Avtomatlashtirishning pnevmatik texnik vositalari. Pnevmatik o`zgartirgichlar

Yetaklovchi dvigatel
tipiga qarab gidroyuritmalar elektro`tkazgichli, ichki yonuv 
dvigatelli uzatmali, turbinalar va shu kabi bo`lishi mumkin. 

---

5-rasm. 
Hajmiy gidroyuritmaning ishlash prinsipi Paskal qonuniga asoslangan (5-rasm). Nasos 1 
orqali ishchi suyuqlik bosim hosil qiluvchi gidroliniya 3 ga uzatiladi, keyin taqsimlagich 5 orqali 
gidrodvigatel 2 ga keladi. Gidrotaqsimlagichning bitta holatida gidrodvigatelning ishchi yo`li 
namoyon bo`lsa, boshqa holatida esa salt yo`li ko`rsatiladi. Dvigateldan suyuqlik taqsimlagich 
orqali to`kib yuboruvchi gidroliniyaga va keyin esa gidrobak 9 yoki nasosning so`rib oluvchi 
gidroliniyasiga kelib tushadi (5a-rasm). Idishda suyuqlik sovutiladi va gidrotizimga qayta 
yuboriladi.
Gidroyurutmaning ishonchli ishlashi faqatgina ishchi suyuqlikni 8 filtrlar bilan mos holda 
tozalashga bog`liq.
Gidrodvigatelning chiqish qismi harakat tezligini rostlash drosselli yoki hajmiy bo`lishi 
mumkin. Drosselli rostlashda gidrotizimda rostlanmaydigan nasoslar o`rnatiladi, chiqish 

---

qismining harakat tezligini o`zgarishi esa ishchi suyuqlik sarfini drossel 6 orqali o`zgartirsh bilan 
erishiladi. Hajmiy rostlashda gidrodvigatel chiqish qismining harakat tezligi rostlanuvchi nasosni 
uzatish bilan yoki rostlanuvchi gidromotorni qo`llash hisobiga o`zgaradi.
Gidrotizimni bosimning haddan tashqari ortib ketishidan himoya qilish maksimal ruhsat 
etilgan bosimga sozlangan saqlagichli 4a yoki qayta quyuvchi 4b klapanlar bilan ta‘minlanadi. 
agar gidrodvigatelga qo`yilgan yuklama o`rnatilgan qiymatdan ortib ketsa, u holda ishchi 
suyuqlikning barcha oqimi gidrodvigatelga qaramasdan saqlagichli yoki qayta quyuvchi 
klapanlar orqali ketadi. Gidrotizimning alohida sohalarida bosim nazorati manometr 11 orqali 
amalga oshiriladi. 
Gidroagregatlar ishlash jarayonida ishchi suyuqlikning sirqib chiqib turishi sodir bo`ladi. 
Yopiq sirkulyatsiyali gidrotizimlarda ishchi suyuqlikning sirqib chiqishi natijasida kamaygan 
o`rni mahsus suyuqlik nasosi 1a bilan to`ldirib turiladi (5a-rasm).