız. bitab. 2. göstərişsiz. alımsız. silik.

qəğirmək gəğirmək. qikirmək₁₁.

qəhrəman cəsur. yiğit. tulpar₁₁. ərürək₁₁. cəsur.

qəhvaltı ertdən azıq₁₁. ağız alma.

qəhvərəngi kürən₁₁.qoyu rəng. -kürən dartmaq: rəngi qoyulaşmaq.

qəkik bürçə qans₁₁.

qəklik qızna₁₁. qotman tavuq₁₁. yastav₁₁.

qəl kəl. qabbaş₁₁. dazlaq.

qəlbet gəlbet₁₁. yaxışıqlı. gözəl. alımlı.
-gəlbetli: yaxışıqlı. gözəl. alımlı.

qəlbir ələvul₁₁. ələk.

qələbək qubələk₁₁. quballak₁₁.

qələci kələçi₁₁. elçi. arabulucu. dünür. temsilci.
-kəliçi iymək: elçi, dünürcü göndərmək. göndərmək.
-kələçi törəçi: aracı. ara bulucu.

qələfəy kələfəy₁₁. dizdən aşağısı dar, üst tərəfi geniş, çizməylə giyilən pantalon.

qələk aldav₁₁. hilə.

qələkçi kələkçi. dolandırıcı. assı₁₁.

qələn-geçən ötgən-sötgən₁₁.

qələpən kələpən₁₁. cüzam.

qələv gələv. inkişaf.

qəlin gəlin yada yeni doğmuş bəbək görüldüğündə verilən görüş, gözlük, ərməğan: görümdüq₁₁. -gəlinin başına örtülən uzun örtü: çontal₁₁.
-yanqı gəlin üynü aruv sibirir: yeni gəlin evi gözəl süpürür.

qəliş qəlüv₁₁.

qəlişim₁₁ antlaşma. anlaşma. uzlaşma.

qəlişli₁₁ uyqun. münasib.

qəlişmə gəlişmə.aynıv₁₁. ösüm₁₁. böyümə. zənginləşmə. dirilmə. canlanma.

qəlişməgən yaxışıqsız. zevqsiz.

qəlişmək₁₁ gəlişmək₁₁. ösmək₁₁. böyümək. yaxışmaq. uyqun düşmək. uymaq. anlaşmaq.
-anı sözləri, alqın aytqanına gəlişməydilər: onun sözləri öncə söylətiklərinə uymur.
-nökərləri bilə gəlişməydi: arxadaşları ilə anlaşamır.

qəlişməmiş çaqıdiy₁₁. çaqmış. cılız. çırqım₁₁.

qəlişməmiş çırquv₁₁. zayıf.

qəlişüv anlaşma. sözləşmə.

qəlişüvlü₁₁ uyqun. münasib. əlverişli. maqbul.

qəlişüvsüz₁₁ 1. çirkin. yaxışıqsız. 2. geçimsiz. xuysuz.

qəliz qoyu. tünd. -qurum betli: qoyu rəngli.

qəllaş kəllaş sıbdırqıç₁₁. kurnaz. dolandırıcı.

qəlləşəq qatavuz₁₁. söz dinləməz. haylaz. üsyankar. tikbaş.

qəlləşmək kəlləşmək. qaşqarmaq₁₁. qaşqalanmaq₁₁.

qəlmək gəlmək. sorumlamaq₁₁: yaxlaşmaq. -çıxa gəlmək: salıb gəlmək.

qəltirmək₁₁ gətirmək.

qəlüv₁₁ gəliş.

qəm kəm₁₁. gəm. 1. az. minimum. 2. daha kötü. fəna. daha aşağı. 3. qammos₁₁. heyvanın ağzına geçirilən gəm. dişindiriq. burunsalıq. 4. ataş
-kəm kəmində: ən az.
-kəm bolmaq: azamaq.
-kəm edmək: azaltmaq.
-mən anı kəsimdən qəm görməymə: mən onu kəndimdən daha aşağı görmüyorum.

qəmçi qamçı. çaqı₁₁. yaxı.

qəmə gəmə₁₁. gəmi. -kəmərdə, qəmədə olan qabartma süslər. qıdana₁₁.

qəmənçə kəmənçə. yantaray₁₁.

qəmər belbağ₁₁. -kəmərdə, qəmədə olan qabartma süslər. qıdana₁₁.

qəməymək kəməymək₁₁. azalmaq.

qəməytmək kəməytmək₁₁. azaltmaq.

qəmi gəmə₁₁.