Atalar deyir

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bil

ə

n sözl

əşə

nd

ə, hovan gurlaşanda dinmə

. 

(ağıllı danışanda, axmaq qızışıb 

deyin

ə

nd

ə

 sakit dur). 

(gurlaşanda

: gürl

əşə

nd

ə

). 

bil

ə

n sözl

əşə

nd

ə, hovan gurlaşanda dinmə

. 

(ağıllı danışanda, axmaq qızışıb 

deyin

ə

nd

ə

 sakit dur). 

(gurlaşanda

: gürl

əşə

nd

ə

). 

bil

ə

n sözüvü ayt (söyl

ə

), bilm

ə

z sözd

ən qayt (qayıd)

. 

bil

ə

n t

ə

k qalmaz. 

bil

ə

n uzdu, bilm

ə

y

ə

n tozdu. (

bil

ən apardı, bilmə

y

ən batırdı

). 

bil

ə

n

ə

 d

ə

liy

ə

 

varlıya yoxluya, yaşam gözə

ldi, göz

ə

l!. 

bil

ə

n

ə

 

qıl iyilik, gülə

r üz

ə

 dirilik. (

yaxşılıq yap bilə

n

ə

, üzü gül

ə

rl

ər yaşasın)

. 

bil

ə

nl

ərin qadası, danaların başına düşsün

. (

danaların

: 

malların

. 

heyvanların

. 

qanmazların)

. 

bil

ə

nl

ə

rl

ə

 

otur dur, yamanlardan ıraq dur

. 

bil

ə

nl

ə

rl

ə

 otur dur, yamanl

ardan ıraq dur

. 

bil

ə

nl

ə

rl

ə

 

otur dur, yamanların daşın qıl

. 

bil

ə

nl

ə

rl

ə

 

otur dur, yamanların daşın qıl

. 

bil

ə

rdinmi? h

ə

r könüld

ə

 

giz yatır, gizin tapan, urdağa çatır

. 

(

urdağa

: 

arzıdağın 

doruğu, ən ulağ ucu)

. 

bil

ə

rdinmi? h

ə

r könüld

ə

 

giz yatır, gizin tapan, urdağa çatır

. 

(

urdağa

: 

arzıdağın 

doruğu, ən ulağ ucu)

. 

222. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bil

ə

rdinmi? h

ə

r könüld

ə

 

giz yatır, gizin tapan, urdağa çatır

. 

(

urdağa

: 

arzıdağın 

doruğu, ən ulağ ucu)

. 

bil

ə

r

ək yanan ağlamasın

. 

bil

ə

r

ək yanan, ağlamasın

. 

bil

əyi gur birini yıxar, biliyi gur (

olan

) minin. 

bil

əyi zor, birini yıxar, bilimi olan, minini

. 

bil

ə

yin on olunca, biliyin bir olsun. 

bil

ə

yin on olunca, biliyin bir olsun. 

bil

ə

yin varsa, biliksiz qalma. 

{gücün (çıxar

. qabil

ə

y

ə

t gücün) varsa bilik qazan}. 

bil

ə

yin varsa, biliksiz qalma: gücün 

(

çıxar

. 

qabil

ə

y

ə

t

 

gücün

) 

varsa bilik 

qazan. 

bilg

ə

 bakan bilg

ə

l

ə

rin çevr

ə

sin

ə

 

ə

kdil

ə

r. 

(ağıllı başçı bildiklə

rin devr

ə

sin

ə

 

öğrə

d

ə

r). 

bilg

ə

 bakan bilg

ə

l

ə

rin çevr

ə

sin

ə

 

ə

kdil

ə

r. 

(ağıllı başçı bildiklə

rin devr

ə

sin

ə

 

öğrə

d

ə

r). 

bilg

ə

 

çaşar, kağıl tapar

. (bilg

ə

: bil

ə

n). (

kağıl

: axmaq). (bil

ən çaşsa, 

qanmaz aparar). 

bilg

ə

 

çaşar, kağıl tapar

. (bilg

ə

: bil

ə

n). (

kağıl

: axmaq). (bil

ən çaşsa, 

qanmaz aparar). 

223. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bilg

ə

 elçi el qorur. (

bilg

ə

: hikm

ə

tçi). 

bilg

ə

 öl

ə

r, usluq bilg

ə

 bildikl

ərin öğrə

d

ə

r. (usluq: m

ə

'qul). (bilg

ə

 öl

ə

r, usluq 

bilg

ə

 

öğ

r

ə

tm

ə

kl

ə

 bildikl

ə

rin qurtarar). 

bilg

ə

 öl

ə

r, usluq bilg

ə

 bildikl

ərin öğrə

d

ə

r. (usluq: m

ə

'qul). (bilg

ə

 öl

ə

r, usluq 

bilg

ə

 

öğrə

tm

ə

kl

ə

 bildikl

ə

rin qurtarar). 

bilg

ə

 

yaşlı olmasa, bilikli yaş tapılmaz

. 

bilg

ə

 

yaşlı olmasa, bilikli yaş tapılmaz

. 

bilg

ə

l

ərin savından

 

öğütlərin alınqıl, uyuq savlar edilsə, yoğşar yumşar can 

könül. 

bilg

əli baş dil tutar, gə

vz

ə

s

ə

 

dil, baş uçar

. (g

ə

vz

ə

s

ə

: 

arıtıq gə

pl

ə

yirs

ə

). 

(ağıllı baş hə

r n

ə

 g

ə

l

ə

 

danışmaz)

. 

bilg

əli baş dil tutar, gə

vz

ə

s

ə

 

dil, baş uçar

. (g

ə

vz

ə

s

ə

: 

arıtıq gə

pl

ə

yirs

ə

). 

(ağıllı baş hə

r n

ə

 g

ə

l

ə

 

danışmaz)

. 

bilg

əli baş, yük olmamış ayağa

. (bilg

ə

li: 

ağıllı)

. 

bilg

ə

lik qat k

ə

s

ər otaçlıq

. 

(h

ə

kimlik döhdürlügün üstünüdür). (üstünüdür: 

mük

ə

mm

ə

lidir). (qat k

ə

s

ə

r: üst

ə

l

ə

r). 

bilg

əlik yorqalıq açar, bilgidən korğalıq qaçar

. (

yorqalıq

: qabilliyy

ə

t

). 

(

korğalıq

. 

qaybaxlıq

. b

ədbaxlıq)

. 

bilg

ə

likd

ə

 itgi yok

. (itgi: ziyan). (bilg

ə

likd

ə

n itgi yok). 

224. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bilg

ə

likd

ə

 itgi yok

. (itgi: ziyan). (bilg

ə

likd

ə

n itgi yok). 

bilg

ə

likd

ə

n itgi yok

. (itgi: ziyan). (bilg

ə

likd

ə

 itgi yok). 

bilg

ə

likd

ə

n itgi yok

. (itgi: ziyan). (bilg

ə

likd

ə

 itgi yok). 

bilg

ə

nin eld

ə

n ayama. (

ayama: 

ə

sirg

ə

m

ə

. 

qısqanma

. gizl

ə

tm

ə

). 

bilg

əsiz baş, ağır yükmüş ayağa

. 

bilg

ə

z

ə

 de, bilm

ə

z

ə

 görs

ə

t. (

bilg

ə

z

ə

: bil

ə

n

ə

. 

düşünə

n

ə

. qanana). 

bilgi artır dos becər, düşman ocaq başında

. 

bilgi çağında saklanır, 

yerind

ə

 

kullanır

. 

(

saklanır

: 

yığılır

. 

öğrə

nilir). 

(çağunda, 

fürs

ə

tind

ə

 

öğrə

nil

ə

n bilim ilim, yeri g

ə

ldikd

ə

 

işlə

nilir). 

bilgi durur bir gömüt, sormaq durur haçarı, sorab bilən aparı

. 

(bilgi: bilim. 

ilim). (gömüt: x

ə

zin

ə

. d

ə

fin

ə

). 

bilgi durur bir gömüt, sorm

aq durur haçarı, sorab bilən aparı

. 

(bilgi: bilim. 

ilim). (gömüt: x

ə

zin

ə

. d

ə

fin

ə

). 

bilgi iki bölüm, bilm

ə

diyin bil

ə

s

ə

n. 

bilgi iki bölüm, bilm

ə

diyin bil

ə

s

ə

n. 

bilgi quşqudan yaranır, quşquyla qurulmur

. (

quşqudan, quşquyla

). 

bilgi vermiş ulluğ ellə

r

ə

, bilgisiz, kor çatmaz bir yer

ə

. (

ulluğ

: 

ulduğ

. 

böyüklük

). 

bilgi yoxsa düşüncə

l

ər çalışmaz

. 

225. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bilgid

ə

n itgi yok. 

(bilgid

ə

n: bilm

ə

kd

ə

n. aqahid

ə

n). 

bilgid

ə

n itgi yok. 

(bilgid

ə

n: bilm

ə

kd

ə

n. aqahid

ə

n). 

bilgil

ə

riz bilg

ə

l

ə

r

ə

 

çatılsın, qanmazlara öz palanı yapılsın

. (

bildikl

ə

rizi 

bil

ə

nl

ə

rl

ə

 

paylaşın, hə

r g

ə

l

ə

nl

ə

 yox). 

bilgili adam qabağa gedə

r, arxaya baxar. 

bilgili baş ağrımaz

. 

bilgili baş ağrımaz

. 

bilgili ol g

ə

pm

ə

y

ə

, uqublu 

ol duymağa, çə

kimli ol dözm

ə

y

ə, çalımlı ol 

almağa, tutumlu ol qılımağa

. (g

ə

pm

ə

y

ə

: 

danışmağa)

. 

(uqublu: 

çalımlı

: 

bacarıqlı)

. (

çalımlı

: etik. faal. zir

ə

k). 

(tutumlu: z

ə

rfiyy

ə

tli). 

bilgili ol g

ə

pm

ə

y

ə

, uqublu 

ol duymağa, çə

kimli ol dözm

ə

y

ə, çalımlı ol 

almağa, tutumlu ol qılımağa

. (g

ə

pm

ə

y

ə

: 

danışmağa)

. 

(uqublu: 

çalımlı

: 

bacarıqlı)

. (

çalımlı

: etik. faal. zir

ə

k). 

(tutumlu: z

ə

rfiyy

ə

tli). 

bilgilid

ə

 g

əp qısaq, bilgisizdə

n g

ə

p süz

ə

r. 

bilgilid

ə

 g

əp qısaq, bilgisizdə

n g

ə

p süz

ə

r. 

bilgilil

ə

r az g

ə

pir, bilgisizl

ə

r çox g

ə

pir. 

bilgilil

ə

r az g

ə

pir, bilgisizl

ə

r çox g

ə

pir. 

226. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bilgilil

ə

r yetgisiz, yetgilil

ə

r bilgisiz. 

bilgilinin g

ə

lc

əyi yaxtı, bilgisiz qalar yolların bağlı

. 

bilgin işi ilə

, hovar sözü il

ə

. (hovar: axmaq). 

bilgin kimi davranıb, sarsağlara oxşanma

. 

bilgin olan imcimil

ə

 söz qanar. 

(bilgin olan bir himil

ə

 söz qanar). (imcim: 

himcim. 

ima işarə

). 

bilgin olanın bilgisi va

r bilm

ə

diyind

ə

n, bilm

ə

k n

ə

di bilm

ə

z k

əm olan başdan 

ağıldan

. 

bilgin öğrə

n

ər, hovan öğrə

d

ə

r. (hovan: axmaq). 

bilgin öl

ər sözü qalar sovğası, varlı ölər sovqa qalar qavqası

. 

(

qavqası

: mal 

bölüşdümə

 

dağvası)

. 

bilgin öl

ər sözü qalar sovğası, varlı ölə

r sovqa q

alar qavqası

. 

(

qavqası

: mal 

bölüşdümə

 

dağvası)

. 

bilgin yanar, bilm

ə

zl

ə

rin odunda. 

(bilm

ə

z: qanmaz. cahil). 

bilgin yanında dilivi, usda yanında ə

livi saxla. 

bilgin yaşlı söylə

sin, bil

əkli yaş işlə

sn. (

yaş

: g

ə

nc

). 

bilgin yaşlı söylə

sin, bil

əkli yaş işlə

sn. (

yaş

: g

ə

nc

). 

bilgind

ən bilgini var, alçağdan alçağı!!

. 

bilginl

ə

rl

ə

 

oturqıl, bilik ə

rd

əm qazanqıl

. 

227. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bilginl

ə

rl

ə

 

oturqıl, bilik ə

rd

əm qazanqıl

. 

bilginligin yartısı bilmə

dikl

ərin tanımaq, bildiklərin tanıtmaq

. 

bilginligin yartısı bilmə

dikl

ərin tanımaq, bildiklərin tanıtmaq

. 

bilginlik qayğunu açar, budalıq qayğuya çapar

. (

budalıq

: 

hovanlıq

. 

axmaqlıq)

. 

bilginlikl

ə

, bilir bil

ə

k g

ə

r

ə

k. 

bilgisi ağlından çox olmaq kişi ə

lin

ə

 

iş verir

. (

bilgisi: 

savadı

). 

bilgisi çox, b

ə

ll

ə

tm

ə

z, közü qalar, yell

ə

tm

ə

z, s

ə

si göz

ə

l, s

ə

sl

ə

tm

əz, altı 

dolu, götün bel

ə

 t

ə

pr

ə

tm

ə

z, içi dolu bir söz bel

ə

 

g

ə

pl

ə

tm

ə

z. 

{qısqanc, ediksiz, uğursuz kimsə

 üçün deyilir. 

(ediksiz: xeyirsiz)}. 

bilgisi çox, b

ə

ll

ə

tm

ə

z, közü qalar, yell

ə

tm

ə

z, s

ə

si göz

ə

l, s

ə

sl

ə

tm

əz, altı 

dolu, götün bel

ə

 t

ə

pr

ə

tm

ə

z, içi dolu bir söz bel

ə

 

g

ə

pl

ə

tm

ə

z. 

{qısqanc, ediksiz, uğursuz kimsə

 üçün deyilir. 

(ediksiz: xeyirsiz)}. 

bilgisiz kişi işində

 qalar, bilikl

ə

 

iş önümü çoxalar

. 

bilgisizlik itib yoğalsa eldən, dinclik tutar korluğun yerin

. 

(

korluğun

: 

korbaxlığın)

. 

228. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bilgiz kişi görə

nm

əz işi

. 

(lovğalan, şişinə

n, 

yalançı, bacarıqsız, bilgisiz 

(başarmadığı işə

 

girişən) işdə

 

batdı)

. 

bilib danışan, bilməyib susan, qızıla dəğə

r. 

bilib danışan, bilməyib susan, qızıla dəğə

r. (d

əğə

r: b

ə

d

ə

l). 

bilib salsan qoşunu, hə

r salanda yüz

 

alar, bilib aytsan sözünü, h

ə

r 

deg

ə

nd

ə

 uz alar. 

(uz alar: üst

ə

l

ə

r. 

eşidilir)

. 

bilib

ən salda quşun, hər salıda göz alsın

. 

(işi yoluynan görsə

n iyi our). 

bilib

ən salda quşun, hər salıda göz alsın

. 

(işi yoluynan görsə

n iyi our). 

biligilik bilib dem

ə

k, bilg

əlik çağlayıb demə

k. (

bilg

ə

lik: h

ə

kimlik

) (

çağlayıb

: 

çağın ölçüb

. 

zamanında

). 

biligilik bilib dem

ə

k, bilg

əlik çağlayıb demə

k. (

bilg

ə

lik: h

ə

kimlik

) (

çağlayıb

: 

çağın ölçüb

. 

zamanında

). 

biligin itir

ə

n, k

ə

ndin itir

ə

r. 

biligin itir

ə

n, k

ə

ndin itir

ə

r. 

biligin olsada çox, açsan ağız az danış

. (biligin: 

ağlın)

. 

bilik atı arımaz, donu tozumaz

. 

bilik azı azdırar, bilikli baş yazdırar

. 

bilik başdadır, güc bilə

kd

ə

. 

229. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bilik bil

ə

k birl

əşsə, tapar tovan elimiz, tovarlaşar yurtumuz

. 

(

tovanlaşar

: 

gücl

ə

n

ə

r). (

tovarlaşar

: 

baylaşar

. 

varlaşar

. z

ə

ginl

əşə

r). 

bilik bil

ə

k gür

əşsə, bilik qırar bilə

yi. 

bilik bil

ə

k gür

əşsə, bilik qırar bilə

yi. 

bilik bil

ə

k yön

ə

tsin!. 

bilik bil

ə

kd

ə

n güclü. 

bilik bil

ə

n, sondan dil

ə

n. 

(bil