Atalar deyir

12. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

acını acı kə

s

ər, dadlını dadlı bə

s

ə

r

. (b

ə

s

ə

r: b

ə

sl

ə

r

). 

(acı üstə

 

acı var, dadlı 

üst

ə

 

dadlı

. 

ac göz kişini, topraq doyuyar)

. (d

ə

ng

ə

li pozuq, dinc 

olmaz). 

acını atmayan, dadlını tutanmaz

. 

acını tanımayan, dadlı nə

 bilir. (

acının dadın bilmə

y

ən, şirinlikdə

 dad bilm

ə

z). 

acını unut, sevincə

 umut. (

acıyı unut, dadlıya umut)

. 

acını unut, sevinci tutun

. 

acını utun, sevincə

 tutun. 

acının dadın bilmə

y

ən, dadlılıqda (

şirinlikdə

) dad bilm

ə

z. 

acınmadan canıva qıyar sevə

n, gör

ə

nm

ə

y

ə

n inanmaz. 

acınmış acı nisgilə

 dön

ə

r. (

acınmış

: 

aşınmış

). 

acınmış acı nisgilə

 dön

ə

r. (

acınmış

: 

aşınmış

. köhn

əlmiş

). 

acısa utma, dadlısa atma!

. 

acısı yoxun, süycüsü yox

. 

(süycüsü: 

dadlısı)

. 

acısın bilmə

z süycüsün ç

ə

km

ə

z. 

(süycüsün: 

şirinin

). 

acışan yaram olsun, acınan kimsə

m yox. 

acıya qurt düşmə

z. 

acıyan eşşə

k atdan keç

ə

r. 

acıyı böylə

 sev

ən, dadlını yalaya sevə

r. 

(yalaya: 

yalıya yalıya)

. 

13. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

acıyı unut, dadlıya umut

. (

acını unut, se

vinc

ə

 umut

). 

acqarın başı dinc almaz

. 

acqarın, ə

sn

ə

m

ə

z. (

ac qarın

). 

acqarını çörək bassan toxdamış, gözü acı topraq basar toxdadar

. 

acla ac dalaşar, ortada dilənçi doğar, toxla tox yalaşar, ortada yalançı 

doğar

. (

yalançı

: yaltaq

). 

acla ac dalaşar, toxla tox yalaşar

. 

acla ac poxlu, toxla tox toxlu. 

acla dosluq eds

ən, qarnıvı doyur

. 

aclamaz qarın demə

, bitl

ə

m

əz kanım demə

. (

h

ə

r n

ə

yin sonu var). 

aclığ korluğun unudan, toxluğunda kor olur

. 

aclığa tuşlanan yer, güvən inamdan olmuş

. 

aclığı də

n

ə

dim, yem

ə

yin d

ə

y

ə

ri

n bildim, ayrıldım yandım, birliyin də

r

ə

kin 

bildim. 

yoxluğun yaşadım, varlığın ardağın bildim

. 

(

ardağ

: 

qiym

ə

t. tutar. 

ərdiş)

. 

aclığı sınamadan toxluğu sına

. 

aclığın də

rdin ç

ə

k

ən, toxluğun də

rkin bil

ə

r. (

d

ə

rkin: d

ə

r

ə

kin. d

əğə

rin. 

q

ə

drin

). 

aclığın ə

lin toxlu

ğa sığın, ac qalmasan

. 

14. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

aclıq acıdar, allıq qızadar

. 

(

allıq

: 

ə

nlik. 

ə

nnik. enlik. üz

ə

 

yaxılarn al boya)

. 

aclıq baş itirdər, diş itildə

r. 

aclıq doğru amaca, sevgi könül əğri yamaca

. 

(könül: h

ə

v

ə

s. ist

ə

k). (ac 

yem

ə

k g

əzib ağ bozuna baxmadan, eşqi çə

k

ə

n könlü kimi 

oynayar). 

(yaşamda aclığı gidə

r

ən son, yaşam top kimi 

onatılır)

. 

aclıq görmə

y

ə

n, n

ə

 bilir toxluq n

ə

dir. 

aclıq qurddan ayrılmaz, toxluq igiddə

n. 

aclıq qurduda, meşə

d

ə

n qovar. 

aclıq nə

 edirm

ə

z, toxluq n

ə

 dedirm

ə

z

. (

aclıq nə

 etdirm

ə

z, toxluq n

ə

 

dedirtm

ə

z). 

aclıq susuzluğa qardaşdır

. 

aclıq yaman olur yeyir doyur, toxluq yaman olur şişir qudurur

. 

aclıq yoxsulluqdan, yoxsulluq biliksizlikdə

ndir. 

aclıq, adama oyun öğrə

d

ə

r. 

aclıq, dad bilmə

z, yuxu, yer bilm

ə

z, qorxu, utanc. 

aclıq, sevgilə

r pozar. 

acmış alar, q

uduran yügür

ə

r. 

acun eld

ə

n dosd olmaz, öcü qalsa, dinc almaz (

acun: 

yağun

. 

düşman) (

öcü: 

kini). 

15. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

acun işi, qapan götdü, utan öttü, gileyliyə

 yer qalmaz. (

acun: evr

ə

n

). 

acun qurulmuş belə

. -

azığan kişi azığ evində

 

tapmış, yazılan kişi tapmaq 

üçün çalışsın

. 

(acun dünya). 

(

azığan

: 

əğri

. 

yasıya, qanuna 

boyun qoymamış, müti' olmamış) (

azığ

: 

ağızlıq

. yem

ə

k). 

(

yazılan

: 

yasılan

: 

doğru

. 

yasıya, qanuna boyun qoymuş, 

müti'). 

aç ağız gülə, uğur gülə

. (

ağız aç gülə, uğur gülə

). 

(ağzın xeyrə

 

aç) (ağzın uğra 

aç). 

açan olsa

, döğülü qapı açılır

. 

açan varsa, bük

ə

nd

ə

 var. 

açana inanmıyan, bükə

nd

ə

n qorxmaz. 

açanda göz qalmağı gə

lmir, yumanda göz köçm

ə

yi. (

köçm

ə

yi: ölm

ə

yi). (heç 

durumda din olamır)

. 

açarın gücü, qıfıl basdı

. 

açarın gücü, qıfılı basar

. 

açarmı tün, atarmı dan, saçarmı gün keçmişləri qapatmadan, anıları 

unutmadan?. 

açdığın yara sevmə

sin yerin, itmis

ə

n itil dönm

ə

d

ə

 geyin. 

açdım gözüm gördüm sə

ni, h

ə

r bir n

ə

rs

ə

 s

ə

nsin deyu, dünüm s

ə

nli, 

günüm s

ə

nli, tünüm s

ə

nli, tümüm s

ə

nli. (

deyu: 

sandım)

. 

16. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

açdırma qutuyu, söylə

tm

ə

 kötüyü. 

açdırmağa gərək yox, hə

r n

ə

 s

ə

n

ə

 

açıqdır, bütün ürə

k 

vermişdim, gör 

nec

ə

d

ə

 

yarıqdır

. 

açığlı ər, çabıq qarımaz

: 

varlı kişi tez qocalmaz

. 

açıq ağız ac qalmaz

. 

açıq ağzı, əli açıq boş qalmaz

. (

açıq ağız, açıq əl, boş qalmaz

). 

açıq baş, daşa tuş

. 

(

açıq

: gizl

ə

nm

əmiş)

. (

tuş

: yem). 

açıq ə

l

ə

 dos görün

ə

n çox olar, yumuldusa, göründükl

ə

r yok olar, k

ə

ndin

ə

 

s

ə

n yetinm

əyi öğrə

ns

ə

n, gözün doyar könlün qalmaz tox 

olar. 

(k

ə

ndin

ə

 yetinm

ə

k: k

əndi onayıb (onğayıb)

, 

razı 

saxlamaq). 

açıq ə

li güdm

ə, bağlı ə

li atma. 

açıq göz, ışıqsız, açıq ağız, paysız qalmaz!

. 

açıq göz, ışıqsız, açıq ağız, paysız qalmaz

. (

kişi öz gücünə

, biliyin

ə

, bil

ə

yin

ə

 

inanmalıdı)

. 

açıq gözlə

 görül

ən yuxu, başa oyun gə

tirir!. 

açıq gözlə

 seç

ə

nmir, 

qapıq gözlə

 

axdarır

. 

(çıxarsızlıqla koranlığdan, 

kütlükd

ə

n 

ə

ksiyi olmayan). 

17. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

açıq gözlə

 sev

ə

nl

ə

r, ç

ə

tin olar ökün

ə, qapıq gözlə

 sev

ə

nl

ə

r, sonu ç

ə

tin 

sevin

ə

. 

(ökün

ə

: 

peşman ola)

. 

açıq gözlə

 sev

ə

nl

ə

r, ç

ə

tin olar ökün

ə, yapıq gözlə

 sev

ə

nl

ə

r, ökünc

ə

lik 

işlə

ri. (

ökün

ə

: 

peşman ola

). (

ökünc

ə

lik

: 

peşmançılıq)

. 

açıq gözlü,

 kor olmaz, aslaq qulaq kar olmaz. 

açıq idişi it pişik yalar

. (

idişi

: 

qabı

). 

açıq könül səggiz uçmaq eşigin açar

. 

(vardı könül kömür qarası, vardı 

könül könül alası)

. 

açıq qapı döğülmə

z. 

açıq qapı girgənini tanımaz

. 

açıq qapıdan min bir bə

la g

ə

l

ə

r deyibl

ə

r

, bağlı qapının min bir bə

la içind

ə

. 

açıq qapılar qapanır günündə

 

gülüm, qalmamış açıq sonsuzadək bir açıq 

qapı

. (

gününd

ə

: günü yetdikd

ə

). 

açıq qapız, qonaqcağız

. (

açıq qapı qonaqlı olur

). 

açıq qıl tut göz qulağ

, yüz qonan var yüz köç

ə

n, ged

ə

n g

ə

lm

ə

z, g

ə

l

ə

n 

qalmaz

. (yalan dünya qalan dünya). 

({(dörd yaşada beş yaşa, 

barçıya gə

lc

ək başa)

. (

barçıya

: 

hamı üçün)}

. 

açıq qucaq, sarmalı qol boş qalmaz

. 

açıq qulaq nə

 dinl

ə

m

əz, ağzı açıq nə

 söyl

ə

m

ə

z. 

18. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

açıq saçıq gə

pçil

ə

r

ə

, gopçulara yox deyin. 

açıq tutun qapını, alışmaz can tusdağa

, könül ç

əkir uçmağa

. 

açıq yarıya, qurd düşmə

z. 

açıqbaşa bir söz 

(

açıqbaşa

: 

söz eşidə

n

ə

). 

açıqdır ağzı, söylə

yir elim, mindir

ə

m g

ə

r

ə

k kürsüy

ə

 dilim. 

açıqlı ər çabuq qarımaz

: 

varlı kişi tez qocalmaz

. 

açıqlıq, qaçıqlıq, qaçıqlıq, saçıqlıq gə

tir

ə

r. 

açıqsa qapı, öğünc avucu güdür, qapıqsa qapı, döğünc döğməmiş girir

. 

(

öğünc

: sevinc) (avucu: 

qarşılayan

. 

alıcı

. alan. q

ə

bul ed

ə

n). 

(sevinc, şadlıq özbaşına gə

lm

ə

z, b

ə

l

ə

tçi güd

ər, qaxınc çilə

 

başçı aramaz, özbaşa girə

r). 

açılan ə

ll

ə

r

ə

, nisgilli ür

ə

kl

ə

r

ə

, yol ç

ə

k

ə

n gözl

ə

r

ə

, quru qalan göll

ə

r

ə, yağıt 

yağış, yağdır yağış (

yağış

: 

yağmur

. r

ə

hm

ə

t

). 

açılan ə

t

ək yapılmış, şə

kli göz içr

ə

 

qalmış

. 

(işlə

rin görünm

ə

z üzüd

ə

 var). 

açılan solar, ağlayan gülə

r. (

açıl sol, ağla gül)

. 

açılmayan düğün yoxdur

. 

açınan at yüy

r

ə

k olur. 

(tumar görmüş at yeyrə

k, yorqa olur). 

açma ağız qavqalı yerdə

 olsan. 

açmasan için, kim bilir içind

ə

 n

ə

 

var, tanılmadıq qapı, tanılmazı qavalar

. 

19. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

açması yox

, 

açmazı çox bu evrə

n. 

açmasız açmaz, keçitsiz çay olmaz

. (

çıxılmaz çıxmaz tapılmaz)

. (açmas

ız

: 

yolsuz. 

çarasız

. t

ə

dbirsiz). (açmaz: 

qıyın soru

. mü

ə

mma). 

açmayınca ağız sözə

 

bir kişi, bə

ll

ə

nilm

ə

z dil

ə

k ç

əki, iç işi

. 

(ç

ə

ki: q

ə

sdi. 

niyy

ə

ti). 

açmaz qapı bıraxmaz, tovlu olsa sevgimiz

. 

(tovlu: güclü). 

açmazdı aşq

. –

ac qarına aş, nisgil gözə

 

yaş, biri bağrına daş

. 

(

açmazdı

: 

mü

əmmadı)

. 

açsa ağız kişi sözə, kim olduğu çıxar üzə

!. (

kimi olduğu

: kims

ə

liyi) (

açsa kişi 

ağız sözə, kim olduğu çıxar üzə

!). 

ad igitlik g

ə

tirmir, igitlik ad g

ə

tirir. (

ad, igitlik qazanmır, igid, ad qazanır)

. 

ad kimindir, göt kimin

. 

(işi kim görür, ad kimin olur)

. 

ad otuz minl

ə

 

alınır, üç manatla satılır

. 

ad var adamı bəzir, adamda var adı bə

zir. 

ad var dadladır, dad var adladır

. 

ada m

ə

n

ə, adayım sə

n

ə

. (

iyilik qarşılıqlı yapılır

). (

adamaq: n

ə

zr, n

ə

z

ə

r 

edm

ə

k). 

adal bilm

ə

z, inam g

ə

zm

ə

z. adal: (

insaf: insaf). 

yok, inamı yok)

. 

adam başı, daşla daşı

. 

adam çoxaldıqca, adamlıq azalır

. 

20. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

adam qohumun 

ə

tini yes

ə

d

ə

, sümüyün atmaz. 

adam olmaq asta- asta, heyvan olmaq bir anda. 

adam var '

ə

r' d

əğişir

, adamda var '

ə

l' d

əğişir

. 

adam var pulu tapır, pul

 

var adamı

. 

adam var pulu tapır, pulda var adamı tapır

. 

adam var yaşır yeyir, adamda var yeyir yaşır

. 

adam vardı yerin bulmaz, adam vardı yerin bular özün bulmaz, adam 

yoxdur özün bulsun yerin bulmasın

. 

adam vardır gözəl alma oxşarı, adam vardır içi poxdan

 

qoxşarı

. (

qoxşarı

: 

artıq qoxan

). 

adamaq qolay, öd

ə

m

ə

k güc. (

adamaq: iddia edm

ə

k). 

adamdı adam, olmasun puluda, heyvandı heyvan, ə

tl

ə

s olsun çuluda. 

adamı başdan tanı, ağacı yaşdan

. 

adamı qeyrət işlə

d

ə

r, d

əyirmanı su

. 

adamı qeyrə

t, d

əyirmanı su işlə

d

ə

r. 

ad

amı sözündən tut, heyvanı burnundan

. 

adamın gözə

 

baxanından, suyun xım axanından qorx!

. 

adamın gözü bir də

nizdiki su içm

ə

kd

ə

n doymaz. sudandanda doysa suya 

dolmaz. 

21. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

adamın üzünə

 yox, sözün

ə

 bax. 

adamın vayı, xocanın payı

. 

adamın yerı baxanından, suyun lam axanından qorx!

. 

adamki mindi adın atına, yel yetişərmi onun çatına

. 

(

çatına

: izin

ə

). (ada 

qapılan sana sığmaz)

. 

adamlıq, adamlarda toplanıb, 

(birind

ə

 yok). 

ad

ət ağlı aldadır

. 

(aldış alıq aldadır)

. (

alqı

: 

şuur

. biliklik. 

aqahlıq)

. (

aldış bilik 

aldadır

). (al

dış

: ad

ə

t). (ad

ət gücü, alqı gücün yenə

r, üst

ə

l

ə

r). 

adı başqa, dadı başqa

. 

adı çə

kilm

ə

sin, göz görm

əsin, qulaq duymasın

. (

yaman n

ə

rs

ə

d

ə

n söz 

ged

ə

nd

ə

). 

adı qonağın, dadı qonağçının

. 

adı tutulmayır meşə

d

ə, küsmüş ayı meşə

d

ə

n. 

adım dərviş, puldur görür hər iş, pulun var giriş, pulun yoxdur sürüş

. 

adın çək qulağın bur

. (

qurd ağzasan quyruğu görünə

t). (köpl

ə

nc, sözü keç

ə

n 

başa gə

l

ə

n olur). (köpl

ə

nc: koplanç. çoxraq. 

əğlə

b). 

adın çə

km

ə

, özün g

ə

tir. 

adın nə

dir ? - d

ərviş, pul ilə

 olur h

ər iş, pulun var giriş, pulun yox, sürüş

. 

adın nökə

r, durma bekar. 

22. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

adını eşit, görmə

 üzünü. 

adlım kişi adından qorxduqca, adsız kişi tanrıdan qorxmaz!

. 

adlımların hə

r dedigi d

əğər daşımır!

. 

afdafa görm

ə

y

ə

n göt, lüleyin gör

ə

nd

ə

 xoruldar. 

ağ akca qara işlər işlər, qara işlə

r içl

ə

r. (

kö

tü, pis işlə

r var para üçün görülür, 

gizli işlə

r para il

ə

 çözülü). 

ağ almanı alarla, ağ boşqaba qoyarlar, çağrılmamış qonağı, qaş qabaqla 

qoğarlar

. 

(

ağ almanı soyarlar, ağ boşqaba qoyarlar, 

çağırmamış qonağı,