Atalar deyir

175. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

baş, dililə

 

asılar

. 

baş, dililə

 

asılar

. 

(baş, dililə

 

dartılar)

. 

baş, dililə

 

dartılar

. 

baş, ə

l 

əyağın lə

l

ə

sidir 

: 

baş öndərir, ayağ yürnə

dir  : 

baş aparır, 

ayağ çatdırır

. 

başa baxıb börk qoy

. 

başa baxıb börk qoyarlar

. (

ağlına görə

 

suç yapı

rlar

). 

başa baxıb börkün qoy

. {

börk: m

ə

qam}. 

{baş

: 

ağıl

}. 

başa baxıb börkün qoy

. {

börk: m

ə

qam}. 

{baş

: 

ağıl

}. 

başa baxılıb göt alınmaz

. 

başa baş vur, daşa daş vur

. 

başa baş, daşa daş ver

. 

başa börk qoyulmur, börkə

 

baş soxulur

. 

{börk: m

ə

qam}. 

{baş

: 

ağıl}

. 

ba

şa börk qoyulmur, börkə

 

baş soxulur

. 

{börk: m

ə

qam}. 

{baş

: 

ağıl}

. 

başa də

y

ən daşdı, tutulanda başdı

. 

başa də

y

ən daşdı, tutulanda başdı

. 

başa donduran, başa gə

lm

ə

sin!. (

başa donduran

: 

başı tanğıdan, heyran 

qoyan. 

ağlı mat qoyan)

. 

başa duşəni baş qanmasa, göz

 görm

ə

s

ə, baş danar

. 

176. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başa düşən iş başardı, başa düşmə

y

ən işdə

 

batdı

. 

başa düşən işi başarmaq gə

r

ək, başarmadın daşarcaq

 (g

ə

r

ə

k). (yükl

ə

nirs

ə

 

bir gör

ə

v s

ə

n

ə

, 

başarıqla qılmalısın, yoxsa başından 

savmalısan)

. 

(bildiyin işə

 keç, bacaran yük

ə

). 

başa düşə

ni göz gör

ə

r. 

başa düşə

ni göz gör

ə

r. 

başa düşmə

y

ən, başarmaz

. 

başa düşməz açamaz başını də

rdd

ə

n. (

başa düşməzin başı də

rdd

ə

n 

açılmaz!)

. 

başa düşməzin başı də

rdd

ən açılmaz!

. 

(başa düşməz açamaz başını 

d

ə

rdd

ə

n). 

başa gə

l

ə

n ç

əkilir, başa düşmə

d

ən qaçılsın

. 

başa gə

l

ən, xoşa gə

lir 

: 

başa gə

l

ə

n, ç

ə

kilir. 

başa gə

l

ə

n, mala g

ə

lsin. 

başa gə

l

əni baş dansa, göz görmə

s

ə

, yiy

ə

si mat olar. 

(

başa gə

l

ə

ni: 

başa 

g

ə

l

ə

ni). 

başa gə

l

əni, göz görsün, baş duysun

. 

başa gə

lm

əz iş olmaz

 : 

kişi hər çeşit olayla qarşılaşabilir

. 

başa gə

lm

ə

z i

ş olmaz, ova gə

lm

əz quş olmaz

. 

başa gə

lm

əz iş olmaz, ova gə

lm

əz quş olmaz

. 

177. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başa gə

lm

əz, başa gə

lm

ə

sin!. (

başa gə

lm

ə

z: 

ağla gə

lm

ə

z). 

başa gə

lm

əz, başa gə

lm

ə

sin!. 

(

başa

: 

ağla

). 

{başdan keçməz, başa gə

lm

ə

sin. 

(

başdan

: 

ağıldan)}

. 

başa gə

lm

əz, başa gə

lm

ə

sin!. 

(

başa

: 

ağla

). 

{başdan keçməz, başa gə

lm

ə

sin. 

(

başdan

: 

ağıldan)}

. 

başa 'içinə

 gör

ə' sayqı bə

sl

ə

nir, göyç

ə

y

ə

 üzün

ə

 

görə

. 

başa qada, ayağa duzağ

. (

duzağ

: köst

ə

k. b

ə

nd). 

başa uyqun, var olmur, vara uyqun baş olmur

. 

başa yazı yazılmır

, 

qazılır

. 

Başa yazılan gelir başa

: 

Ezelde Allah tarafından başımıza ne geleceği 

takdir edilmişse onu yaşarız

. 

(Bayram Özdemir). 

Başa yazılan gelir başa

: 

Ezelde Allah tarafından başımıza ne geleceği 

takdir edilmişse onu yaşarız

. 

(Bayram Özdemir). 

başağın için tuxumdan bil, cocuğun başın beşikdə

n bil. 

başağın için tuxumdan bil, cocuğun başın, beşikdə

n bil. 

başaq başqa, baş başqa

. (

başaq

: 

şə

xs

). (

fikir, oyu, ağıl adamdan adama 

d

əğişir

). 

başaq başqa, baş başqa

. (

başaq

: 

şə

xs

). (

fikir, oyu, ağıl adamdan adama 

d

əğişir

). 

178. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başaq yığmaqla, varlı olmazsan, qonaq doyurmaqla, yoxsul

. 

başar dos qazan, düşman qapında

. 

başar dos qazan, düşman qapında

. 

başar gülmək öğrə

n

ə

s

ən, ağlamağı yaşam öğrə

tir. 

başar yola çıxmağı, nə

 g

ə

r

ə

kir yol ç

ə

kir. 

(yol ç

ə

kir: yol görk

ə

zir). 

başaran daşmaz

. (

özün

ə

 yiy

ə

 olan da

vranışın yığa bilir)

. 

başaran şaşmaz

. (

özün

ə

 yiy

ə

 olan t

ə

l

ə

sm

ə

z). 

başaran tək dadın al

, 

başaran tək döğüş

. kims

ə

ni incitm

ə

. (

dadın al

: kef 

ç

ə

k). 

başardığın bir bilgi, öğrə

ndiyin bin bilgid

ən yeğ gə

lir. (

başardığın

: 

uyquladığın

. 

işə

 tuta bildiyin). 

başardığın bir bilgi, öğrə

ndiyin bin bilgid

ən yeğ gə

lir. (

başardığın

: 

uyquladığın

. 

işə

 tuta bildiyin). 

başardığın işə

 

başla, başarmadın daşla

. (

daşla

: uzaq g

ə

z

). 

başarıq qapılar açar

. 

başarlı olmaqdansa, dəğə

rli ol. 

başarlı olmaqdansa, dəğə

rli ol. 

başbilənsiz iş o

lmaz. 

başçı köp bolsa balığ iğlə

n

ə

r. 

(

balığ

: ölk

ə

). 

179. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başçı oldun baş gə

r

ək, yola çıxdın çus gə

r

ə

k. 

(çus: 

yarıq

. 

bağlarla ayaq üsdə

 

b

ərkidilmiş gön yarığı, tikə

si. 

ayaqqabı çeşiti)

. 

başçı oldun baş gə

r

ək, yola çıxdın çus gə

r

ə

k. 

(çus: 

yarıq

. 

bağlarla ayaq üsdə

 

b

ərkidilmiş gön yarığı, tikə

si. 

ayaqqabı çeşiti)

. 

başçı oldun uslu ol, yola çıxdın çuslu ol

. 

(çus: 

yarıq

. 

bağlarla ayaq üsdə

 

b

ərkidilmiş gön yarığı, tikə

si. 

ayaqqabı çeşiti)

. 

başçı oldun uslu ol, yola çıxdın çuslu ol

. 

(çus: 

yarıq

. 

bağlarla ayaq üsdə

 

b

ə

rk

idilmiş gön yarığı, tikə

si. 

ayaqqabı çeşiti)

. 

başçılar doymaz, savaş durmaz

. 

başçın eşşə

kd

ə

 

olsa, hoşş demə

. 

başda baş

. (

başdı, daşdı, aşdır)

. 

(kişiyə

 

ilkin baş, qoraq topraq, var yemə

k 

g

ə

r

ə

kdir). 

başda beyin, qolda gücün işlə

s

ə, yorqan cırıq mitilsiz qalm

az. 

ər qarısız, 

qarı ə

rsiz olanmaz. 

başda bilik, qolda ilik varınsa, yaşa yaşat sevindir, ölüm gə

lm

ə

z deyib 

gurrama, ölüm qorxmaz kims

ə

d

ə

n, vaz keçm

əmiş 

heçn

ə

d

ə

n. 

(ilik: güc. 

bacarıq)

. 

başda dursa bir alçaq, dağar gedə

r, tozar pozar bir ölk

ə

. (

başda dursa

: 

hakimiyy

ə

t eds

ə

) (alçaq: 

ə

ksik). (tozar: m

ə

hv olar). 

başda duyqu gə

r

ək, ağızda söz gə

r

ək, danışmağa dil gə

r

ə

k. 

180. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başda düşün, iş başıva gə

lm

ə

d

ə

n, g

əldi başa düşünmə

yin bar verm

ə

z. 

başda olan dilə

 g

ə

l

ə

r, dil yoxdusa, n

ə

y

ə

 d

əğə

r. 

başda sevgi aranmaz, könül yoxsa anın izi yaranmaz

. 

başda sevgi aranmaz, könül yoxsa anın izi yaranmaz

. 

başda yasa

. 

(birinci qanun danışır)

. 

başda, pisi ayır yaxcıdan, götün qalsın ıraq qamçıdan

. 

(

başda

: ilkin. 

ə

vv

ə

l). 

(

ayır

: 

ayrıtla

. anla. 

düşün)

. 

başdan atan qay görmə

z. (

çox işlə

r

ə

 

baş soxmayan bə

la görm

ə

z). 

başdan atan qay görmə

z. (

çox işlə

r

ə

 

baş soxmayan bə

la görm

ə

z). 

başdan çıxarı tüstüsü vurqun, bilmə

z n

əyimiş eşqə

 

tutulmuş

. 

başdan işi başlama, başladınsa boşlama

. 

başdan keçən başda qalır, ayaqlar öz yoluna varır

. 

(yaşam olanla, odağla 

(vaqeiyy

ə

tl

ə) keçir, duşündüklə, keçmişlə

 yox). 

başdan keçməz, başa gə

lm

ə

sin!. (

başdan keçmə

z: xiyala g

ə

lm

ə

z. 

ağla 

sığmaz)

. 

başdan keçməz, başa gə

lm

ə

sin. 

(

başdan

: 

ağıldan)

. 

{başa gə

lm

əz, başa 

g

ə

lm

ə

sin!). (

başa

: 

ağla

)}

. 

başdan keçməz, başa gə

lm

ə

sin. 

(

başdan

: 

ağıldan)

. 

{başa gə

lm

əz, başa 

g

ə

lm

ə

sin!). (

başa

: 

ağla

)}

. 

181. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başdan tox, usdan pox

. (

us: 

ağıl

. m

ə

ntiq

). 

başdan tox, usdan pox

. (

us: 

ağıl

. m

ə

ntiq

). 

başdan yağar, ayağ islanar

. 

başdankın dışa, dışdakin başa çıxarma, sınasan sına yoldaşun, yağun 

oldu sına

ma. 

başdankın dışa, dışdakin başa çıxarma, sınasan sına yoldaşun, yağun 

oldu sınama

. 

başdaş olanın dəğə

r günd

ə

 

daşqa başı

. (

daşqa

 

daşa daşə

). 

başdı, daşdı, aşdır

. 

(kişiyə

 

ilkin baş, qoraq topraq, var yemə

k g

ə

r

ə

kdir). 

(başda 

baş)

. 

başdı, doğruları doğuran, əldi, doğruları doğrudan

. 

(

doğrudan

: uyqulayan. 

işə

 keçir

ə

n). 

başı açan dil olar, qay başlayan söz olar

. (qay: b

ə

la). 

başı açan dil olar, qay başlayan söz olar

. (qay: b

ə

la). 

başı ağrıyan, qadasın bulur, qavqa arıyan, qavqasın bulur

. (

qadasın bulur

: 

b

əlasın

 

tapır)

. (ist

ə

y

ən varsa asılsın, tapacaq kə

ndirini). 

(k

ə

ndirini: ipini). 

başı baş edən dildir, başa qay salan söz

. (qay salan: b

ə

la g

ə

tir

ə

n). 

başı baş edən dildir, başa qay salan söz

. (qay salan: b

ə

la g

ə

tir

ə

n). 

182. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başı baş edə

n dildir. 

başı baş edə

n dildir. 

b

aşı beşə

 d

əğməz, aşı dişə

. 

(asasız yarsız (faydasız) kimsə

). 

başı bıraxıb, aşdan çə

k

ə

n var tükü. 

başı bıraxıb, aşdan çə

k

ə

n var tükü. 

başı börklüdən, başlı börksüz yeğ

. {

börk: m

ə

qam}. 

{baş

: 

ağıl

}. 

başı börklüdən, başlı börksüz yeğ

. {

börk: m

ə

qam}. 

{baş

: 

ağıl

}. 

başı çaşa, gözü şaşa, sürmə

 

qaşa!!!??

. 

(çaşa baş, şaşa göz sürmə

 

qaşa!!!)

. 

başı çaşa, gözü şaşa, sürmə

 

qaşa!!!??

. 

(çaşa baş, şaşa göz sürmə

 

qaşa!!!)

. 

başı daz olsun, könlü ayaz

. 

başı dik igid, dağvaya düşə

r. 

başı dik igid, dağvaya düşə

r. 

başı donduran, başa gə

lm

ə

sin!. 

(

başı donduran

: 

başı tanğıdan

. heyran 

qoyan. 

ağlı mat qoyan)

. 

başı donduran, başa gə

lm

ə

sin!. 

(

başı donduran

: 

başı tanğıdan

. heyran 

qoyan. 

ağlı mat qoyan)

. 

başı gedib börk arır

. 

başı gedib börk arır

. 

başı güdə

 uzun quyruq evr

ə

nin. (

başı

: 

ağlı

). 

183. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başı kal könlü kövrə

k. 

başı min kə

rr

ə

 

vurursan daşa, nə

 

yazılmış ol gəlir başa

. 

(yazında nə

 varsa 

ol g

əlir başa)

. 

başı necə, ayağıda öylə

 olur. 

başı olan dilsiz, dili olan başız qalmaz

. 

başı olan kə

ll

ə

 g

ə

l

ər, başlı olan düşünə

r. 

başı olan, daş üzdə

 ev tik

ə

r. 

başı ölmüş yolsuz qalan karvanın də

v

əsi dağdan, keçisi qayadan uçar

. 

başı saxlayanda dil, batıranda

. 

başı ucaldan dil

. (

dil: söz). 

başı usuq havlıqmaz

. (usuq: m

ə

'qul). (

havlıqmaz

: t

ə

l

ə

sm

ə

z). 

başı usuq havlıqmaz

. (usuq: m

ə

'qul). (

havlıqmaz

: t

ə

l

ə

sm

ə

z). 

başı yox, daşı çox

. 

başıl düşman, başsız dosdan yeğ

. (

başıl

: 

başıl

. 

ağıllı)

. 

başıl körpü gə

z

ə

rk

ə

n, d

əli suyu aşmış

. 

(

başıl

: 

başıl

. 

ağıllı)

. (g

ə

z

ə

rk

ə

n: 

axdarark

ə

n). 

başıla mal nədir, başsıza kan nə

dir. 

başılı dalı qoyma, başsızı başa qoyma

. 

(

başıl

: 

başıl

. 

ağıllı)

. 

başım baş olunca, qaymağa taxılar

. 

184. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başım şüşə

, ona d

əğsə

 çatdurur. 

başım unlu görünür, adım qalır dəyirmançı

. 

başım unlu görünür, adım qalır dəyirmançı

. 

başıma gün düşdü, başın günə

 

düşsün

. 

başın başı var, başında başı

. 

başın başı var, başında başı

. 

başın başı, başın da başı vardır

. 

başın bəlası, dildə

ndir. 

başın boşluğu, ayağa yükdür

. 

başın geçmə

z yer

ə

, burnuvu soxma. 

başın geşmə

z yer

ə

, burnuvu soxma. 

başın hə

r küp

ə

 

soxan sonunda boyaqçı olur

. 

başın itirən oğru özündə

n çalar. 

başın itirə

n, göy

ə

 gurlayar. 

(çarasız düşə

n, öz özün

ə

 deyin

ə

r). 

başın kə

sm

ə

, dilin k

ə

s. 

başın qoymaz söz dinlə

m

əz uşaqdan, işlə

k 

ərin tovaş yılığ yeğ gə

lir. 

(

ə

rin: 

ram. uysal. usal). (

tovaş

: güclü). (

yılığ

: heyvan). 

başın olsa, alarsan, içdə

n iç

ə

 dalarsan, evd

ə

 

yalnız duranda

. 

başın olsa, yol tapılar

. 

185.