muassasalari pedagogik jamoasining o‘rni shundan iboratki, ular har bir bolaning
qiziqishi, qobiliyati va ehtiyojini inobatga olgan holda mos keladigan maqsadlar
qo‘yishlari, bolalardagi tabiiy qiziqishlarni qo‘llab-quvvatlashlari, ularda borliqni
birgalikda o‘zlashtirish ko‘nikmalarini shakllantirishlari kerak.
Bola rivojlanishining o‘ziga xosligini inobatga olishda avvalo shuni tushunib
yetish kerakki, barcha bolalar rivojlanishning ma’lum bosqichlarini bosib o‘tadilar,
biroq bunda har bir bola noyob va takrorlanmasdir.
Tarbiyachilar bolalarni aynan bir xil, o‘xshash narsalar va faoliyat turlari bilan
ta’minlashlari uchun ularning o‘ziga xos, boshqalardan ajralib turadigan rivojlanish
ko‘rsatkichlari to‘g‘risida to‘liq tasavvurga ega bo‘lishlari lozim. Shuningdek,
tarbiyachilar bir xil yoshdagi turli bolalarning qobiliyatlari va qiziqishlaridagi
farqlarga e’tibor bilan munosabatda bo‘lishlari kerakligini mutaxassislar alohida
ta’kidlashadi. Bunda bola rivojlanishining o‘ziga xosligiga doir, bolalar qiziqishlariga
javob beruvchi faoliyat turlari, ya’ni ularning aqliy, ijtimoiy va ma’naviy yetuklik
darajasi nazarda tutiladi. Bunday faoliyat turlari bolalarning tabiatga qiziqishlariga,
tajribadan qoniqish hosil qilishlariga va o‘z g‘oyalarini tajribada sinab ko‘rish
xoxish-istaklariga qaratilgandir. Bunda bolalarda paydo bo‘lgan savollarga o‘zlari
javob topishiga yordam berish muhim ahamiyatga ega. Negaki, savolga javob izlash
barobarida bolada qiziqish, dalillash va e’tibor berish avtomatik tarzda faollashadi.
Bunda tarbiyachining roli savolni soddalashtirmasdan va bolani ko‘p axborot bilan
chalg‘itmasdan uni qoniqtiradigan javob topish yo‘llarini birgalashib qidirishdan
iboratdir.
Rivojlanish markazlaridagi ta’lim jarayonida bolalarning o‘zlari tegishli
rivojlanish markazini ixtiyoriy tanlay boshlaydilar. Bolalarni mustaqil guruhlarda
ishlashi, individuallashtirishda tarbiyachi shunday faoliyat turlarini o‘ylab topadiki,
unda barchaga birdek ko‘rsatma berilsa-da, biroq har bir bola undan kelib chiqqan
holda o‘zi mustaqil ravishda muvaffaqiyatga erishishiga imkon beriladi.
Individuallashtirish darajasini optimallashtirish mumkin. Epchillik va topqirlik talab
etiladigan faoliyat turini tanlagan va bolalarni diqqat bilan kuzatgan holda tarbiyachi
zaruriyat tug‘ilib qolsa topshiriq va materiallarni o‘zgartirishi yoki moslashtirishi
mumkin.
“Ilk qadam” o‘quv dasturi asosida maktabgacha ta’lim muassasalarida
quyidagi rivojlanish markazlari faoliyati yuritilishi nazarda tutiladi:
Dostları ilə paylaş: