Atalar deyir



Yüklə 13,34 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə9/106
tarix25.03.2017
ölçüsü13,34 Mb.
#12340
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   106

83. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ar olmuşdu ana dilin duymayan, kor qalırmış gözə

lliyi seçm

ə

y



ə

n, ür


ə

deyil taxda kür



ək doğma dilin sevmə

y

ə



n. 

ara ayrı olsa, aradakı alınır

. (

ara pozuq olursa, aradaki 



ə

ld

ə



n ged

ə

r). 



ara olsa, içd

ə

 



çıxar, üzə

 

çıxar



. (

ara olsa: imkan yaransa. 

şərayit uyğun olsa)

ara yolda malın qalmasın, orta yolda atın ölmə



sin. 

araba devrilinc

ə

, yol göst



ə

r

ə



n çox olur. 

(pis, ağır durumlarda hammı ağıl 

qoyar). 

arac amac b

ə

ll

ə



tm

ə

z, amac arac gizl



ə

tm

ə



z. 

arac 


ə

l

ə



 baxar. 

(arac işlə

d

ə

nd



ən asılıdır)

arac s



ənin qulun, işlə

d

ə



n yolun. 

araça dayaq d

ə

gir. (



araça

dav

ə

r). 



araça dayaq d

əğə


r. 

(araça

aralayıcıya)

araçıdan (



vasit

ə

d



ə

n

) yara 



ə

sgik olmaz. 

arada yeyir, qırağda gə

zir. 


aradığın bulunmaz, bulanmışsa durulmaz, kəndivi bul güvənqil, ağız 

dey


ə

n qulaq duyan tüp

ə

nqil. 


(tüp

ə

nqil: geri tüp. geri t

ə

p. 



r

ə

dd ed). 



arağ başa çıxsa, ağıl başdan çıx

ar. 


arağın birinci bardağın kişi içir, ikincisin arağ içir, üçüncüsü, kişini içir



84. 



 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

arağın necə

 

olduğun içə



n bil

ə

r, n



ə

 

olduğun çə



k

ə

n. 



aralaşan baş daşlı, ardalaşan dağ aşdı

(



aralaşan

: birbirind

ən ayrılan)

(



ardalaşan

arxalaşan

). 

arama yoxdu gözü oymağa he



ç bir gec

ənin, koru bir quşdu qanatsız 

düşə

c

ə



k odda yana. 

aranın dağı var olsun, qarlıda olar, qarsızda

iyidin başı sağ olsun, varlıda 



olar, varsızda

arayan bulmuş, inlə



y

ən ölmüş


arayan çatar, ölül

ə

r yatar!. (



çalışmaq, dirilik bə

lg

ə



sidir, yatmaq, ölülük 

img


ə

sidir). 


arayan ell

ə

r, 



ə

s

ə



y

ə

n yell



ə

r çoxlu gör

ə

r görm


ə

zin yerl


ə

r. (


görm

ə

zin

görünm


əmiş

çatınılmaz



ə

cayib). 



arayan tapdı

. tikil


ən qaldı (

yatdı


). 

arayıb yoxlayan, toxun bulmuş

(toxun: gerç



ə

yin. h


ə

qiq


ə

tin). {h


ə

r amaca 


çatmaq üçün, n

ə

 d



ə

r

ə



k kiçikd

ə

 ols



a, çalış dalış gə

r

ə



kki. 

(d



ə

r

ə

k: q

ə

d



ə

r). (


çalış dalış

: s


ə’y kuşiş

. (


dalış

: > t



əlaş

)}. 


arçağı çox toprağ ilə

 

toprağın, daşla daş var biri ağdur ol biri qarə



 durur. 

(

arçağı

: f

ə

rqi



). 

arçalı, barçalı

(n

ə



q

ə

d



ə

r f


ərqli, çeşitli olursa, onca barlı, zə

ngin olur). 



85. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

a

rdağ kişi, gördü işi



(

ardağ kişi, görər işi)



. (

ardağ

: ciddi). 

ardağı yox işində

, k


ə

s

ər qalmaz dişində



(

ardağı

qayratı


. ciddiliyi). 

ardağsıza iş vermə, qarınpaya üz

. (

ardağsız

ciddi olmayan. 

ehtiyatsız

). 

ardına keç bir söz eşid, aldına keç ikisin



{heç 


çağun 

kön


ə

tilm


ə

z kims


ə

(kön



ə

tilm

ə

z

razı salınamaz

razı edilə



m

ə

z)}. 



ardınca qaçanda deyiləm, qayıt son kə

r

ə



mdi deyir

ə

m. 



ardınca qoşun qoşun uşağlar, əhvalına kim gülər kim ağlar

ardında bədov at var, düşman qarşına bat bar



ardından yüz it hürmə

y

ə

n qurt 



sayılmaz

arğaç kimi uzanan, əriş kimi dirə



n

ə

n. 



arğın arğın olduran işi, günəşdi yetişdirən yemişi

arx axan yerin



ə

, baxt baxan yerin

ə

 ged


ə

r. (


güdülmüş

 

n



ə

rsiy


ə

 çatmaq qolay 

ola bilir

). 


arxa önün bilm

ə

y



ən çatanmamış barınqa

. . 


(

barınqa

: m


ə

nzil


ə

). 

arxadan g

ə

l

ən düşman, üzə



 g

ə

linc



ə

 dost olar. 

arxadan k

ə

s



ə

r, 


ə

t

ə



y

ə

 yamar. 



arxadan k

ə

sir, 



ə

t

ə



y

ə

 



yamır

Arxadaş başa, yağı ayağa baxar



. (Araz Gunduz). 

arxadaşı içində

 

daşı


 

(arxandan vurmasın deyə

). 

86. 

 


Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

arxadır yurdumuza, eşq olsun ordumuza

arxalaşan dağ aşar



(

arxalaşan

: köm

ə

kli olan). 



arxalaşan dağ aşdı, yalınlaşan düz çaşdı

arxalaşan yağu qaytar



(arxası olan yağu basar)

arxalaşan, yov qaytar



(

arxalaşan

, yov qaytarar). (yov: 

yoğ


yağu


düşman)


(

arxalaşmaq



mütt

ə

fiq olmaq. (



birağız olan düşman də

f ed


ə

r). 


arxalı el gur çapar, arxalı it qurd basar

arxalı it qurt basar



arxalı it, qurd alar

(alar: çalar. basar. q



ə

l

ə



b

ə

 qazanar. 



şikə

s ver


ə

r). 


arxalı kişi, yüksüz qalmaz

. (


arxalı

: çullu). 

arxalıya arxa durma deyə

rl

ərki yamaqdır, arxasıza arxa dur desinlə



rki 

dayaqdır


arxam


da duran var deyibən, arxayın olma!, dağlarda dayağ olsa! 

güvənmə, ayın olma

(

ayın



aydın


arxayın


. dinc). 

arxasız kişi, savaş gə

zm

ə

z. (



arxasız

köm

ə

ksiz). 



arxaya baxma qoca, öngür

ə

 bax ay qoca. 



arxdan su k

ə

sildi saçaqdan çör



ə

k. 


(saçaqdan: süfr

ə

d



ə

n). 


arxdan su k

ə

silm



ə

s

ə



 saçaq çör

ə

ksiz qalmaz. 



(saçaq: sü'fr

ə

). 



arxı salan bir kişi, suyun içən min kişi



87. 



 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

arxıl


 dil

ə

kl



ə

 yok, dir

ə

kl

ə



 

yazılır


(

arxıl



tarix). 

arxız sulu, ə

kiniz d

ənli, saçağız nə



nli (n

ənğli


: ne'm

ə

tli), biçinçiy



ə, yolağçıya 

quraqlıq, ə

kinçiy

ə

 sulaql



ıq, yaxcılara uvatlıq, yamanlara 

yavatlıq


arxlar axar, çay olar. 

arxlar axar, çaylar olar. 

arı bal qoyub pə

t

ə

kd



ə

n uçur, bal yey

ən yox, qab yalıyan tutulur

arı bal verə



n çiçi

əyi tanıyar

. (

arı bal alacağı çiçə



yi bilir). 

arı baldan olmaz, türk dilində

n. (olmaz

ayrılmaz)

arı çaqqan bal dadını itirmə



z. 

arı görməmiş bal olmaz, nazdan ə

ksik yar olmaz. 

arı iğnə


sin ç

ə

km



əmiş varlı, bal də

y

ə



rin n

ə

 bilsin. 



arı oldun gülə

 qon, milç

ə

k oldun t



ə

z

ə



y

ə



arı soxnaq varlıdan, bal dəğə

ri sorulmaz. (



soxnaq

sancmamış

). 

Arı yuvasına çöp uzatma



. (Ara Gündüz). 

arıdan arı, gündə

n duru. 

arıdan arı, gündə

n duru. 

arif olan işarə

d

ə

n söz qanar (



ərgin olan qaşdan anlar (bilər) işini)

arığ atın barınqa, çatmaz olur gec yolun



. (

barınqa

: m


ə

nzil


ə

). 


88. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

arıx qoyunu qıçından pülə

ll

ər, şişə


r. 

arıq ata, qamçı ağır gə

lir



arıq ata, qamçı düşman, yırtıq dama, damcı



arıq dilə

kl

ə

 olursa h



ər iş xoşdur

. (


arığ dilə

kl

ə

: xilusi niyy

ə

tl

ə



). 

arıq ölsə

 

yağı bolmas, yadıq ölsə



 

ağı


. (

yadıq

: yad. q


ə

rib


). 

arıq ölsə

 

yağı bolmaz, yadıq ölsə



 

sağı bulmaz

(

yadıq



: q

ə

rib). (



sağı

oxşayan)



arıq saxla, yağu olmasun

(

arıq



: ac). 

(ac saxla qudurmasın)

arılara inam yox, pə



t

ə

kçiy



ə

 güman yox. 

arın könül duru sevgi varlığım

arın su axar, kirlisi qoxar



arının ağın dartan, balna dəğə

r biçsin. 

arının ağına 

(

z

ə



h

ə

rin



ə

ağrısına



dözüb, balını süz

arının ağına dözüb, balını süz



. (

z

ə



h

ə

rin



ə, ağrısına

). 


arının balı gedər, iğnə

si qalar. 

arının qonduğu gül, güllə

rin seçini. (

yaxşısı olar

). 


arınlıqla iş görən, iş görə

ni kor qoyar. (



arınlıqla

ə



rginlikl

ə



ə

rg

ə



n

ə

gün). 



arınlıqla iş yapan, günü qalarmış çora, işi çatarmış gora

. (


arınlıqla

ə



rginlikl

ə



ə

rg

ə



n

ə

gün). 



89. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

arınlıqla iş yapan, heç bir işi bitirmə

z. (

arınlıqla

ə



rginlikl

ə



ə

rg

ə



n

ə

gün). 



arınlıqla iş yapma, bitirməmişdə

 yatma. (



arınlıqla

ə



rginlikl

ə



ə

rg

ə



n

ə

gün). 



arınmamış bulanlı su başdan

sa. 


arışıq qızıl, də

n

ə



yi (

m

ə



h

ə

ki



) sevm

ə

z. 



arışlarda yürüşlü, savaşlarda ürə

kli, el d

ə

rdin


ə

 g

ə



r

ə

kli. 



arıya düşən yırtılar

(araçılıq işi incə



d

ə

n inc



ə

di. h


ə

r yanda, h

ər işdə

, h


ə

r k


ə

sl

ə



r

ə

 



araçılıq edə

m

ə



zsin). 

arman qalan sevgilim, eniştə

y

ə

 



oxşarsan, yanımda yoxsan bırak, könlüm 

içr


ə

 

yaşarsan



. (

arman

 

qalan: nisgil qalan

). 

(

eniştə



y

ə

firişdə



y

ə

. m



ə

leyk


ə

y

ə



). (

bırak

: ama


). 

armanlara 

çatmaqda qılmadığın işi gör

. (


armanlara: arzulara

(çatmaqda: 



çatmaq üçün). 

armanları



 

talan oldu, sevmişimiş yalan oldu

. (

armanları

: a


rzıları

). 


armanlı ölmə

kd

ə



ns

ə, doyumlu yaşa

(nisgilli, h



ə

sr

ə



tli ölm

ə

kd



ə

ns

ə



, doya doya 

yaşa)


. (ac olub ölünc

ə

, doyub öl). 



armazlıqla iş görə

n, çatmaz ist

ə

k görm


əmiş

. (


armazlıqla

: yorulmadan. 

bıqqınmadan

). 


armıd ağacı alma verməz, yaramazdan uğur gə

lm

ə



z. 

arm


ıd dibinə

 

düşə



r. (

soydan g


ə

l

ə



n, soy öz

ə

llikl



ərin daşır

). 


90. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

armıd piş, ağzıma düş

armıdın sapı var, üzümün çöpü



arpa 


ə

k

ən buğda biçmə



z. 

arpa 


ə

k

ən buğda güdmə



z. 

arpa 


ə

k

ən, buğda biçməmiş



arpa 


əkib, buğda gözlə

m

ə



arpa pişər işin düşə

r, oraq deyib g

ə

z



ə

rs

ə



n. 

arpa pişər, işiniz düşə

r. 

arpa yey


ə

n, ip


ə

k gey


ə

n. 


arpadan kök

ə, qırnadan bikə

 olmaz. 

(

qırnadan



k

ə

nizd



ə

n). (bik



ə

: b


ə

yc

ə



k. 

g

ə



lincik). 

arpala ya buğdala, adam olsa bəlgürür, samanla ya yoncala, eşşə

k olsa 

b

ə



lgürür. 

arpalığa gedə

n yollar. 

(uçuruma, kağıllığa 

götür

ə

n yollar). 



arpası var tapar nökər, atına tökə

r. (


çox işlər pulla, başla aşrılır

). 


arpasız at, aşumaz, arxasız alp, çərik sıyumaz

qoşun qırmaz



arpasız, at aşmaz daşumaz, arxasız alp, çərik sıyumaz (

qoşun qırmaz

). 


arsıza üz verdik, ocağına köz verdik

arslan ağzından ov alınmaz



(güclül


ə

rl

ə



 

alışverişdə

 h

ə

r n



ə

 gözl


ə

n

ə



 bilir). 

91. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

arslan arslan olduğun, tülkü tülkü oldğun bilmə

y

ə

 çox yol var. 



arslan kükr

ə

s



ə, at ayağı tüşə

n

ə



r. (

arslan böğürür, atın ayağı büdürür, çalınır)

arslan kükr



ə

s

ə, at ayağı tüşə



n

ə

r. 



(

arslan böqürür, atın ayağı çalınır

). 

arslan ovun verm



ə

z. 


arslan tapar, iğlə

n batar


. (

iğlə

n

iğlənmiş


ğlinmiş


. hasta. x

ə

st



ə

l

ənmiş



armış)


(arslan ird

ə

li, qovi ist



ə

kli tapar, ular, k

ə

s

ə



l, aciz avara yolda 

batar). 


arslana quyruğ olunca, itə

 

baş ol



arslanı 


ac g

ə

zdir



ə

n, tülkünü tox. 

arslanı ac gə

zdirir, tülkünü tox. 

arslanı yatağında avla

(kişini yaşadığı yerdə



n avla). 

arslanıda alçov bilə

 yeydil

ə

r (



yendil

ə

r: m

əğlub etdilə

r). (alçov

aldağ


. k

ə

l



ə

k). 


arslanlıq iki qıç arasında yok, ürə

kd

ə



 yerl

əşir


arşınla bez

 ölçül

ə

r, çuvalla qoz. 



artı olsa alıymaz, kəm olsa qoşar

(



artı

artıq



. izaf

ə

. ziyad



ə

). (


qoşar

. artar. 

artırar)

. (


alıymaz

ə



l vurmaz. götürm

ə

z). 



artığın arağ axdırar başı

artıq aş, qabında dursun, artıq söz, içində



 dursun. 

artıq aş, qabında, artıq söz, iç

ind

ə

 dursun. 



92. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

artıq buda adamdı sə

n deyirs

ə

n. -



gözlü olub korlar kimi yaşandan, dilli 

olub öz dilini danandan, yurtlu olub öz yurdunu atandan, 

daşla uzaq, çəkin durqıl adamdan

(



daşla uzaq

tulla 

uzağa


). (ç

əkin durqıl

qıraq gə



zdur). 

artıq danışmaq suçdursa

əksik danışmaq böyügündə



ndir. 

artıq də


mir almaq günü g

əlmişsə


 

çağundan, boşlunqa gedə

n bir g

ə

mi 



qalxar bu barından

(d



Yüklə 13,34 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   106




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin