β-nurlar dozimetriyasida quyidagilarni bilish, farq qilish talab qilinadi:
1.
Organizmga kiritilgan β-manbalar dozimetriyasini
2.
Tashqi β-nurlar oqimi dozimetriyasini. Organizmga kiritilgan β-
manbalar dozimetriyasida quyidagilarni bilish zarur.
a)
β-nurlanuvchi izotopning yarim yemirilish davrini;
b)
β-radioaktiv izotopning yemirilish sxemasini va β-zarralarning
o‟rtacha energiyasini
3.
Nurlanayotgan organizmda radioaktiv izotop konsentratsiyasini va
uning taqsimlanish geometrik funksiyasini.
4.
Radioaktiv izotopning organizmdan chiqarilish funksiyasining
ko‟rinishi.
Doza quvvatini hisoblash uchun quyidagicha faraz qilamiz:
Radioaktiv izotop moddada (yoki organizmda) bir tekis taqsimlangan va
elektronlarning chopish masofasi radioaktiv izotop taqsimlangan modda
o‟lchamiga qaraganda kichik. U vaqtda 1 g moddada yutilgan energiya 1 g
radioaktiv izotop chiqargan β-zarralar energiyasiga teng.
Organizmdagi radioaktiv izotop konsentratsiyasi 1 mKu/g bo‟lganda β-
zarralar dozasining quvvati quyidagicha aniqlanadi:
- β-zarralar o‟rtacha energiyasi, MeV larda. Radioaktiv moddaning
to‟planishi chiqarilishidan tezroq bo‟ladi, chiqarilishi esa yemirilish bilan bo‟ladi.
U vaqtda yarim chiqarilishning effektiv davrini hisobga olish zarur bo‟ladi, ya‟ni
effektiv yarim yemirilish davri quyidagicha aniqlanadi:
-radioaktiv izotop yarim yemirilish davri,
- radioaktiv moddaning
yarim chiqarilish davri.
Agar radioaktiv izotopning β-zarralari boshlang‟ich konsentratsiyasi
bo‟lsa, u vaqtda β-zarralarning chiqarilishdan keyingi konsentratsiyasi
quyidagicha aniqlanadi:
Tashqi β-nurlanish oqimi atom nomeri Z kichik bo‟lgan materialdan yasalgan
yupqa davrli kameralar yordamida o‟lchanadi. β-nurlar uchun ionizatsion
doimiylik γ-nurlar uchun hisoblangandek hisoblanadi.
Dostları ilə paylaş: 
