Axborot tizimlari

Axborot-kommunikatsiya kompyuter texnologiyalarining 
rivojlanishi 
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari tez sur’atlar bilan 
rivojlanmoqda. Ma’lumotlarni saqlash, tahlil qilish va qayta 
ishlashning yangi bozorlari va modellari paydo bo‘lmoqda. 
Endi kompyuter texnologiyalari ijtimoiy-iqtisodiy sohada ijobiy 
natijalarga erishish vositasi sifatida qaraladi. An’anaviy iqtisodiyot 
axborot texnologiyalariga qaram bo‘lib bormoqda. 

---

83 
Kompyuter tarmoqlari texnologiyasini ishlab chiquvchilar 
Ishlab chiquvchilar doimiy ravishda kompyuter tarmoqlarining 
rivojlanishiga yangi narsalarni olib kelishni, ya’ni foydalanish sohasini 
va foydalanuvchilar ro‘yxatini kengaytirishni xohlashadi. 
Bundan tashqari, kabel tizimining rivojlanishi tufayli har kuni 
ma’lumotlarni uzatish tezligi oshib bormoqda. 
O‘nlab yillar davomida ishlab chiquvchilar tarmoq uskunalarini 
ishlab chiqarish uchun yagona standartlarni yaratdilar. Keyinchalik bu 
standartlar 
butun 
dunyo 
bo‘ylab 
kompyuter 
tarmoqlarini 
ommalashtirishning boshlanishi bo‘ldi. 
Intranet, Extranet va Internet 
Kompyuter foydalanuvchilari bilgan birinchi narsa bu Internet 
edi, lekin bu keng tarmoq innovatsiyalar qilishda davom etdi va 
foydalanuvchilar doirasidan tashqariga chiqishni va biznes bozoriga 
kirishni xohladi, shuning uchun Intranet deb ataladigan narsa paydo 
bo‘ldi. Extranet birinchi ikkitasining aralashmasi sifatida paydo bo‘ldi 
va atamalar texnologiyada o‘xshash bo‘lib tuyulsa ham, unday emas, 
chunki ularning har biri shaxsiylashtirilgan veb-ishlab chiqishga imkon 
berishi mumkin, shuning uchun har biri o‘z farqlari va funktsiyalarini 
belgilaydi. 
Intranet 
Intranet 

bu bir nechta foydalanuvchilar ulanishi mumkin 
bo‘lgan muhit, lekin ular shaxsiy tarmoqdan foydalanadigan 
Internetdan farqli o‘laroq, u bir-biri bilan hamkorlik qiladigan turli 
ishchi guruhlari o‘rtasida ma’lumot tarqatish mumkin bo‘lgan 
kompaniyalarda juda foydali vositadir va ular ham xarajatlarni 
qisqartirishmoqda. Bu sohada xavfsizlik tizimi mavjud bo‘lishi kerakki, 
u bilan bo‘lishish kerak bo‘lgan ma’lumotlar cheklangan bo‘lishi va 
faqat tashkilotni tashkil etuvchi odamlar unga kirishlari mumkin. 
Intranet yordamida ichki aloqani ta’minlash uchun boshqaruvning 
strategik turi sifatida o‘ziga xos ichki marketing o‘rnatilishi mumkin va 
u kompaniya rahbariyatining xatti-harakatlari va qarorlarini qabul 
qilishni rag‘batlantirish uchun ishlatilishi mumkin. Uning eng muhim 
xususiyatlari quyidagilardir: 

Maxfiy, chunki u ma’lumotlar kompaniyadan bo‘lmagan boshqa 
odamlarga noto‘g‘ri uzatilmasligini kafolatlaydi. 

---

84 

Bu ruxsatsiz shaxslar ma’lumotlarga kirish imkoniga ega 
bo‘lmasligi uchun ma’lumotlarni himoya qiladigan integratsiyalashgan 
tizimdir. 

Bu 
autentifikatsiya 
ob’ekti 
bo‘lishi 
mumkin, 
chunki 
foydalanuvchilarning har biri undan foydalanish uchun to‘g‘ri tarzda 
identifikatsiya qilingan. 

Bu xavfsizlik mexanizmlari orqali tekshirilishi mumkin. 

Bu barcha resurslar ularga muhtoj odamlar uchun mavjud 
bo‘lishini ta’minlash uchun mavjud.