Atalar deyir

sevi: m

ə

h

ə

bb

ə

t. 

mehribanlıq

. 

eşq)

. 

bizl

ər yedik azaltdıq, tanrı özü bolatsın

. (

qonaqlıqda

). 

bizl

ə

r yol yoruruq, yollar bizi yoramaz!. 

bizl

ə

rd

ə

 

soru 'baş' deyil, 'papaq'dır

. 

bizl

ə

rd

ə

n kiml

ə

rin

ə

 sevm

ə

k uzaq ada, biz yelk

ənsiz qayıq, qaçsaqda gecik 

qalırıq

. 

(gecik qalmaq: 

yubanıb çatmamaq) (söğgüdə

n 

(nifr

ə

td

ən) hamıya pay düşsə

d

ə, sevgi hamılıq deyil)

. 

bodun sağ olsun, yemə

y

ə

 

aşı olsun, atmağa daşı,

 

oymağa başı olsun!

. 

(

oymağa

: 

düşünmə

y

ə

). (bodun= ilg

ə

. elg

ə

. mill

ə

t). 

boğaz gecə

, açar s

ə

h

ə

r. 

(

boğaz

: boylu. hamil

ə

). 

283. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

boğaz gecə

, açar s

ə

h

ə

r. 

(

boğaz

: hamil

ə

). 

boğuc alar üzə

ni. 

(

boğuc

: girdab). 

boğular kəndi qınında umudum yox oyana, görə

 bilmirs

ə

 biri özg

ə

l

ə

rin 

dünyasın

. 

boq görm

ə

y

ən sıçdığını boq sanar, asda usda düz gedən, yaşar sürə

r 

yorqalar. 

(boq: pox). (yorqalar: 

çox qolayına istə

kl

ə

rin

ə

 

çalışar)

. (evr

ə

nin görg

ə

zdikl

ərin tam varlıq, tüm varlığın 

sanma, b

ə

t

ə

ri var. 

azdan gedib azışma, çoxdan gedib 

üz

üşmə

, güd

ə

 

görub yürüşmə, uzun görüb büzüşmə

. k

ə

ndiv

ə

 

güv

ən, yularlı yürə

n). (

yularlı yürə

n: 

ortamı, yoxlamı tut

. 

toxdan, kontrol ed. 

e'tidalı saklan)

. 

boq olan yerd

ə

n sin

ə

k uzaq durmaz. 

(boq: pox). 

bol olan il görün

ər yağmurdan

. 

bolan bolar işlə

y

ə

n bular

. 

(olan olar işlə

y

ə

n bular). (h

ə

r n

ə

 

olasına keçir, yalnız 

dil

ə

klil

ər, arayanlar amaca varır)

. 

bolan olsun, könül olsun

. (könül olsun: 

nuş olsun

. kefiz

ə

 

baxın)

. 

(tanrı başızdan 

töksün, löküz artsın)

. 

bolcaq işə

 çar

ə

 

yok, inandınsa kə

ll

ə

 yok. 

(bolcaq: olcaq. olacaq). 

bolcaq işə

 çar

ə

 

yok, inandınsa kə

ll

ə

 yok. 

(bolcaq: olcaq. olacaq). 

bolcaq oğlan işində

n, bolcaq g

ə

lin kipind

ə

n. 

(kipind

ə

n: sif

ə

tind

ə

n). 

284. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bolcaq oğlan işində

n, bolcaq g

ə

lin kipind

ə

n. 

(kipind

ə

n: sif

ə

tind

ə

n). 

bolçuluqla saçaq yapar n

ə

n (n

ənğ) tökə

r, 

könlü yalı ısığ alar malından

. 

(bolçuq, s

əxi kişidə

n söz ged

ə

nd

ə

 deyilir). (bolçuluqla: 

covm

ə

tlikl

ə

. s

ə

xilikl

ə

) (saçaq yapmaq: süfr

ə

 s

ə

rm

ə

k). (n

ənğ

: 

ne'm

ə

t). (

könlü yalı

: ür

ə

yic

ə

). (

ısığ almaq

: faydalanmaq). 

boldaçı bizov, öküz ara bə

lgülü. 

(

boldaçı

: olcas

ı

. 

dolcası

. g

əlişə

n). 

bolluq dil

ə

, bol olsun, korluq dil

ə

, kor olsun. 

(ver

ə

n 

ə

ll

ər boş qalmaz)

. 

(ağzı 

uğra aç)

. 

bolluq dil

ə

, bol olsun, korluq dil

ə

, kor olsun. 

(ver

ə

n 

ə

ll

ər boş qalmaz)

. 

(ağzı 

uğra aç)

. 

bolluq olsun çox olsun, burdan qalan uğr (

xeyr

) olsun. 

bolluq yaşam, sevgi yoxsa daşa dəğsin

. 

bolluqda 

ə

l

ə

 baxan olmaz. 

bolluqda toxalmayan, qıtlıqda acından ölə

r. 

bolunca haralardan g

əldiyin düşün, hara çatcağın yox

. (bolunca: 

h

əmmişə

). 

bolunca haralardan g

əldiyin düşün, hara çatcağın yox

. (bolunca: 

h

əmmişə

). 

bor olmadan sirk

ə

nm

ə

. 

(

yoxsa üzüm kişmiş yox, bora yoxsa, sirkə

 yox). 

(yaşlıların gedişin yansılayan gənc, yaşsız)

. 

285. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bor olmadan sirk

ə

nm

ə

. 

(

yoxsa üzüm kişmiş yox, bora yoxsa, sirkə

 yox). 

(yaşlıların gedişin yansılayan gənc, yaşsız)

. 

borc alan ağlar gə

l

ə

r, gül

ə

r ged

ə

r. 

borc alan ağlar gə

l

ə

r, gül

ə

r ged

ə

r. 

borc alanın bir ə

li k

ə

sildi, borc ver

ə

nin ikisi

. 

(borc alanın bir ə

lin k

ə

sibl

ə

r, borc 

ver

ə

nin iki 

ə

lin). 

borc alma pis adamdan, dar günd

ə

, pis yerd

ə

 ist

ə

y

ə

r sandan (s

ə

nd

ə

n). 

borc almaq, dil

ə

nm

ə

y

ə

 yol açar. 

borc gül

ə

 gül

ə

 ged

ər, ağlaya ağlaya gə

l

ə

r. 

borc gül

ə

-gül

ə

 ged

ər, ağlaya

-

ağlaya gə

l

ə

r. 

borc qışlıqda

. (v

ə

zif

ə

 s

ə

rbazxanada olar). 

borc ver

ə

n 

ə

l öz yiy

əsin yandırar

. 

borc verm

ə

kl

ə

, yol yerim

ə

kl

ə

 bit

ə

r. 

borc, köhn

ə

lmir. 

borc, verm

ə

kl

ə

. yol, yerim

ə

kl

ə

 bit

ə

r. 

borclun olsun, borclu olma. 

borclun olsun, borclu olma. 

borclunun üzü qara, aclığın gözü qara

. 

borclunun üzü qara, aclığın gözü qara

. 

286. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

borcu varsa bir kişinin kişiyə, sayqı dəğə

r biçm

ə

yidir son sana. 

(son sana: 

son sözd

ə

)

. 

borcverm

əyi bacarmyan, borclu düşə

r. 

(borcverm

ə

yi: borcverm

ə

yi: vaz 

keçm

ə

yi). 

Borç yiğidin kamçısıdır

. 

Borç yükü altına giren daha çok çalışır

. 

(Bayram 

Özdemir). 

Borç yiğidin kamçısıdır

. 

Borç yükü altına giren daha çok çalışır

. 

(Bayram 

Özdemir). 

Borç yiyen kesesinden yer, 

Borçla aldğını yiyen geriye ödeyeceği için 

kendi cebindeki paradan yemiş olur

. 

(Bayram Özdemir). 

Borç yiyen kesesinden yer, 

Borçla aldğını yiyen geriye ödeyeceği için 

kendi cebindeki paradan yemiş olur

. 

(Bayram Özdemir). 

bostan pozulur, alan bildiyin alır

. 

{kişi seçiminin yaşamda, azda olsa, kə

sin 

edigi var. (edgi: oynu. oynu n

əqşi

. rolu)}. 

bostana gir

ə

n "porsuq" yabadan qorxmaz. (yaba: 

şə

n

ə

). 

boş ağacı qurd yeyə

r. 

(boş ağaca qurd düşə

r). (

boş

: b

ə

rk olmayan). 

(boş 

oldunsa yeyildin, dolu durdun yedirtdin). 

boş ağacı qurd yeyə

r. 

(boş ağaca qurd düşə

r). (

boş

: b

ə

rk olmayan). 

(boş 

oldunsa yeyildin, dolu durdun yedirtdin). 

boş ambarın qoruqcusun bit basar

. 

287. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

boş ambarın qoruqcusun bit basar

. 

boş başaq dik durar, barlı ağac, ə

y

ər başın

. 

(

başaq

: sünbül). 

boş boşuna yel olmaz, bə

sl

ə

m

ə

d

ə

n el olmaz. 

boş boşuna yel olmaz, bə

sl

ə

m

ə

ds

ə

n el olmaz. 

boş çağlını sözü çox olar

. 

boş çubuq tüstülə

m

ə

z. 

boş çuval, ayağda durmaz

. 

boş çuval, ayaqda durmaz

. 

boş çuval, dik durmaz

. 

boş çuvallar dik durmaz, gün düşə

rs

ə

 

çiğ durmaz

. 

(çiğ

: 

şeh)

. 

boş evdə, sıçan

da qalmaz. 

boş ə

lliy

ə

 itirm

ə

d

ə

n qorxu yox. 

(

boş ə

lliy

ə

: 

əli boşa)

. 

boş əşlər, boş ə

rl

ə

r. 

(

boş

: müc

ə

rr

ə

d). 

boş gə

z

ə

n

ə

 

iş ilişə

r. (

iş

: sorum. m

ə

sl

ə

). 

boş kə

ll

ənin yükün, ayağlar çə

k

ə

r. 

boş kə

ll

ənin yükün, ayağlar çə

k

ə

r. 

boş komadan yel keçə

n kimi, yoxsul evind

ə

nd

ə

, pul keç

ə

r. 

boş küzə

 

sızmaz

. 

(

sızmaz

: d

əşarı vermə

z). 

boş küzə

 

sızmaz

. 

(

sızmaz

: d

əşarı vermə

z). 

288. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

boş küzə

 tez büdür

ər dursa qırağında damın

. 

boş qaşıq ağız yırtar, boş söz qulaq

. 

boş qaşıq ağız yırtar, boş söz qulaq

. 

boş qazan, qaynamaz

. 

boş qazan, q

aynamaz. 

boş nə

yin, izi olmaz.  

- 

boş mal, başsız mal

.  

- 

başsız mal ortaya düşə

r.  

- 

malıvı başsız qoyub, boşa buraxma

. 

boş nə

yin, izi olmaz.  

- 

boş mal, başsız mal

.  

- 

başsız mal ortaya düşə

r.  

- 

malıvı başsız qoyub, boşa buraxma

. 

boş oldunsa yeyildin, d

olu durdun yedirtdin. (

boş ağacı qurd yeyə

r). 

(boş 

ağaca qurd düşə

r). (

boş

: b

ə

rk olmayan). 

boş oldunsa yeyildin, dolu durdun yedirtdin

. (

boş ağacı qurd yeyə

r). 

(boş 

ağaca qurd düşə

r). (

boş

: b

ə

rk olmayan). 

boş oturmaqdansa, boş gə

zm

ək yeğ

. 

boş sünbülün, başı yuxarı durar

. 

289. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

boş vermə

yi unudan, yükl

ə

r altda 

əzilmiş

. 

boşandınsa boş qalma, evlik qurda yubanma

. 

boşandınsa boş qalma, evlik qurda yubanma

. 

boşboğazla, pisboğaz, çorqadadan qurtulmaz

. (çorqadadan: d

ə

rdi b

ə

la). 

boşda olsa dolu görünür, doymasa qarın göz

 

doyar barı

. 

boşda olsa dolu görünür, doymasa qarın göz doyar barı

. 

boşqabda yeyib, qazana sıçır

. 

boşqadan baş çıxaran, başaq bağlamaz

. 

(

başaq

: önüm. 

hasıl)

. (usda gör

ə

n 

usd

ə

 ular) (usda görm

əmiş usdə

 

ə

rm

əmiş)

. 

boşqafa, 

yazıq ayaq

. 

boşqafa, 

yazıq ayaq

. 

boşqanıb boşqıl canın qayğu yemə

 

boş yerinə, qıl bitir qalmaz işin yaş 

çanağın dolmaz burun

. (

boşqanıb

: vell

ə

yib

). 

boşqanıb boşqıl canın qayğu yemə

 

boş yerinə, qıl bitir qalmaz işin yaş 

çanağın dolmaz burun

. (

boşqanıb

: vell

ə

yib

). 

boşqanın boşu danqıldar

. 

boşqanın boşu danqıldar

. 

boşqanın dal qabağı bə

ll

ə

nm

ə

z. 

(

boşqanın

: 

boşqafanın)

. (kütük dedin dal 

qabağı bə

ll

ə

nm

əz, başdan oxu dibdə

n oxu d

əğişmə

z). (kütük 

290. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

sözün başdan oxu dibdə

ns

ə

 

anlamı heç dəğişmə

z). (kütük: 

kötük. künd

ə

). 

boşla dünü dalında, başla günü umu

tla, irti gözl

ə

 umuqla. (

irti: irt

ə

ni. 

yarını

). 

boşla dünü dalında, başla günü umutla, irti gözlə

 umuqla. (

irti: irt

ə

ni. 

yarını

). 

boşla keçə

ni, keçm

əmiş kimi, yarma gə

l

ə

ni, yarmacaq kimi. (

yama: 

açıqlama)

. (yarmacaq: 

açılmıyacaq)

. 

(boşla keçə

ni, keçm

əmiş 

kimi, güdm

ə

 g

ə

l

ə

ni, g

ə

lm

ə

c

ə

k kimi). 

boşla yarış, qıl barış, küsmə

y

ə

 

çağ qalmamış

. 

boşluğ olsun, yoşluq (xoşluğ) tapılar

. 

boşluğuvu qazansann, nə

 

olduğun anlarsan

. 

(

boşluğuvu

: özgürlügün

). 

boşluğuvu qazansann, nə

 

olduğun anlarsan

. 

(

boşluğuvu

: özgürlügün

). 

bo

şuna hürən iti, qurd apardı

. 

boşuna oyurunca, boşuna dolan

. 

(oyurunmaq: 

oğurunmaq

. 

oğunmaq

. fikir 

xiyala dolmaq). 

boy atırsa axmaqların kölgə

si, qoyar gün

əş üzün yürür batmağa

. 

(küçük 

t

ə

p

ə

 kölg

ə

si, böyüksün

ə

r toranda). (böyür axmaq kölg

ə

si, 

gün

əş gedirsə

 b

atası)

. (yamanlar, pisl

ər qaranlığı güclə

ndir

ə

r. 

bilgisizl

ə

r

ə, kahıllara ‘‘yaman’’ böyük görünə

r). 

291. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

boy çatmayan yer olar, fikir çatmaz yer olmaz. 

boy çatmayan yer olar, oy (

fikir

) çatmaz yer olmaz. 

boyalar ağdan doğur, qaracığ onları boğur

. (

qaracığ

: il

ə

nm

iş qara

. l

ə

’n

ə

tlik 

qara

). 

boylanmadan, oylan. (oylan: 

düşün)

. 

boyluğa toxunar arqaş, arqaşa toxunmazıq boyluq

. (

toxunmazıq

: toxunmaz 

ki). 

boylun boylun dağları, oylun oylun yolları, saman asdan su qoyar, daş 

altından od qoyar, yalan dunya yaman dünya

. (boylun: 

uca. 

ağır)

. (oylun: buruq. dolambac) (su qoyar: su 

yerid

ə

r). 

boynu üzük, beyni pük, belin 

əğdə

, yükün yük. 

(yük: yükl

ə

. ç

ə

k). (yük 

yükm

ə

k: yük yükl

ə

m

ə

k. yük ç

ə

km

ə

k). 

boynunda borc doğruca bitir, döğmə

d

ə

n küz

ə

 suvun getir. (

döğmə

d

ə

n: 

sınmadan

). 

boyu hündür, boynu kürtül, donu qalba, 

ə

li balta, gövd

ə

 salta. 

boyun ana kimliyini qaldırar, qoyun ana bir kimliyi batırar

. 

(boyun: gör

ə

vli. 

gör

ə

vin bil

ə

n. m

ə

sul). 

boyun boyla, qulağ doyla (

doyur). 

(eşşə

k el

ə

). 

292. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

boyun olun, m

ən tanrıya

. 

boyunduruğu görüncə

, öküz c

anlanır

. 

boyunduruğu görüncə, öküz canlanır

. 

boyuva yorqan tik. 

boza bilm

əz ağ bozunu nə

 bilir

. (boza bilm

əz yaxcı pisi tanımaz)

. 

bozaçının tanığı şirə

çi. 

(

bozaçı

: 

şərabçı)

. 

bozağu danasın, cocuq anasın bulur

. (bulur: 

arayıb tapır)

. 

(bu söz, kişini, 

k

ə

ndind

ə

 

olan ilkin, doğru, güclü istə

kl

əri, başqa 

ist

ə

kl

ə

rd

ən tanıyıb, önsə

rm

ə

y

ə

 

çağırır)

. 

böc

ə

k evi sonsuz olmaz. 

böc

ə

k evi sonsuz olmaz. 

bök

ə

 

salsa kişi dişini, quduz it tək salar dişini

. 

(bök