Ariza
Muayyan muassasalarga yoki mansabdor shaxs nomiga biror iltimos,
taklif yoki shikoyat mazmunida yoziladigan rasmiy hujjat. Ariza ijtimoiy
hayotda eng kup kullaniladigan va keng tarkalgan ish kogozidir.
Maktab
ukuvchisi va talaba, ishchi va yukori mansabdor shahs-jamiyatning
barcha a'zosi ariza yozishdan holi emas. Ariza yozuvchilarning yoshi va
ijtimoiy vazifasi turlicha ekan, ariza yullanayotgan muassasalar va
idoralar ham hilma-hildir. Arizalar bogcha mudirasiga, maktab
direktoriga, Oliy ukuv
yurti rektoriga, magazin mudiriga,
rayon
rahbariyatiga-hullas, oddiy arizachining taklif,
iltimos yoki shikoyotini
kurib chikib hal
kila oladigan har kanday idora,
har kanday boshlik
nomiga yozilishi muakin.
Hajmi uslubi va turidan kat'iy nazar ariza uzining umumiy zaruriy
kismlarga ega va anashu kisimlarning izchilligi asosida tuziladi.
Arizaning asosiy qismlari:
-Ariza yo’llangan muassasaning yoki mansabdor shahsning nomi
-Ariza yozuvchining turar joyi, vazifasi, ismi, ota ismi va familiyasi
-Hujjatning nomi (Ariza)
-Asosiy matn (Taklif, iltimos, shikoyat)
-Arizaga ilova kilinadigan hujjatlar nomi (agar zarur deb topilsa)
-Ariza yozuvchining imzosi, Ismi va Ota ismining bosh harfi, familiyasi.
-Ariza yozilgan vakt (yil, kun va oy).
Shuni eslatib
utmok joizki, arizaning zaruriy kismlari barcha
arizalarda ham birday takrorlanavermaydi. Masalan, hodim uzi
ishlayotgan korhona yoki idora rahbariyatiga ariza yozganda uning
yashash joyi hakida ma'lumot zarur bulmaydi. Bunday hollarda hodim
uzi ishlaydigan bulim (kism, brigada va hokazo) va lavozimini kursatsa,
kifoya. Shuningdek, kupchilik arizalar uchun
ilovalarning ham hojati
bulmaydi.
Yukorida sanab utilgan zaruriy kismlarning odatdagi joylashuvi
kuyidagicha kurinishga ega.