Atalar deyir

ə

n: 

öğrə

n. 

tanış)

. 

bilik bilib ulğuluğa ərişgil

. (bilik bils

ən uluğluğa də

girsin). 

(

ulğuluğa

: 

uluğluğa

: böyüklüg

ə

). 

bilik bils

ən uluğluğa də

girsin. (

bilik bilib ulğuluğa ərişgil)

. (

ulğuluğa

: 

uluğluğa

: 

böyüklüg

ə

). 

bilik güc ver

ə

r, güc ür

ə

k. 

bilik il

ə

 

dincliyim ulalar, qaranlıqdan ışılığa yol salar

. (

ulalar: çoxalar

). 

bilik il

ən düğür yolu qapanır, bilik

 

yoxsa qara yolu açılır

. (

düğür

: qara. 

şə

r) 

(qara: 

ağırlıq

. 

korbaxlıq)

. 

bilik işdən qını qaldırır, dincliyə

 

anayollar saldırır

. (

qını

: 

qıynı

. ç

ə

tinliyi

). 

bilik kişi ara bölünmüş

. 

bilik küpü, yol küpü. 

(yol: t

ə

dbir). (çox bil

ə

n eyi yol seçir). 

bilik qalsa, bil

ək tapılar

. 

230. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bilik odu sönürs

ə

, bilm

ə

zl

ərin bayramı!

. 

(bilm

ə

z: qanmaz. cahil). 

bilik olsa başında, altın çıxar daşından, bilik yoxsa başında, tüstü çıxar 

başından

. 

bilik sana bilm

ə

y

ən, qolay yaşın sürə

nm

ə

z. 

(say sanasın, götür qoyun 

qanmıyan, qolay yaşam

 sür

ə

nm

ə

z). 

bilik tük

ə

nm

ə

y

ən bayluqdur, sınanmasa bayqurur

. (bayluq: m

ə

'd

ə

n) 

(tük

ə

nm

ə

y

ə

n: bitm

ə

y

ə

n) (bayqurmaq: 

bayağılaşmaq

). 

bilik varsa, dil

ə

k birs

ə

, bil

ək bir, dağ üstünə dağ qalar

. 

bilik varsa, dil

ə

k birs

ə

, bil

ək bir, dağ üstünə dağ qalar

. 

bilik yaşdada var, başdada

. 

(yaşın az çoxluğu biliyi etgiliyə

 bil

ə

r). 

bilik yoxsa, bil

ək boşuna, bilək yoxsa, bilik boşuna

. 

bilik, bilik bilm

əkdi, duyqu, duyuq duymaqdı

. 

(hiss, xiyal bilim, doğru 

sayılmaz)

. 

bilik, bilik bilm

ə

kdir, bilik k

ə

ndin bilm

ə

kdir. 

bilik, bilik bilm

ə

kdir, bilik k

ə

ndin bilm

ə

kdir. 

bilik, birlik, bil

əkdir, açmazların açarı

. 

(açmaz: keçm

ə

z. qapçal. 

çarasızlıq)

. 

bilik, işgillərin açarı, umut, yoxsulların qaçağı!

. 

bilik, işgillərin açarı, umut, yoxsulların qaçağı!

. 

bilik, işgillərin açarı, umut, yoxsulların qaçağı!

. 

231. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bilik, kişi ara ülüklü

.  

- bilik, ilim, mill

ət arasında bölünmüş

. 

bilik, kişi ara ülüklü

. (

bilik, ilim, mill

ət arasında bölünmüş)

. 

bilik, qutluq, güc. 

bilik, yol açar ilik

ə

. (

bilim, ilim başacağa yol açar)

. 

bilikdir baxtımın yaxtı, kağıllıq

 

baxtlar yaxdı

. (

yaxtı

: 

ışığı) (

kağıllıq

: 

anlamazlıq

. cahillik). 

bilikdir ell

ə

r

ə

 dayaq, biliksiz el qalar yayaq

. (oxuyan el uzar, oxumaz el tozar). 

(bilikli, savadlı millə

t yüks

ə

l

ə

r, biliksiz el yoxsalar). 

bilikl

ə

 

açılır bağlı qolların, biliksiz qapanır açıq yolların

. 

bilikl

ə

 bil

ək bir olsa, dağlar aşırar

. 

bilikl

ə

 ös

ər gücüm tovanım, biliksiz çökər elim tavanım

. (

ös

ə

r: çoxalar. 

köp

ə

r

). (

tavanım

: 

damım

). 

bilikl

ə

 sev

ən dağlar aşdı, bilgisiz sevən, yolun çaşdı

. 

bilikl

ə

rd

ə

 bil

ə

k bolsa, bil

ə

klikl

ə

r bilik bulsa, 

cığırsız dağ, açılmaz yol 

tapılmaz

. (bil

ə

klikl

ə

r: güclül

ə

r). 

bilikl

ə

rd

ə

 bil

ə

k bolsa, bil

ə

klikl

ər bilik bulsa, cığırsız dağ, açılmaz yol 

tapılmaz

. (bil

ə

klikl

ə

r: güclül

ə

r). 

232. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bilikl

ərin başilə

, igitl

ə

rin gücüyl

ə, cocuqların könlüylə

, yol yürüy

ə

n 

yorulmaz. (bil

ə

nl

ərin ağlı ilə

, igitl

ə

rd

ə

 olan güc il

ə

, 

uşaqlarda olan hə

v

ə

s, ist

ə

kl

ə

. yol gedyeriy

ə

n armaz). 

bilikli ana yaxcı düşünər, doğma balasın ucuza satmaz, öz ə

liyl

ə

 böyüdüb 

uşaq, yad ellilə

r qoluna atmaz. 

bilikli baş korgözlüyü sevməmiş, baxış özgərişin yermə

m

iş

. 

(korgözlük: 

güd

ə

 beyinlik) (

baxış özgərişin yerməmiş

: n

ə

z

ə

 d

əğişikliyinə

 

pis baxmamış)

. 

bilikli baş yanılmaz, yanılsada batınmaz

. (

batınmaz

: çökünm

ə

z). 

bilikli baş, bilə

ksiz qalmaz. (bilik: bilim. ilim). (bil

ə

k: güc). 

(işlə

yirs

ə

 

baş, 

g

ə

r

ə

yin tapar, bildiyin yapar). 

bilikli bil

ə

k çalar, aparar (

üstün, qalib g

ə

l

ə

r

). 

bilikli dos baş ulatır

. (

ulatır

: 

ucatır

). 

bilikli duyqu sezikli duyqu. 

bilikli kişi, dar yerə

 

sığar

. 

Bilikli quş dimdiyində

n c

ə

l

ə

y

ə

 

düşə

r. (Araz Gunduz). 

bilikli yaşam yaxımlı önür, biliklə

 

ə

kin bol önüm verir. 

(

yaxımlı önür

: 

yaraşıqlı irə

lir, g

əlişir)

. 

biliklid

ə

, ilik güc

ə

r

ə

r

. (ilimlid

ə, başarıq budaqlanar)

. (ilik: 

başarıq)

. 

233. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bilikligin 

(

biliklikl

ə

) 

uluğluğa dəğdim 

(

çatdım

). 

biliklikl

ə, ululuqluğa dəğirsin!

. (bilib, qanmaqla böyüklüy

ə

 

yetişirsi

n). 

bilikliy

ə

 güc g

ə

r

ə

k. 

biliksiz bir yaşar, bilikli min yaşar

. 

biliksiz, bil

ək yıxılar, bilə

ksiz, bilik. 

biliksiz, bil

ə

ksiz. (

anlamaz, gücsüz). 

bilim aldın borcun durar yaşatmaq, yoxki bilib buxcalayıb qapatmaq

. 

bilim baxt açarı

. 

bilim başın qıvancı, sağlıq yaşam güvə

nci. 

(bilim: elm). (

qıvancı

: f

ə

xri). 

(güv

ə

nci: 

dayağı)

. 

bilim bil

ə

k birl

əşsə, yağu durmaz qoş qaçar

. (

qoş qaçar

: tuta tuta qaçar). 

bilim bil

ə

k birl

əşsə, yağu durmaz qoş qaçar

. (

qoş qaçar

: tuta tuta qaçar). 

bilim çox, ömür qısa, gə

r

ə

gin (

başars

an

) daşa yaz

. {

bilim çox, ömür qısa, 

g

ə

r

əgin olsa (bacaracağın varsa) daşa yaz}

. 

bilim igit yasarı

. (

yasarı

: b

ə

z

ə

yi. zin

ə

ti

). 

bilim sovğa deyil, baş sındırıb, can qoyulmuş yol önümü

. (

sovğa

: yel

ə

 

alınmış

. yoxuz. müfd

ə

). 

bilim topla bundan başqa yolun yox, 

bilim bel

ə

 öd

ə

nm

ə

d

ə

n verilm

ə

z. 

bilim topla bundan başqa yolun yox, bilim belə

 öd

ə

nm

ə

d

ə

n verilm

ə

z. 

234. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bilim üsd

ə

 g

ə

l 

ə

rd

ə

m. 

(

ə

rd

ə

m: 

bacarıq)

. 

(inanılmazca gözə

llik yaradar). 

bilim, ilim, ilik

. (

elm, bacarıq, mə

'n

ə

viyyat). (bilim: elm). (ilim: 

bacarıq)

. (ilik. 

m

ə

'n

ə

viyyat). 

bilim, kitabdada var, ür

ə

kd

ə

d

ə, başdada

. 

bilimd

ən olursa qanatların, qaruqdan qaçar yarığa sarı

. 

(

yarığa

: 

ışığa)

. 

bilimd

ən yeği yox, yalandan koru yox

. 

(yeği

. yeyi. 

yaxcısı)

. (koru: çoru. 

yamanı)

. 

bilim

ə

 

yol salınsada, kə

ndin gedm

ə

lisin. 

biliml

ə

 bilg

əlik, kişini göylə

rd

ə

 yerl

əşdirə

r. (

bilg

ə

lik: müdriklik). 

bilimli el xar olmaz, (

heç bir n

ə

y

ə

 zar olmaz). (n

ə

fsi). 

bilimli ölm

ə

z, bilimsiz gülm

ə

z. 

bilimli uçar, bilimsiz qaçar. 

bilimli uçar, bilimsiz qaçar. 

{duruş, ösüş bilimlə, durmuş yaşam biliklə

. 

(dir

əniş, muqavimə

t, t

ə

r

ə

qqi iliml

ə

, h

ə

yat dirilik 

hikm

ə

tl

ə

)}. 

bilimsiz bil

ə

k, uzaq getm

ə

z. 

bilimsiz kişi, bilinməz işi

. 

bilimsiz kişi, kordur işi

. 

bilimsiz, yol qurulmaz. 

235. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bilimsiz, yol qurulmaz. 

bilimsizc

ə

 

bolluca bar alınlmaz

. 

bilimsizc

ə

 bolluca bar a

lınlmaz

. 

bilimsizl

ə

 

çuldaşlıq, bilimliylə

 

yoldaşlıq

. (

çuldaşlıq

: 

palançılıq)

. 

bilincli az inanar. 

(çox bil

ənin inancı az olur)

. 

bilinm

əmiş doğma yurdun törküzü, özgə

 

yurda aşmasan, bə

ll

ə

nm

əmiş 

doğru dosdun untayı, yaman dosdu görmə

s

ə

n. (

törküzü: 

yararlığı

. d

əğə

ri). (

untayı

: (onat: dik. düz. uca). 

bahası

. 

d

əğə

ri). 

bilir

ə

m dedin, dill

ə

ndin, bilm

ə

m dedin, dinl

ə

ndin

. (dill

ə

nm

ə

k: 

danışığa 

tutulmaq). 

bilir

ə

m dedin, dill

ə

ndin, bilm

ə

m dedin, dinl

ə

ndin. 

(

dill

ə

nm

ə

k: 

danışığa 

tutulmaq

). 

bilir

ə

m deg

ə

n bilm

ə

di, bilmir

ə

m deg

ə

n b

ə

ll

ə

di. 

bilirs

ə

ns

ə

 yiy

ə

liyin n

ə

dirs

ə, mutluğuva elçi belə

 g

ə

r

ə

km

ə

z. 

(yiy

ə

liyin: n

ə

 

yiy

ə

l

ə

ndigin. milkiyy

ə

tin). 

bilirs

ə

ns

ə

 yiy

ə

liyin n

ə

dirs

ə, mutluğuva elçi belə

 g

ə

r

ə

km

ə

z. 

(yiy

ə

liyin: n

ə

 

yiy

ə

l

ə

ndigin. milkiyy

ə

tin). 

bilişi danan, kor eşə

k saman. 

(qan

mağı danan utanmaz, yaxcı pisi, yonca ilə

 

samanı seçə

m

ə

z). 

236. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bilişmə

y

ə

 olmasa imr

ə

k, kütbeyin, 

boşa getdi ə

m

ə

k. 

(imr

ə

k: meyl) (

ə

m

ə

k: 

z

ə

hm

ə

t). (

bilişmə

y

ə

: 

öğrəşmə

y

ə

). 

(yaşamda hər öğrəşilir)

. 

biliyi güc minin, bil

əyi güc birin qaldırar

. 

bill

ə

m bilm

ə

n

) 

dedin tutuldun, bilm

ə

m dedin qurtuldun. 

bill

ə

m dedin tutuldun, bilm

ə

m dedin qurtuldun. 

bilm

ə

di bilm

ə

di sev

ə

n onu kimidir!. 

bilm

ə

digin bildigind

ən güc basar, çox danışmaq bir gün sə

nd

ə

 

baş asar

. 

bilm

ə

digin bildigind

ən güc basar, çox danışmaq bir gün sə

nd

ə

 

baş asar

. 

bilm

ə

din evr

ənin çevirdiyini, ulu dağlar devirdiyini

. bilm

ə

din s

ə

n

ə

 n

ə

 

etdiyni, çağrı devrilə

si evr

ənim batsın

. 

(çevirdiyini: 

k

ə

l

ə

kini). (

çağrı

: 

çöğrü

. 

> çarxı

. ç

ə

rxi). 

bilm

ədiyin düşünə

 bil

ə

m

ə

y

ə

n biginlikd

ən qısır qalır

. 

bilm

ədiyin düşünə

 bil

ə

m

ə

y

ə

n biginlikd

ən qısır qalır

. 

bilm

ədiyin işlə

y

ə

n bük

ə

 

düşə

r 

(bük

ə

: poxa: t

ə

l

ə

). 

bilm

ədiyin işlə

y

ə

n bük

ə

 

düşə

r 

(

poxa: t

ə

l

ə

). 

bilm

ə

diyin n

ə

rs

əni danmağa navar

. (

na var: n

ə

 var

). 

bilm

ədiyin öğrəşən, bacarmağın bilə

c

ə

k. 

bilm

ədiyin öğrəşən, bacarmağın bilə

c

ə

k. 

237. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bilm

ə

diyi

n sorub öğrə

n, utub sormayan ölg

ə

n. 

(utub sormayan ölg

ə

n: 

utanıb soruşmayan, öğrə

m

ə

k ist

ə

m

ə

y

ə

n ölm

ə

lidir, 

g

ə

b

ə

rm

ə

lidir). 

bilm

ə

diyin söyl

ə

m

ə

, söyl

ə

diyin danqama. (

danqama: danma

). 

bilm

ə

diyin söyl

ə

m

ə

, söyl

ə

diyin danqama. (

danqama: danma

). 

bilm

ə

k ist

ə

m

ə

m dey

ə

n, mal g

ə

lib öküz ged

ə

c

ə

k. 

bilm

ə

qil

ə

 

duymaqın çox arası var hə

l

ə, qovuşurmağa ikisin, çox bacarıqlar 

g

ə

r

ə

k. 

bilm

əm aşın bəğə

nm

ədi qazanın

. 

bilm

ə

m n

ə

d

ə

n h

ə

rd

ə

n olur, göz gör

əni könül danır

. 

bilm

əmiş savında durunma, bilməmiş kürsüdə

 oturma. (

bilm

əmiş

: 

tanımadığın)

. (

savında durunma

: 

iddiasında olma)

. 

bilm

əmiş savında durunma, bilməmiş kürsüdə

 oturma. (

bilm

əmiş

: 

tanımadığın)

. (

savında durunma

: 

iddiasında olma)

. 

bilm

ə

s

ə

d

ə, çox danışır, tox kimi

. 

bilm

ə

s

ə

d

ə, çox danışır, tox kimi

. 

bilm

ə

y

ən ayağa düşdü, bilən başa qalxdı

. 

bilm

ə

y

ən ayqır verib bayqır alar

. (

bilm

ə

y

ə

n: 

tanımayan

) 

(

ayqır

: kök

ə

n (

ə

silli) 

at). (

bayqır

: 

yabı)

.