Avtomatlaşdırmanın əsasları” fənnindən mühazirələr. Giriş

4.2. Avtomatlaşdırma elementlərinin ümumi xarakteristikaları
Əksər avtomatlaşdırma elementləri üçün ümumi olan xarakteristikalara baxaq:

1) çevirmə əmsalı;

2) stabilləşdirmə əmsalı;

3) xətalar;

4) həssaslıq həddi;

5) əks əlaqə;

6) dinamiki iş rejimi.

1) Çevirmə və ya ötürmə əmsalı elementin y çıxış kə­miy­yətinin giriş x kəmiyyətinə olan nisbətinə, və ya çıxış kəmiy­yətinin (y, dy) artımının giriş kəmiyyətinin (x, dx) artımına olan nisbətinə deyilir:

k = y/x, (4.2)

burada k- statik çevirmə əmsalı,

, (4.3)

k' – diferensial çevirmə əmsalıdır.

Əgər çıxış kəmiyyəti giriş kəmiyyətinə mütənasibdirsə, onda olar:

= (∆Y/Y)/(∆X/X)= (∆Y/∆X)/(Y/X)= (dy/Y)/( dx/X)=

(dy/dx)/(Y/X)= k' 1/k, (4.4)

burada, - çıxış kəmiyyətinin nisbi artımının( ) giriş kə­miy­yətinin nisbi artımına ( ) olan nisbətidır.

Nisbi çevirmə əmsalı diferensial əmsalın statik əmsala olan nisbətinə deyilir (ölçü vahidi yoxdur). Mütanasib xarakte­risti­kaya malik olan çeviricinin nisbi əmsalı .

Çevirmə əmsalları: k, k' , - avtomatlaşdırmanın müx­tə­lif elementlərində: