Aydın Mədətoğlu (Qasımlı) TÜRKÇÜLƏR (Tarixi – siyasi-ideoloji oçerklər)



Yüklə 6,61 Mb.
səhifə4/76
tarix02.01.2022
ölçüsü6,61 Mb.
#1659
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   76
III Fəsil

Türkçü alim, yazar və şairlər




3.1.

Farabi .................................................................................................

346

3.2.

Mahmud Kaşğarlı ..............................................................................

363

3.3.

Əhməd Yəsəvi ...................................................................................

369

3.4.

Yunus Əmrə .......................................................................................

376

3.5.

İmadəddin Nəsimi ............................................................................

389

3.6.

Əbdülqadir Marağayi .........................................................................

400

3.7.

Məhəmməd Füzuli ………….............................................................

406

3.8.

Məxdumqulu Fəraqi ..........................................................................

420

3.9.

Namiq Kamal ....................................................................................

426

3.10.

Mehmed Emin Yurdaqul ...................................................................

438

3.11.

Mehmet Akif Ərsoy ...........................................................................

456

3.12.

Hüseyn Cavid ....................................................................................

462

3.13.

Çəfər Cabbarlı ...................................................................................

475

Ədəbiyyat göstəricisi ................................................................. 489


Ön söz
“Sən bugünkü məzlum görkəminlə də qorxuncsan, ey Türk !”. Çünki Türk Tanrı tərəfindən bəşəriyyətə ərməğan edilən xüsusi missiya sahibidir. Tarix boyu ədalətə dayanan bir hakimiyyət quran Türklər milli, dini və insani duyğulara bağlı qalaraq bunların ahəngi içərisində Cahan hakimiyyəti idealına inanmış, Tanrı əmanətinə sayğı göstərmək üçün təkçə özlərinin deyil, hakim olduqları bütün məmləkət, xalq və dinlərin hamisi kimi çıxış etməyi özlərinə borc bilmiş və üç qitədə hakim olduqları dönəmlərdə bu Tanrı borcunu yerinə yetirməyə səy göstərmişlər. Türklər əsrlər boyu Çin, Türküstan, Sibir, Hindistan, Əfqanıstan, Xorasan, Yaxın Şərq, Persiya, Azərbaycan, Qafqaz, Rusiya, İraq, Anadolu, Suriya, Rumeli, Şərqi və Orta Avropa, Balkanlar, Misir və bütün Şimali Afrikada hökmranlıq etmiş, tarix boyu bir çox dövlət və imperatorluqlar qurmuşlar.

Türklər, onların qəhrəman hökmdar və dövlət başçılarının, ictimai-siyasi xadimlərinin, ədəbi şəxsiyyətlərinin dühası sayəsində tarixən üç qitə arasında dinləri, mədəniyyətləri çulğalaşdıraraq bəşər mədəniyyəti tarixini zənginləşdirmiş, Asiya, Avropa və Afrika xalqlarını bir-biri ilə qaynadıb qarışdıraraq ümumbəşəri mədəniyyətin yaranmasında əvəzsiz xidmətlər göstərmişlər.

Təbiətlə birgə addımlayaraq bişən, Təbiət və Cəmiyyət qanunlarını qavrayan, müsbət düşünüb müsbət davranan, özü və üzü qapqara bir aləmə doğruluğu, insanların və xalqların bir-biri ilə anlaşma zehniyyətini gətirən Türklər bunları əməlləri ilə yerinə yetirmiş, haqq, ədalət yolunda milyonlarla şəhid vermişlər. Türklər tarixən hakimiyyətləri altında olan xalqlarla özləri arasında heç bir ayrıseçkiliyə yol verməmiş, onlara ikinci dərəcəli xalq kimi baxmamış, onlara nə öz dillərini, nə də mənsub olduqları dinlərini zorla qəbul etdirməmişlər.

Avropaya “dövlətçilik” ağlı bəxş edən, uzun müddət Roma İmperatorluğunun basqısı altında inləyən, dillərini belə unudan Avropalıları Roma quldarlığından azad edən, Avropaya yaşama haqqı qazandıran, Asiya və Avropa mədəniyyətlərini çulğalaşdıraraq “Avrasiya mədəniyyəti” yaradan, tarixi “İpək yolu”nu salan, üç böyük dinin və bu dinlərə tapınan neçə-neçə xalqların bir arada əsrlər boyu yaşamasını təmin edən, sərvət yoğunlaşmasının qarşısını alaraq tirançılığı yasaqlayan, köləliyə son qoyan, feodal torpaq sahibliyini ləğv edən, tarixdə ilk dəfə ixracatı dayandırıb idxalatı sərbəst buraxan və bununla da qıtlığı aradan qaldıran, “izafi dəyər gətirən dəyərə” – kapitala və sələmə qarşı olan, quruda olduğu kimi dənizlərdə də ədaləti bərpa edən, bəşəri mədəniyyət, bəşəri dil, bəşəri din, bəşəri insan və bəşəri dövlət yaratmaq istəyən, “İnsanlara hürriyyət, millətlərə istiqlal”, “Yurdda sülh, Cahanda sülh”, “Millətləşmək, Dövlətləşmək, Bütövləşmək”, şüarları ilə çıxış edən Türk hökmdarları, dövlət başçıları, ictimai-siyasi xadimləri və ədəbi şəxsiyyətləri ilə təkcə Türk milləti deyil, bütün bəşəriyyət fəxr etməli, onları sayğı ilə anmalıdır. Çünki onlar böyük dava insanları, bütövlükdə bəşəriyyətin inkişafına xidmət edən şəxsiyyətlərdir. Onların ruhunda “qorxaqlıq” deyilən əcaib xəstəlik yoxdur. Onlar iztirablar içində mücadilə etməyi, gələcək nəsillərin səadəti üçün bütün həyatlarını fəda etməyi özlərinə şərəf bilmişlər. Onlar günəş kimidirlər, qaranlıqları yarmış, aid olduqları millətə və bütövlükdə insanlığa yol göstərmiş, xoşbəxtlik və səadət bəxş etmişlər. Onlar mübarizələrində bir mücahid kimi gələcək nəsillərə bir örnək olmuşlar. Onlar insanlığı sevən, onlara inanan, qorxu bilməyən, bütün hücumlara sinə gərən, lazım gələrsə, bu yolda ya şəhid, ya qazi olan, şərəflə yaşayıb, şərəflə ölən insanlardır. Onlar haqq yolunun yolçuları, azadlıq yolunun bayraqdarıdırlar. Onlar “zamanın təpikləri altında doğulan dahilərdir”. Onlar öz səadətlərini millətinə qurban verən, milləti bir bütün olaraq acısı, şirini ilə sevməyi bacaran, özünə və xalqına inanan, bütün rəzalətlərə qarşı çıxan, elmli, bilikli, əxlaqlı, imanlı və inamlı, ləyaqətli, fəzilətli, sözü ilə əməli bir, iradəli, səbirli, səmimi, ədalətli, haqq, həqiqət tərəfdarı, vicdanlı, vətənpərvər, qurucu və yaradıcı, çalışqan və əzmli insanlardır.

Onlar millətin bütün təbəqələrini birləşdirməyi, milləti bir tam halına gətirməyi bacaran, millətin istəyini anlayaraq onun bütün maddi və mənəvi imkanlarını səfərbər edən, milləti milli hədəflərə doğru istiqamətləndirmək üçün bir “sükan” rolu oynayan, millətin bütün dərdlərini bilən və ona çarə axtarıb tapan, dünyada gedən prosesləri, dövlətlərarası münasibətləri düzgün qiymətləndirib millətə xeyiri olanını seçməyi bacaran, ağlını, zəkasını yalnız millətin böyük məsələlərinə sərf edən, milləti yeni və müqəddəs mübarizəyə yönəldib qələbəyə ulaşdıran, milləti milli hədəflərə çatdırmaq üçün millətin ruhuna xitab edən, o ruhu təmsil edən, milləti yeni yüksəliş və müqəddəs amallara doğru aparan, milli mənafeyi hər şeydən üstün tutan dahi şəxsiyyətlərdir.
Ruhları şad olsun! Amin.
Qeyd; Əsər “Türküstan” qəzetinin müxtəlif sayılarında çap edilmişdir. Müəllif



Yüklə 6,61 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   76




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin