Atalar deyir

b

əy, toxluğundan acıyar, yoxsul, aclığından 

(

acıyar

). 

b

əy, toxluğundan acıyar, yoksul, aclığından

. 

b

ə

yç

ə

 b

ə

yliy

ə

, b

əy tanrıya yetsə

n

ə

r

. (yets

ə

n

ə

r: 

yetişmə

k ist

ə

r). 

b

ə

yç

ə

 olan b

ə

yliy

ə

 yetsin, b

əyligi olan tanrıya yets

in. 

b

ə

yç

ə

 olan b

ə

yliy

ə

 yetsin, b

əyliyi olan tanrıya yetsin

. 

b

ə

y

ə

 vers

ən aşını, sılar sənin başını, itə

 vers

ən aşını, başa salar daşını

. 

(sılar

: 

sayqılar

. 

ikram edər

). 

b

ə

yi atdan endir, b

əy qalır, gə

d

ə

ni ata mindir, özün b

əy sanır

. 

b

ə

yi atdan endir, gen

ə

 b

əy qalır, gə

d

ə

ni ata mindir, özün b

əy sanır

. 

b

əyin atın al, yoxsulun qızın

. 

b

əyin atın al, yoxsulun qızın

. 

b

əyin çantasındaki, yoxsulun ürə

yind

ə

dir. 

b

ə

yind

ə

 

qaraçıya işi düşə

r. 

b

ə

yl

ə

r çomaqla g

ə

z

ər, qulların yazığın keçə

r. 

b

ə

yl

ə

r 

ə

yl

əşib yeyir içir kef elir, qayğı qə

mi içl

ə

rind

ə

n keç elir. (

keç elir: 

silir). 

b

ə

yl

ə

r iti hür

ə

g

ən, atı yrə

g

ə

n olur. 

b

ə

yl

ə

r iti hür

ə

g

ən, atı yrə

g

ə

n olur. 

b

ə

ylikd

ə

 öt

ə

r, yoxsulluqda. 

214. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

b

ə

yliyin t

ə

m

əli, yoxsulluq daşın atmaqdadı

. 

Bıçak yarası geçer ama gönül yarası geçmez

. 

İnsan eliyle açılan yaradan insan 

ölmezse, yara kapanır

. 

İnsan birine aşık olduysa vuslat 

olmayınca bu gönül yarası kapanmaz

. (Bayram Özdemir). 

biçdiyin d

əğə

r, donun biçdir

ə

r

. (verdiyin d

əğə

r donuna d

əğə

r). {d

əğə

r ölçüsü, 

don biçdir

ə

r. (ölçüsü: 

əyarı)}

. (özg

ə

l

ə

r s

ə

nin d

əğə

r biçdiyiv

ə

 

gör

ə

 don biç

ə

rl

ə

r). 

biçdiyin taxılı, ə

kdiyin tuxumdan gör. 

biç

ə

rs

ən daralar, yaşadıqca azalar

. 

biçik qorğa qorğa, kişik sorğa sorğa yetişə

r!. (biçik: beç

ə

. beç

ə

. kiçik) ) 

qorğa qorğa

: qoruna qoruna. ç

ə

kin

ə

 ç

ə

kin

ə

. diksin

ə

 

diksin

ə

). (

sorğa sorğa

: 

sorağlaşa sorağlaşa

. 

soruşa 

soruşa)

. 

biçil

ən taxıldan, yerdə

 

çöşən qalır

. 

(

köşə

n: 

çöşə

n. çük

əş

. kül

əş

)

. 

biçilmiş taxıl, oraq pasladar, qurtulmuş döyüş, igid xamladar

. 

biçilmiş taxıl, oraq pasladar, qurtulmuş döyüş, igid xamladar

. 

biçin

ə

 bir gün geçik

ə

n, bir il zumardan qalar. 

biçk

ə

m 

(

p

ə

rç

ə

m

) 

vurub atlara, uyğurdaki tatlara, oğru yavuz itlə

r

ə

, 

quşlar kimi uçmalı

. 

biçm

ə

sin bilm

ə

y

ə

n tikm

ə

sin n

ə

 bilir. 

215. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

biçm

ə

sin bilm

ə

y

ə

n tikm

ə

sin n

ə

 bilir. 

bidarşo

 

ayqıl

\ 

ayqıl ol

. 

-söyl

ə

s

ə

n ell

ə

r ara 

ayqıl oğul, bolqasız 

g

ə

pd

ə

n, ucuz sözd

ə

n ç

ə

kin!. (

bolqasız

: ucuz. bihud

ə

. 

boş

. 

puç. . ola bilm

ə

y

ə

n). 

bidarşo

 

ayqıl

\ 

ayqıl ol

. 

-söyl

ə

s

ə

n ell

ə

r ara 

ayqıl oğul, bolqasız 

g

ə

pd

ə

n, ucuz sözd

ə

n ç

ə

kin!. (

bolqasız

: ucuz. bihud

ə

. 

boş

. 

puç. . ola bilm

ə

y

ə

n). 

bıqdırarmış bə

kl

ə

m

ə

k, öldür

ə

rmi

ş gözlə

m

ə

k. 

bıqdırarmış bə

kl

ə

m

ə

k, öldür

ərmiş gözlə

m

ə

k. 

bil uz, bilm

ə

 toz. (

uz: uzan. 

yaşa)

. (toz: yox ol). 

(bil yaşa, bilmə

 

dağıl)

. 

bildigin bıraq, gə

r

ə

kin tutaq. (

bildikl

ərimiz aracdır, yox amac

). 

bildigin bıraq, gə

r

ə

kin tutaq. (

bildikl

ərimiz aracdır, yox

 amac

). 

bildiğin yaşayan, istə

yi kimi ölür

. 

(

bildiğin yaşayan

: bildiyi yolunda olan). 

bildikl

ə

rin gerç

ə

kl

əri almaşmaz

. (

almaşmaz

: yerin tutmaz

). 

bildikl

ə

rin gerç

ə

kl

əri almaşmaz

. (

almaşmaz

: yerin tutmaz

). 

bildikl

ə

rin s

ə

ni s

ən yapar, inandıqların sə

ni s

ə

nd

ə

n alar. 

bildikl

ə

rin s

ə

ni s

ən yapar, inandıqların sə

ni s

ə

nd

ə

n alar. 

bildikl

ərin sınırlı, bilmə

zl

ərin sınırsız

. 

216. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bildikl

ə

rin yapasan, sev

ə

n könül arasan, sevdikl

ə

rin atasan s

ə

v

ə

ninl

ə

 

olasan. 

bildikl

ə

rin yapasan, sev

ə

n könül arasan, sevdikl

ə

rin atasan s

ə

v

ə

ninl

ə

 

olasan. 

bildikl

ərin yaşamıvı etgilə

r, g

ə

r

ə

kl

ə

rs

ə

 

yaşamıvı durdacaq

. (

durdacaq: 

durduracaq

). 

bildikl

ərin yaşamıvı etgilə

r, g

ə

r

ə

kl

ə

rs

ə

 

yaşamıvı durdacaq

. (

durdacaq: 

durduracaq

). 

bildim artıq sevmə

 yalan, sevgi yalan, ver

ə

n aldadan, alan aldanan. 

bildir açma

mışdı güllər bu çağun, ürə

kl

ər qovuşuq dururdu yaxun, kim 

bileydi g

ə

l

ə

n il durmadan yet

ə

c

ə

k, güll

ə

ri don vurub 

bayşatlığım bitə

c

ə

k

. (

bayşatlığım

: 

xoşvaxlığım)

. 

bildir izi, bu il özü. 

(amaca gör

ə

 

yasanış, önəriş yeğ gə

lir). (h

ə

d

ə

f

ə

 gör

ə

 t

ə

y

ə

rlik, 

hazırlıq, 

t

ədarükat yaxcı olur)

. 

bildirçinin

 

yataqın gör də

, 

ə

tin

ə

 

darınma

. 

(bödönün yuvasını gör də

, 

ə

ti az diy

ə

 

qızma!)

. 

bildirm

ə

di sevdiyini, sevilm

əyi umar yaşadı

. 

bildirm

ə

s

ə

n sevdiyivi, sevilm

ə

y

ə

 

umar yaşama

. 

bildiyin bir doqquz, bilm

ə

diyin doqsan doqquz. 

217. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bildiyin bir doqquz, bilm

ə

diyin doqsan doqquz. 

bildiyin doqquz olsa, bilm

ə

diyin ondur. 

bildiyin edm

ə

k, 

ə

rginlik (özgürlük) dem

ə

kdir. 

bildiyin sığsa çanağa, bilmədiyin sığmaz qazana

. 

bildiyin sığsa çanağa, bilmədiyin sığmaz qazana

. 

bildiyin yerind

ə

 

danış, gördüyün işlə

 

aşınış

. 

(

gördüyün işlə

 

aşınış

: 

qıldığın 

işdə

 

ustanlaş, ustalaş)

. 

bildiyini, artıq öğrə

nm

ək olarmı?

. 

''öğrəşmə'' öğrə

ti gücün, teori gücün 

artırır, ''bilmə'' başarma, işlə

m

ə, yaratış gücün

. bilimi güc 

olana ç

ə

tin n

ə

rs

ə

 

öğrə

tm

ə

k ola. 

bildiyivi yaymas

an, düşündüyün aytmasan, bacardığın yapmasan

. varsan 

yoxsan bir poxsan, varlığında bir yoxsan

. 

hindi düşün 

çalınqıl 

(k

ə

ndiv

ə

 g

ə

l). 

-bildiyivi yaygil

ən, düşündüyün 

aytgil

ən, bacardığın yapgilə

n. 

(aytmasan: açmasan

). 

(aytgil

ə

n: 

açıqla)

. 

bildiyivi yaymasan, d

üşündüyün aytmasan, bacardığın yapmasan

. varsan 

yoxsan bir poxsan, varlığında bir yoxsan

. 

hindi düşün 

çalınqıl 

(k

ə

ndiv

ə

 g

ə

l). 

-bildiyivi yaygil

ən, düşündüyün 

218. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

aytgil

ən, bacardığın yapgilə

n. 

(aytmasan: açmasan

). 

(aytgil

ə

n: 

açıqla)

. 

bil

ə

 ç

ə

kil

ə

n d

ə

rd yüngül d

üşə

r. 

(bil

ə

: birl

ə

: birg

ə

). 

bil

ə

 

yaşam qolay değil, ayrıq yaşam onay değil

. (bil

ə

: birlikd

ə

. bah

ə

m) (onay 

değil

: 

ağla batan, mə

'qul deyil). (bil

ə

 

yaşam qolay değil, çilə

li 

yaşam onay değil)

. 

(yaşam dolu çəliş düğün

, 

çalışma düğünlə

 

qarşı durasan, çalış bir

in çöz

ə

s

ə

n). 

bil

əgi topla, havadır sudur oddu topraq işlə

gin. 

(bil

ə

gi: 

ə

m

ə

li bilgi. t

ə

crüb

ə

: ). 

(bil

ə

gi topla: bil

ə

gi edin: t

ə

crüb

ə

 qazan). (

işlə

gin: 

işlə

diyin 

madd

ə

l

ə

r). 

bil

ə

k bil

ə

 onun basar, bilik bil

ə

 minin. (

bil

ə

: itit. gücl

ə

t

). 

bil

ə

k bir dursada, ayr

ıcadur barmaqlar

. 

(

ayrıcadur

: 

ayrıca durur)

. (bir evd

ə

n, 

eld

ən olda, sana pitiyin, hesab kitabın başqa durar)

. 

bil

ə

k birs

ə, barmaqları balçama

. (balçama: > parçama: 

ayırma

. 

ayrı, 

başqa görmə

). 

bil

ə

k dil

ək qoğuşsa, yağı başı oğrular

. 

(

oğrular

: 

ə

zil

ə

r). 

bil

ək gücü bir yıxar, bilik gücü min yıxmış

. 

bil

ə

k gücün bilikd

ə

. 

bil

ək işlə

dikc

ə

 b

ərkişə

r. 

bil

ək yıxmazı, bilik yıxar

. 

219. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bil

ə

kd

ə

 var, ür

ə

kd

ə

 var, pulaqda var. 

bil

ə

kd

ə

nd

ə

 var, ür

ə

kd

ə

nd

ə

. 

bil

əkli olduğundan, bilikli ol

. 

bil

ə

kli olmaqdansa, bilikli ol. 

bil

ə

q

əy başa çatdı, bilmə

q

əy yolda batdı

. 

bil

ə

lik elin gücüdü. 

(bil

ə

lik: 

biginıik

. 

aqahlıq)

. 

bil

ə

lik, elin gücüdü. 

bil

ə

likd

ə

 bit

ə

r qamunun g

ə

r

ə

yi, birl

əşikdir öngə

lm

ə

yin dir

ə

yi. 

(bil

ə

likd

ə

: 

birg

ə

likd

ə

) (öng

ə

lm

ə

yin dir

ə

yi: il

ərişin, dirçə

lm

ə

yin 

əsası)

. 

bil

ə

m

ə

n dedim tutuldum, bil

ə

ym

ə

n dedim qutuldum. 

bil

ən başa bir göz yetə

r (yetir: b

ə

s edir). {gör

ən olsa, bir başa bir göz yetir 

(yetir: b

ə

s edir)}. 

bil

ən başa qalxdı, bilmə

y

ə

n yerd

ə

 

qaldı

 (

qalxdı

: 

çatdı)

. 

bil

ən başda

, bilm

ə

y

ə

n gorda. 

bil

ən bildiyin dandı, bilmə

y

ə

n, bilm

əzin yandı

. (bilm

ə

zin: q

ə

filc

ə

). 

'bil

ən' bildiyin qılar, 'bilmə

y

ə

n' özg

ə

y

ə

 uyar. ('bil

ən' (başarığı olan)

, 

bildikl

ərin qanıtlar, uyqarıdar (müntə

b

ə

q ed

ə

r, göst

ə

r

ə

r). 

('bilm

ə

y

ə

n' (k

əndi anlamıyan)

, 

öğrəşdiklə

rini (özg

ə

l

ə

rin 

öğrə

til

ə

rini, teoril

ə

rini, dedikl

ərini) yansıtar, tə

krarlar). 

220. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bil

ə

n bil

ə

ni anlar, bilm

ə

z bil

ə

ni danlar. 

bil

ə

n bil

ə

r n

ədir doğurluq, oğurlanan bilə

r n

ədir oğurluq

. 

(bil

ə

n: d

əğə

rl

ə

ri 

anlayan. q

ə

dirçi). (

oğurlanan

: 

çalınan

. 

oğurluğa konu olan)

. 

bil

ə

n bilib oldu, bilm

ə

y

ə

n bilm

ə

zin öldü

. (oldu: g

əlişdi)

. 

bil

ə

n ç

ə

k

ə

r, bilm

ə

y

ə

n ç

ə

kdir

ə

r. (

bilm

ə

y

ə

n: 

kahıl

. 

düşünmə

z. anlamaz). 

bil

ən danışmadı!, bilmə

y

ən alışmadı!

. 

bil

ən danışmadı!, bilmə

y

ən alışmadı!

. 

(

alışmadı

: 

yanmadı)

. 

bil

ən danışmadı!, bilmə

y

ən alışmadı!

. 

(

alışmadı

: 

yanmadı)

. 

bil

ən danışmır, danışan bilmir

. 

bil

ən işlir, dinən dişlir

. 

bil

ən işlir, dinən dişlir

. 

(bilginl

ər işlə

r, oturanlar yey

ə

r). 

bil

ən kişi inanc üzün görə

m

ə

z, bilinc inancdan tör

ə

m

ə

z. 

bil

ən qanan mutluluğun içində

. 

bil

ə

n olda, birind

ə

n sor. 

bil

ə

n olda, birind

ə

n sor. 

bil

ən öğrə

tsin, bilm

ə

q

ən öğrəşsin

. 

bil

ə

n söyl

ə

mir, söyl

ə

y

ə

n bilmir. 

bil

ə

n söyl

ə

mir, söyl

ə

y

ə

n bilmir. 

221. 

 

Işlə

y

ə