Atalar deyir


barlı : sür ə li (d əvamlı) iyi} . ( qarşa



Yüklə 13,34 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə12/106
tarix25.03.2017
ölçüsü13,34 Mb.
#12340
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   106

barlı

: sür


ə

li (d


əvamlı) iyi}

. (


qarşa

 

qarşında)



(ata baxarsan barlı bax, döğüş gün yar olsun)

ata dir


ək, oğul bilə

k. (


ata kökdür, oğul qoldur

). 


ata dos kimi bax, düşman kimi min



113. 



 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ata düşmanı, dosd olmaz

ata evind



ə

 ügey ana, 

ə

r evind


ə

 qaynana. 

ata 

ə

t ver



ə

nin, it


ə

 ot ver


ənin, qalmağa göt verə

nin sonu olmaz. 

ata göylü balada, bala göylü havada. 

ata göylü balada, bala göylü havada. 

ata güc, adama baş 

(

g



ə

r

ə



k

). 


ata qabağdan, itə

 

daldan yanaş



ata maldan kar çıxmaz, başda baxtın olma

sa!. 

ata min, h



əq danış

. ( 


h

ə

qqi, at üst



ə

 

danış)



ata mindi, atasını, atdan endi, atını tanımadı

. (ata min

ər, atasın danır, 

atdan enir, atın danır

(ata mindi atasın tanımadı, atdan 



düşdü atın)

(ata mindin, özüvü unutma, atdan düşdün, 



atıvı

. (atdasan özün

ü, atdan endin atın unutma) )

ata mindin, özüvü unutma, atdan endin, atıvı



(

atdasan özünü, atdan endin 



atın unutma

). 


ata min

ər, atasın danar, atdan enər, atın danar

(

ata mindi, atasını, atdan



 

endi, atını tanımadı

). (

ata mindi, atasın tanımadı



atdan düş

dü, 

atın tanımadı



). 

ata minib atanı, atdan düşüb atın unutma



114. 

 


Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ata oğlu, ataç doğar

ata oğul dış bolmuş, doğma doğan yad olmuş, torqa başlar baş olmuş, 



şoraqlıqda göy çıxmaz, böylə

 eld


ən el çıxmaz

(



dış 

bolmuş

yad olmuş



). 

(

doğma doğan

qohum tanış)



. (torqa

uşaq


. axmaq). (

şoraqlıqda



çoraqlıqda

). 


ata oğula bağ bağışlamış, oğul atıya salxımın belə

 

qıymamış (



verm

əmiş


). 

ata sapılı ataş, ana sapılı anaç

(

sapılı



əğimli


. meyilli). 

ata saplı ataş, ana saplı anaş

(

ata s



əpir ataş olur, ana sə

pirs


ə

 

anaş olur 



– 

s

ə



pm

ə

k: 



ə

km

ə



k. böyütm

ə

k



). 

ata sevgiy

ə

 

işə



nm

ə



ata sovğası tirk ötə

r, tez tük

ə

r. (


sovğası

: irsi). (tirk: iti). 

ata yaxşı bax, öküzüdə

 unutma. 

ata y

ə

h



ə

r, dil


ə

nçiy


ə

 

torba ağırlığ edmə



z. 

ata yumağlanar, oğul budağlanar

ata yumaqlanar, oğul budaklanar



ata, topr

ağı ə

l

ə



k v

ə

l



ək edir, oğlu ə

kir, tör


əni yığır

atacaq daşın, at uzaqlara bildiyin də



r

ək, tutduğun yolu bitə

c

ə

k sonu 



ged

ə

sin g



ə

r

ə



k. 

115. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

atacaq daşın, at uzaqlara bildiyin də

r

ək, tutduğun yolu bitə



c

ə

k sonu 



ged

ə

sin g



ə

r

ə



k. 

atadan altı olunca, anadan iki ol

atadan güdm



ə

 

qomar, ilkin dadar, sonğun qoxar



. (qomar

sovğa


. irs. miras

)



ataq üçün yol varanlar, h

ə

r g



ə

l

ə



n

ə

 yalvaranlar, yaltaqlar, dalqavaqlar. 



(ataq: l

ə

q



ə

b. ünvan. (dalqavaqlar: fürs

ə

tt

ə



lbl

ə

r). 



atalar sözü bazarlarda satılmaz

atalar sözü elin gözü. 



atalar sözü iki olmaz. 

(atalar sözünün doğruluğunda quşqu yoxdur)

atalar sözü qurana girm



əz, yanında gedə

r. 


(

atalar sözü qurana girm

ə

z, 


yanınca yelişir

). 


atalar sözü qurana girm

əz, yanında gedə

r. 

(atalar sözü qurana girm



əz yanıca 

ged


ə

r). 


atalar sözü sözün düzü. 

at

alar sözü, ağlın gözü



atalar sözü, atar sözü. (

sözün için söyl

ə

r



). 

atalar sözü, söz b

ə

z

ə



yi, saqqal qoysan, üz b

ə

z



ə

yi. 


atalar sözü, sözl

ə

rin düzü. 



atalar sözü, sözün yarışı



116. 



 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

atalar sözün saxla, könlüvü açar h

ə

r vax. 


atalar sözün

ə

 



uy, işinə

 uyma, onlar q

ə

l

əmi bıraxıb oxu seçdilə



r

. (uy: bax). 

(q

ə

l

ə

mi: 

yazını) (yazı bilgi oxu (tə

hsil), d

əlir oxu yazır alnı)

(bilgisiz ell



ə

r, çölü g

ə

zl

ə



yir). 

ataların söziylə, Türkün tatlı diliylə

, yol yürüy

ə

n yorulmaz!. 



Ataların sözüdür, deyə

rl

ə



r: “yük 

ə

yil



ə

nd

ə



 

daşı da yerində

n (

yurdundan



eyl


ə

r”. 


Anlamını bilmə

y

ə



nl

ə

r üçün deyim, bilsinl



ə

r: 


hansısa daşqaçı heyvanın belinə

 

çatılan yükün də



ng

ə

si 



(tarazlığı) pozulanda, yükün ə

yil


ən yüngül tayına bir daş 

qoyub d


ə

ng

ə



ni düz

ə

ld



ə

rl

ə



r, g

əlib uğrağa (

m

ənzilbaşına



çatdıqları yerdə

 is

ə

 



daşı götürüb atarlar qırağa, daş da 

bel


ə

c

ə



 yerind

ən ayrı düşə

r. 

atalarsözü, adalı sözlə



r. 

(

adalı

: d

ərs almalı



. ibr

ə

tli). 



atalarsözü, atanın qanı, ananın canı

atalarsözü, başın gözü



. (

başın

ağlın



). 

atalarsözü, dosları, dosda eşir, düşmanın bağrın deşir

atal


ı söz, ağıla göz

atalı söz, başıva göz



. (

ağıla göz

). 

atam dedim atılmır, satam dedim satılmır, gecə



 

gündüz yapılmır



117. 

 


Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

atam il


ə

 

atanı deyincə



, özüm il

ə

 özünü de. 



atam oğlu dura dur, börüngə

 bax, ula dur! 

(ula dur

ayıq dur)

(kardışim, evrin 



(evir. dünya) d

uranca durasın, qurd kimi, ayıq olasın)

atamazsan ağuzundan dadı baldursa dilin!



atan balası olma, adam balası ol

atan çatdı, yatan qaldı



atan soğan, anan sarımsaq, hardan oldun gülbəşə

k

ə

r?!. (gülb



əşə

k

ə

r

dadlı duzlu, eyi qoxulu)

atana gözü oğul ilə



 u

şaqda, oğlun gözü avlu ilə

 

bayırda


atanadan öğrəşirik danışmaq, çevrə

 biz

ə

 



öğrə

d

ə



c

ə

k



 

susmağı


. (

çevr

ə

mihit). 


atananla, dilinl

ə, topraqınla övünmə, kim olub, gördügün işinlə

 övün. 

atanası sevə



n kimi sev

ə

m



ədi heç uşaq atanasını

atanın düşmanı, oğula dosd 



olmaz. 

atanın qılığı, balağa giriş

. (

atanın edişi, adəti, işi balaya örnə



k kimi keç

ə

 bil



ə

r). 


Atanla atamdan niy

ə

 



danişırsan, özünlə

 özümd


ən danışsana

. (Araz 


Gunduz). 

atanlardan içind

ə

 

yer qalmasın, sevə



nl

ə

rd



ən çalış dilin azmasın

atanlardan qalmaz yadımda



 

bir iz, başqa donda gə

zirs

ə

k, içl



ə

rmizd


ə

 biriz. 


118. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

atanlardan yadında iz qalmasın, sevə

nl

ərin çalış yadın salmasın



(

salmasın

: itirm

ə

sin



). 

atarsın yün olur, tə

p

ə

rsin keç



ə

, sivridirsin (

uzaldırsın

) börk


. (h

ər iş qıraqdan 

qolay g

ə

lir). 



atası acı alma yesə, oğlanın dişi qamar

atası kəsir, bala baltalır (



birbirind

ən kopoyğludurlar

). 

atasın sayan, oğlu sayalar



. (

atasın sayığan, oğlu sayğılar

). 

atasın sayığan, oğlu sayğılar



(atasına hörmə

t göst

ə

r



ən, oğlundan görə

hörm



ə

t). 


(atasın sayan, oğlu sayalar)

atçı gördün atçılıq, aşçı gördü aşçılığın alıbgör



. (

alıbgör

öğrə



n

). 


atda ayaq, 

ə

rd



ə

 

bağır olmasa, yurdun dağar, ölkə



 

qalır özgə

y

ə

. (



bağır

qayrat



). 

atda gücl

ə

 

yeriş, ə



rd

ə

 



başla iş 

(

sayılır, hesaba gə



lir

). 


atda qarın, itdə

 burun. 


atdan düş, addan yox

atdan düşən eşşə



k axdarar. 

atdan düşən, eşə

k arar. 

atdan düşə

n, yen

ə

 atlanar. 



atdan düşüb, yə

h

ə



rd

ən düşmür

. (

atdan düşüb, yə



h

ərin buraxmır

). 

119. 

 


Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

atdan salıb ad yaxarlar

. k

ə

ndiv



ə

 güv


ə

n. 


atdığın daş düşə

c

ək, yaşın uzaq sürə



c

ə

k, amac qursan ç



ə

kin bil, son 

durağa yetingil

(ç



ə

kin

ağırlığın)

atdığın ox havıya, dalqılar bir gün dalıva





(

dalqılmaq

qayıtmaq


). 

atdığın vurar, tutduğun qoparar

atdımı kiçik sayma!



. -

yaşam iki atdımlar arası yaşanır

atdıya çatmaz yayaq, bu dosluğu sən bırax



(yayaq. piyada). 

atğır ovçu atanda

 

oxu, d



əlib deşmiş, yağu gözünü

(



atğır

nişançı)



atı arıyanda (

yorulanda

) gör, igidi qarıyanda gör

atı at yanında bağlasanğ, soydaşmazsa, suvdaşar



. (

suvdaşar

tavtuşar



tüvt


əşə

r). (suvsuy. 

davranış

tüvarış



. xulq. xuy). 

atı atın yanına bağlasan ya hayın götü

r

ə

r ya xuyun. 



atı çabıq, əti çapıq

(



əti çapıq

əti hazır



ə

ti k



əsik, doğraq)

(atı çabıq, çapıq, 



yüyr

ək, hızlı olanın, yaşamda gücülü yetə

rli olur). 

atı çapar minəni, qılış çalar tutanı

atı dişdən, kişini işdən tanı



atı itiyin qulağı kişnəşə

r. 

atı itiyin qulağı kişnəşə



r. 

atı itmiş qulağından atın sə

si k

ə

silm



ə

z. 


120. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

atı olan qaldı, yə

h

ə

ri olan geddi. 



(

atı olan qaldı, yə

h

ə

ri olan minib getdi). 



atı olmayan, arpa nə

 g

ə



z

ə

r. 



atı olmayan, ayağla gə

z

ə



r. 

atı saxlayan, oğlu ə

kl

ə

y



ən tanır

(



ə

kl

ə

y

ə

n: 

ə

kid



ə

n. 


eğitə

n. bec


ə

r

ə



n. t

ə

rbiy



ə

ver



ə

n). 


atı taxalanca, yolu baxala

(taxalanca



nallayınca)

(



atı nallamaqdansa, yola 

baxdır, yolu düzə

lt, yol düz

ə

lt). 



atı ürkə

n, 


ə

ri qorxan yerind

ə

n saxla. 



(yaşam oldağla, başa gə

l

ə



nl

ə

r



ə

 ç

əliş 



çalışdır

. evr


ə

n d


ə

n

ək yok, yaşam yeridir)



atı


 

yoxdu, eşşə

yi d

ə

 b



əğə

nmir. 


atı yorğana kimsə

 

çatmamış



. (

yorğana

yorğa olana)



(atına baxan, ardına 

baxmaz). 

(işin qeyim tutan, izçisinin gözün oyar)

atı, arıyanda gör!, eydi, qarıyanda gör!



(

arıyanda

: yorulanda). (gör: göz

ə

tl



ə

bax. 



baxmaçılıq ed)

. (eydi: eyidi. iyidi. 

iğidi

. igidi). 



atı, yoluyla tanı, eli diliynə

n. 


(yoluyla

yürüşilə


)

atıb gedincə



ə

kib ged. 



atıb gördü, ə

kib biçdi. 

atıb tutmanı sevməmiş yaşam, tutub oynadır yaşamın yolu

. (yolu

fırıldağı

dolanbacı



çarxı)


atıcı ovçunun, tüfə

yi paslanmaz. 

atığı quyruğdan, bu günkü öpgə

 

yaxcı


(

atığı



atınğı

yarınkı)



. (öpg

ə

ağciyə



r). 

121. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

atılan daş geri döndü, baxtım onda çöndü

atılan daşa baxdıqara tuşlanar



. (

atılan daş qarabaxdı tutar)

atılan ox atan yayı unutmaz



atılan ox daşdan qayıtmaz, daş ilə

 q

ayıdar


. (

atılan ox daşdan qayıtmaz, daşla 

qayıdar)

atılan ox, aydılan söz qaytmamış



. (

aydılan

: deyil


ə

n

). 



atılan ox, daşada də

ys

ə, qayıtmaz, yayılar



atılan oxsa, saxlanmaz, aytılan sözsə

, tutulmaz

. (


aytılan

: deyil


ə

n). 


atılmış ox, deyilmiş söz, savılmış gün qayıtmaz

atılsa yarıcı, vurduğu yara onunla itə



r. 

(biri s


ə

ni çox sinsidirs

ə, yaxcı pisin 

büküb tulla). 

atım dedim atılmıyır, satım dedim satılmıyır, gecə

 

gündüz yapılmıyır



atım yoxdu aranda, qayğım olmaz borandan

(

boran yoxdu atım vura, yolum 



yoxdu at

ım yora


). 

atın adı ulu, də

v

ənin dabanı



. (

ulu: yek

ə

). 



atın ayağına, itin quyruğuna bax

atın başı keçibsə, quyruğundan tutulmaz



atın dişinə

 

bax, kişinin işinə



atın əşgin, qılıcın olsun

əşgin


 

(

k



ə

sgin

yarqın)


. (

əşgin

 

yürgün). 



122. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

atın gücü yerişi, mə

rdin 

ə

rli



yi işi (sayılır, hesaba gə

lir). 


atın itirib noxdasın axdarır

atın iyi, yol qısa, yarın iyi, yaş uzun



atın qarnı itin burnu

atın satıb eşşək alan, toyuq satıb yumurta alar



atın sirrin gözündə

n, 

ə

rin sirrin sözünd



ə

n. 


atın sirrin gözündə

n, m


ə

rdin sirrin sözünd

ə

n. 


atın varkən yol tanı, atan varkən dos tanı

atın varsa, nəyin yoxdur, atın yoxsa, nəyin vardı



atın yaman yol almaz, qadın yaman ev qalmaz

atın yaman, sat, qardaşın yaman, qaç, arvadın yaman, at



atın yorqa, uzaq yolu yaxın gör!

atın yüvrə



k yol bit

ə

r, qolun yevr



ə

k

 



iş bitə

r. 


atına acıyan, yə

h

ərin arxalar (daşıyar)



atına baxan, ardına baxmaz

atınğ yaxşı olsa yolun ırağı, oğlun yaxşı olsa, könül çırağı



atın iyi olursa 

uzun yol (xoştur)

oğlan iyi olursa könül çırağıdır, 



ışığıdur

atışsan, söz çıxar, tutuşsan göz çıxar





123. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

atla ilan quyruğundan tutulmaz

atla qadın tumarsızın duranmaz



atla qatır qatnaşıban çaqcışar, ortadaki eşək börkü yırtışar



(çaqcışmaq

taxcışmaq

. birbirin

ə

 



çaxılmaq, taxılmaq

savaşmaq)



atla yola çıxan, eşşəkçini yolda bıraxar (

qoyar

). 


atlacaq daşlar olurmuş sə

n

ə



 

sarı, sə


n

ə

 



qalmış yasamaq köprü duvari

(yoluva qarşı atılmış ə



ng

əlik daşlarından köprü azu (yaki) 

duvar yapmaq s

ə

n



ə

 

qalmış)



atlan oxun, aytan sözün qaytılmaz

. (


Yüklə 13,34 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   106




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin