Atalar deyir

ə

rib 

ə

rm

ə

z: 

ə

rib armaz: 

ə

rinib, t

ə

mb

ə

ll

əşib yorulmaz)

. 

azıqsız çıxan yola, gə

z

ər gözü el torbasın

. 

144. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

azıqsız çölə

 

çıxma, yaraqsız yola

. 

azıqsız yola çıxan

, gözü özg

ə

 götünd

ə

 qalar. (

götünd

ə

: heyb

ə

sind

ə

. 

kis

ə

sind

ə

. 

əl çantasında

). 

azıqsız yola çıxanın iki gözü torbada qalar

. 

azım yoxdu gizlə

n

ə

m, çoxum yoxdu gizl

ə

d

ə

m. 

(işim düzdür)

. 

azın aşda, çoxun işdə

 gör. 

azın bə

sl

ə

, çoxun qoru. 

azın bə

sl

ə

, çoxun s

ə

sl

ə

. 

azın bə

sl

ə

mis

ən, çoxdan quru qalmısan

. 

azın kə

min bilm

ə

y

ə

n, çoxun görs

ə

 

şıllaqlar

. 

(

şıllaqlar

: qudurar. azar). 

azına inan, çoxun tanrı yetirə

r. 

azına utqunma, çoxuna qudrunma

. 

azınan çoxun oyunu olmaz

. 

azını gör, çoxunu bil

. (

azına şükr ed, çoxuna 

q

ədrdanlıq ed

). 

azıydı arıq

-uruq, biri g

ə

ldi boynu buruq, o birsid

ə

 boynu yoluq. 

azqın at dayçıya iyə

r

ə

r 

(

ic

əşə

r

). 

azqın olsan asarlar, yavaş olsan basarlar

. 

azqın olsan asarlar, yavaş olsan basarlar

. 

orta olsan başarlar 

(orta olsan 

elbaşlığı yasarlar

: yaparlar). 

145. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

azlığı daranmayan, çoxluğda dartınar

. (daranmayan: dartanmayan. 

ç

ə

k

ə

nm

ə

y

ə

n

). 

(

dartınar

: özünd

ən çıxar)

. 

azma oğul düşmanındır erməni, düşman yanmaz düşmana

. (

yanmaz: 

acımaz

. r

ə

hm edm

ə

z). 

azι yetik, çoxu itik, yeyə

nl

ə

r! 

(yetik: fayda). (itik: z

ə

r

ə

r). 

(azι karar, çoxu zarar, 

yey

ə

nl

ə

r!). 

bab g

ə

l

ə

m

əz yaman olan yaxcı düzə

. (bab: uyqun). 

bacanın əğrisinə

 baxan, tüsdünün düzünd

ə

n qalar. 

bacarana yaşam olar yapmaca, yoxsa adı qoyun qala tapmaca

. 

{yaşama 

oldağu (vaqeiyyət) kimi baxsan, yaratçılığa çönür, yo

xsa 

açmaza dönür (açmaza: mü

ə

mmaya)}. 

bacaranın ağzı aşlı, bacarmayanın gözü yaşlı

. 

bacaranların bacarıksızların günülüğü ucundan iyilərin, uluların yatluları, 

düşmanları üstün gə

ldi. 

bacarçıdan iş qalar, sözə

rind

ə

n söz qalar, igid öl

ə

r iz qalar, odu sön

ə

r köz 

qalar, karvan köç

ə

r yurt qalar. 

(

bacarçıdan

: 

ustaçı

. 

peşə

kardan). (söz

ə

rind

ə

n: bilg

ə

d

ə

n. çeçend

ə

n. x

ə

tibd

ə

n. 

ə

dibd

ə

n) ). 

bacardığın yaparsan, istədiyin yasırsan

. 

bacarığı bacarmaq, dilək qıldım tanrıdan

. 

146. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bacarıq başla gəlir, qocalıq yaşla

. 

bacarıq qapılar açır

. 

bacarıq yoxsa çözə

 bir sorunu, yem

ə

 

qayğı bırak olsun başına, gücüvü 

ist

əyivi yığ başıva

. 

bacarıq, siz görən deyil, siz yaradandır

. 

(gör

ə

n: 

qılan)

. (

yaradandır

: 

qayırandır

. düz

ə

ld

ə

ndir). 

bacarıqda ölçülər, başaq başqa, baş başqa

. (

başaq

: 

şə

xs). 

(fikir, oyu, ağıl 

adamdan adama d

əğişir)

. 

bacarıqla, istə

m

ə

k, birl

əşirsə

 

dağ yarır

. 

bacarıqlar istə

m

ə

kd

ən doğmamış, istə

m

ə

kl

ər bacarmadan olmamış

. 

bacarıqlar uğursuzlar uğradır

. (

uğursuzlar

: 

şanssızlar

. çar

ə

sizl

ə

r

). 

(

uğradır

: 

onğarır

. 

doğruldur)

. 

bacarıqlar uğursuzlar uğradır

. (

uğursuzlar

: 

şanssızlar

. çar

ə

sizl

ə

r

). (

uğradır

: 

onğarır

. 

doğruldur)

. 

bacarıqlı, iş yartışar, bacarıqsız qayğışar

. 

(

qayğışar

: 

qayğı çə

k

ə

r. 

boş 

oysanla uğraşar)

. 

bacarışın tanırsan, seçdiklərin uğurlu

. 

bacarışın tanırsan, seçdiklərin uğ

urlu. 

bacarışlar yaşamında yol açır, istəyişlər bulutlara yol salır

. 

(bulutlara yol 

salır

: uçurur). 

147. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bacarışlar yaşamında yol açır, istəyişlər bulutlara yol salır

. 

(bulutlara yol 

salır

: uçurur). 

bacarışlı doğru seçimlər yapmış

. 

bacarışlı doğru seçimlə

r yapm

ış

. 

bacarışlıq gə

r

əkir, doğru seçim yapmağa

. 

bacarışlıq gə

r

əkir, doğru seçim yapmağa

. 

bacarmayan yaşamı, adın qoyar tapmaca

. 

bacarmayan yaşamı, adın qoyar tapmaca

. 

bacarmayan yaşamı, adın qoyar tapmaca

. 

bacarmayan yaşamı, adın qoyar tapmaca

. 

bacarmısan sev

m

ə

yi, evr

əni heç suçlama, mutluq doğar ürə

gd

ə

, sevm

ə

 

yolun bacarsan. 

bacarmısan sevmə

yi, evr

əni heç suçlama, mutluq doğar ürə

gd

ə

, sevm

ə

 

yolun bacarsan. 

bacım yoxdur sızıldıya yaş tökə, saçın yolub, sinə

 sök

ə

, singirim

ə

 

taş tökə

. 

(singirim

ə

: m

əzarıma) (ağı)

. 

bacqardaşın dosdunisə

 n

ə

 

yaxcı, dosdan mosdan bacqardaşlıq çıxanmaz

. 

bağ alısan, qışda al, bağ satısan, yazda sat

. 

bağ almağa, qış yeğ, bağ satmağa yaz

. 

148. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bağ belə

 bostan bel

ə

, n

ə

 istis

ə

n ged el

ə

. 

bağ salan, bağvan olur, tovlayanın tovun alın, dağ salmasın

. 

(ara qatanın 

aracın alın, yara vurmasın) (

tov: 

> dağ

: od). 

bağ tutan suya bulaşar

. (

bağ

: 

vağ

. 

vırğan

. 

). 

bağ yemişi dadlı olmaz dil yalı, sözün vardır bəlli barı bal yalı

. (

yalı

: kimi). 

bağ yiyəsiz, pıçaq tiyə

siz olmaz. 

bağa bax üzüm olsun, yemə

y

ə

 üzün olsun. 

bağa bax üzüm olsun, yemə

y

ə

 üzün olsun. 

bağa özün çə

k

ə

 bilm

əz, evin dalına alar

. 

bağa sezmir kəndi qıçın əğrisin, ilanı görüb əğri büğrü qınayar

. (

bağa

: 

qurbağa

). 

bağanın özü çöldə

, qözü göld

ə

. 

(çöld

ə

: çöld

ə

s

ə

). 

{Igid, Könül (Dilin, Dinin) 

Danmaz. }

 

(qurbağanın kə

ndisi çöld

ə

 olsa bel

ə

, dahi gözi 

göld

ə

dir). (igid ür

ə

kli harda olursada, könlü, k

ə

ndi özün (dilin 

inamın, elin toprağın) yadırqamaz (tüpürmə

z. satmaz). 

(aşıq 

gördüyün, könül sevdiyin). 

bağban köçər bağı qalar, kişi köçə

r izi qalar. 

bağban qocalır tikən uzanır

. 

bağçam

. 

(bağçam dolu almadı)

, 

qonşuda alma bitə

r, nisgili biz

ə

 

düşə

r. 

(qonşu tavuğun qaz görən, onun qarısın qız görə

r). 

149. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bağçam

. 

(bağçam dolu almadı)

, 

qonşuda alma bitə

r, nisgili biz

ə

 

düşə

r. 

(qonşu tavuğun qaz görən, onun qarısın qız görə

r). 

bağçı bağına qıydı bağban bir gilə

y

ə

 

qıymadı

. 

bağda ərik varıdı, dosluqlarda sazıdı, bağda ə

rik qutuldu, dusluqlarda 

qırıldı

. 

bağda ərik varıdı, dosluqlarda sazıdı, bağda ə

rik qutuldu, dusluqlarda 

qırıldı

. 

bağdalı dos, illə

r öt

ə

r, üzün görm

ə

z, yad olmaz. (

bağdalı

: b

əfalı)

. 

bağdan dağ olmaz, dağdan bağ olmaz

. 

bağdan dağ olmaz, dağdan bağ

. 

bağdan ə

rik qurtuldu, g

əliş gediş qurtuldu

. 

bağdan ə

rik qurtuldu, g

əliş gediş qurtuldu

. 

bağı ağlayanın, üzü gülə

r. 

(

bağ

: möv. üzüm ting

ə

si). 

(budanmış mövdə

n su 

çıxar,

 sonundada üzümü çox

 olar). 

bağında varsa üzüm, yetişmişyə

 

bul dözüm, öz varıma qanıqdım, özgə

 

mala yox gözüm. 

bağır dağlayar, içi yandırar, birin güldürər, minin ağladar, alan dünya, 

danan dünya. 

150. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bağırlının baxışı, kə

sgin olar qorxaq 

ə

ld

ə

 

qılıcdan

. 

(

bağırlının

: ür

ə

klinin. 

c

ə

surun). 

bağırtıya yanqı uyar

. (

nec

ə

 

bağırsan, yanıt alırsan)

. 

bağış kişi gözün kor edə

r. 

(

bağış

: hidy

ə

). 

bağış kişi gözün kor edə

r. 

(

bağış

: hidy

ə

). 

bağışlamadan dos qalmaz

. 

bağışlamadan dos qalmaz

. 

bağışlamağı bildinsə, aşqda geri dönmə

m

ə

yid

ə

 

öğrə

n. 

(bildins

ə

: 

öğrə

ndins

ə

)

. 

bağışlamaq bilmə

y

ən, ötüşmə

yi seçm

ə

y

ə

n, kinl

ə

 öc

əş qıxıntılar toplamış

. 

(

öc

əş

: intiqam

). 

bağışlamaq, başarlığa yol açır

. 

bağışlamamaq, çalvalığdan doğur

. 

(

çalvalığdan

: 

başarcansızlıqdan

. 

acizlikd

ə

m). 

bağışlamaz, dos ta

pmaz. 

bağışlamaz, dos tapmaz

. 

bağışlamı, ötüşmə

yi bilm

ə

y

ə

n, gücün sür

ər yaşamı, aşa bilməz aşamı

. 

(

aşamı

: d

əğişgə

n devr

ə

l

ə

ri). 

151. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bağışlamı, ötüşmə

yi bilm

ə

y

ə

n, gücün sür

ər yaşamı, aşa bilməz aşamı

. 

(

aşamı

: d

əğişgə

n devr

ə

l

ə

ri). 

bağışlanmaq, kişiyə

 zülmün n

ə

 ol

duğun qandırır

. 

bağışlayan yağışlanar

. (

yağışlanar

: r

ə

hm

ə

t qazanar

). 

bağışlı könül, dinclik bulur

. 

(dinclik bulur: tin durur: huzur bulur). 

bağışlı ürə

k, tin durar

. (tin durar: huzur bulur). (

bağışlı

: r

ə

uf. mehriban. 

r

ə

himli). 

bağla qapat keçmişi, yarınlar

a üzün tut. 

bağla qapat keçmişi, yarınlara üzün tut

. 

bağlantılar dönməsin ağlantılara

. (

bağlantılar

: 

ə

laq

ə

l

ə

r. istilikl

ə

r). 

bağlasan şalvarıva köynıyivin düğmə

sini, qalasan q

ə

ddi bükük 

açanmasan boy buxunun. 

bağlı ağız, ac qalar

. 

bağlı bağın qıydı, bağban salxım qıymadı

. 

bağlı dursan keçmişə, yarın qalarsan işə

. 

bağlı dursan keçmişə, yarın qalarsan işə

. 

bağlı it ova yaramaz

. 

bağlı qapı bir alsa, açıq qapı min alar

. 

bağlı qapı yoxdurur, açarçılıq bilə

n

ə

. (

açarçılıq

: t

ə

dbirçilik. müd

ə

bbirlik

). 

152. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bağlı qapı yoxdurur, açarçılıq bilə

n

ə

. (

açarçılıq

: t

ə

dbirçilik. müd

ə

bbirlik

). 

bağlı qapıya xə

t

ə

 girm

ə

z. 

bağlı qapıya qıfıl vurda,

 

açıq qapıya haçar salma

. 

bağlı tora ov düşmə

z. 

bağlı yoldan savrul, yarınlıq yoldan yürqıl

. 

bağlı yoldan savrul, yarınlıq yoldan yürqıl

. 

bağmeşə

d

ə

 

bar qalmamış, bağmeşənin son teşəsi vurulmuş

. 

bağmeşə

d

ə

 

bar qalmamış, bağmeşənin son teşəsi vurulmuş

. 

bağrı də

mir pas atar. 

bağrı də

mir pas atar. 

bağşıt barışdırır, qarşıt qarışdırır

. (h

əlalzada barışdırır, həramsada qarışdırır)

. 

(

bağşıt

: 

h

ə

lalzada

). (

qarşıt

: h

ə

ramsada). 

bağşıt barışdırır, qarşıt qarışdırır

. (h

əlalzada barışdırır, həramsada qarışdırır)

. 

(

bağşıt

: 

h

ə

lalzada

). (

qarşıt

: h

ə

ramsada). 

bax bu qaşa bax bu gözə

, ciy

ə

r kabab oldu köz

ə

. 

bax bu qaşa, bax bu közə

, ciy

ə

r kabab oldu köz

ə

. 

bax qayıtsa

 

döşünə

 

düşən tuşundan qaçıb, düşüvə

 gir

ə

r. 

153. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

baxar dona, qalar dona. (bax dona, qal dona). (baxda dona, qalma dona). 

{(sili 

bıraq 

sini tut: zahiri 

bıraq 

batini tut) 

(qapını bıraq, 

qarına keç) (

qarına

: iç

əri) (qapıda durma, qarına keç)

. 

baxar dona, qalar dona. (bax dona, qal dona). (baxda dona, qalma dona). 

{(sili 

bıraq 

sini tut: zahiri 

bıraq 

batini tut) 

(qapını bıraq, 

qarına keç) (

qarına

: iç

əri) (qapıda durma, qarına keç)

. 

(don: 1. üz. üzlük. zahir. h

ə

r n

əyin aldatıcı yönü

. 1. kilitli. 

qıfıllı

. buzbalta k

ə

si

lmiş

. 

düşünməz qalmış

. 

ölmüş)}

. 

baxcalar barı heyvalar narı, hamı dinsə

d

ə

, dinm

ə

 s

ən barı

. 

baxcalar barı, heyvası narı, hamı dinsə

d

ə

, dinm

ə

 s

ən barı

. 

baxcalar barı, sevənin yarı, hamı dinsə

d

ə

, s

ən dinmө barı

. 

baxıcı öz baxtını açanmaz

. 

(

baxıcı

: 

falçı)

. 

bax

ılı ağacı, nə

 içind

ə

n n

ə

 

dışından, qurd yemə

z. 

baxla ölüm tay çalmaz qapını açar

. 

baxlı gör yaşın gör, baxsız gör yaşın gör

. 

(

baxlı gör'' yaşın'' 

(

göylük. 

bolluq

) 

gör, baxsız gör ''yaşın'' 

(

göz yaşın

) 

gör

). 

baxma adam oğlunun uyruğuna, tanıyanmazsın, basmadıqca quyruğuna

. 

(-

uyruğuna

: 

uyqalığına

. m

ə

d

ə

niliyin

ə

). 

baxma buzun s

ə

tliyin

ə, oda sudan olmuş

. 

154. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

baxma eloğlunun uyruğuna, bilinməz, basmadan quyruğuna

. 

(uyruğna

: 

üzü yolalığına

. 

uyqarlığına

. m

ə

d

ə

niliyin

ə

). 

baxma qayasına, baxma daşına, yerisən, çıxarsan dağın başına

. 

baxma qayasına, baxma daşına, yerisən, çıxarsan dağın başına

. 

baxma yaşıma, çox iş gəlib başıma

. 

baxmagil

ən kim deyir, düşün daşın nə

 deyir. (kim olursa dedikd

ə

, 

dedikl

ə

rin didikl

ə

. (dedikd

ə

: 

danşıqda)

. (didikl

ə

: 

araşdır

. 

düşün)

. 

baxmagil

ə

n kim 

deyir, düşün daşın nə

 deyir. (kim olursa dedikd

ə

,