Avropa və amerika öLKƏLƏRİNİN Ən yeni tariXİ

V. BÖYÜK BRİTANİYA VƏ ŞİMALİ İRLANDİYA BİRLƏŞMİŞ KRALLIĞI
İkinci Dünya müharibəsinin Böyük Britaniya üçün nəticələri. Böyük Britaniya İkinci Dünya müharibəsindən qalib dövlət kimi çıxsa da, müharibənin nəticələri onun üçün o qədər də fərəhləndirici deyildi. 244 min nəfərdən çox adam ölmüş, 53 mindən çox adam itkin düşmüş, 277 min adam isə yaralanmış və şikəst olmuşdur. Birbaşa və dolayı yolla ölkəyə dəyən zərər 8,5 milyard funtsterlinq həcmində idi. İngiltərənin mühabirəyə çəkdiyi xərc 25 milyard funtsterlinqdən çox idi. İngiltərə dənizlər hökmdarı rolunu da itirərək, bu sahədə birinciliyi ABŞ-a verməli oldu. Kapital ixracına görə isə ikinci yerə keçdi. Müharibə dövründə İngiltərənin qızıl ehtiyatları xeyli azaldı. Müharibə ölkəni qızıl ehtiyatlarının xeyli hissəsini xərcləməyə məcbur etdi. Zəruri ərzaq məhsulları çatışmırdı. Müharibə dövründə ənənəvi sənaye sahələri, məsələn, pambıq-parça istehsalı – 50%, kömür çıxarılması – 16%, ayaqqabı istehsalı 13% azalmışdı. Dövlət borcları 1939-cu ildəki 7,2 milyard funt-sterlinqdən 1946-cı ildə 23,7 milyard funt-sterlinqə çatdı ki, bunun da 3 milyard funt-sterlinqi xarici borclar idi. Böyük Britaniya müharibə dövründə ABŞ-ın göndərdiyi hərbi malların dəyərini öləmək üçün xaricə qoyduğu kapital qoyuluşunun 1 milyard funt sterlinqini ona verməli oldu. Böyük Britaniyanın 1938-ci ildə kapital ixracı 471 mln. funt sterlinq təşkil edirdisə, 1944-cü ildə bu rəqəm 266 mln. funt sterlinqə endi. İngitlərə öz ticarət donanmasının xeyli hissəsini itirdi. Müharibə dövründə dənizçilərin və balıqçıların 1/3 hissəsi həlak oldu. Müstəmləkələrlə əlaqələr zəiflədi. Bundan istifadə edən Britaniya dominionları özlərinin iqtisadi və siyasi müstəqilliklərini artırdılar. İngiltərənin Yaxın və Orta Şərqdə nüfuzu zəiflədi. Dünya ticarətində İngiltərənin payı 1937-ci ildəki 11,3%-dən 1947-ci ildə 9,8%-ə düşdü. Bütövlükdə İkinci dünya müharibəsində Böyük Britaniya öz milli sərvətinin 25%-ni itirdi.

Müharibə dövründə İngiltərə dominionlarının və müstəmləkələrinin inkişafı və onların bəzilərinin (Kanada) İngiltərəni ötüb keçməsi Böyük Britaniya müstəmləkə imperiyasının dağılmasını sürətləndirdi. Müharibə İngiltərəni ABŞ-dan asılı vəziyyətə saldı.

Müharibə dövründə İngiltərə həmkarlar ittifaqı üzvlərinin sayı 4 milyondan 7 milyona çatdı. Leyboristlər partiyası üzvlərinin sayı da 3 milyonu ötüb keçdi. Müharibə ilə əlaqədar İngiltərədə yeni sənaye sahələri: kimya, eletrotexnika, maşınqayırma, aviasiya, matorqayırma və başqa sahələr inkişaf etdi. 30 iri inhisar ölkənin iqtisadi və siyasi həyatında əsas rol oynayırdı.