AZƏR (Poema) Yazılmışdır: 1920-1937
Yüklə 187,36 Kb.
|
|
Dalğalı gül bağçaları üsyan edərdi cənnətə. Süslü köylər trenləri qarşılardı ara-sıra, Hər guşə bir gəlin kimi gülümsərdi yolçulara, Əmək pərisi munisdi hər gəncə, hər ixtiyara, İşsiz qalanlar, şübhə yox, məhkum idi səfalətə. Erkək-qadın həp çalışır arı kimi qaynaşaraq, Dalğalandıqca tarlalar altun kəsər almas oraq, Dolğun öküzlər, inəklər bənzərdi — gözlərdən iraq — Şəhərlərdə dərisinə sığmayan əhli-sərvətə. İştə Qərbin şən göbəyi!... Tren durdu, Azər endi, Pəncərələrdən fışqıran çiçəklərə çox imrəndi, Hər səhnəni süzüb gəzdi, az görüb də çox öyrəndi, Məftun oldu gözlərdəki ciddiyyətə, nəzakətə. Bir gün çiçək bağçasında bir gənc ona doğru qoşdu, Sevincindən hoplayaraq irmaq kimi daşıb coşdu, Avropanın hər səhnəsi, hər cilvəsi onca xoşdu, Bax! —dedi: “Rast gəldinmi heç bir böylə əzmü himmətə? Gözəllikdə örnək almış köy şəhərdən, şəhər köydən, Hər yer sanki bir rəssamın sənətidir həmən-həmən, Varlı-yoxsul bir musiqi dinlər, əvət, hər qülbə şən... Hər könüldə bir həvəs var incəliyə, nəzafətə. Hər ocaqda, hər bucaqda bilgi, hünər məbədi var, Hər üzdə ruh yüksəkliyi, hər gözdə bir zəka parlar, Çəlik əsəblər durmadan həp yeni bir zəfər arar, Hər qafada bir iman var əməkdəki səadətə. Gözəl!.. Bu nəşələr dolu həşmət dünyası çox gözəl, Hürriyyət izləyən geniş, sağlam havası çox gözəl Yer deyil, göyləri sarsan yılmaz dəhası çox gözəl, Böyük-kiçik həp tapınır ancaq və ancaq qüvvətə. Bu yerlərdə yalan, qərəz, sayğısızlıq da yox deyil, Kölgəli vicdanlar da çox... zahirdə çox kübar, əsil, Süslər içində qıvrılan göyərçinlər də var: səfil... Fəqət yenə həp üstündür fəzilət eşqi zillətə. İşçiləri çox dinlədim bulunduqca bir arada, Hər gün yeni çəkişmə var mədənlərdə, fabrikada, Ağırlıqdan, sıxıntıdan kəskin çıxışlar olsa da, Zorla-xoşla həpsi yenə cəlb olunur itaətə. Burda əsla dilənçi yox... mərhəmət yox çünki ona, Yan baxılır aciz, səfil, ölü, cahil bir insana, Şərqin böyük bir şairi1 odur ki, varsa hər yana, Aman bilməz, Qərbi hər gün dəvət edər mərhəmətə. Azər həmən gülümsədi, əvət, dedi çox həqqi var, Həp “sevgi”dən zövq alırlar öylə zərif ixtiyarlar, Çoxdan bəri Şərqin sazı həp bu ruhda inlər, ağlar, Saqın! Qulaq verir sanma həris başlar o dəvətə. Hindin əzilmiş mənliyi yapsa hər sözdə möcüzə, Soyuqqanlı Qərb alışmış göz süzə, ya dodaq büzə, Məzlum ellər üçün ancaq bir yol varsa: mübarizə! Onsuz şübhə yox irəməz Şərq aləmi hürriyyətə. Əvət, ancaq mübarizə mənlik verir hər millətə, Nəşə sərpən yalnız odur hər şəxsə, hər cəmiyyətə, Hər yurdu irdirən odur özlədiyi səadətə, Odur ancaq qovuşduran insanları məhəbbətə! Berlin!
AZAD ƏSİRLƏR “Ə”
Möhtəşəm bir salon... ahəngi-şətarətlə gülər: Badələr, zümzümələr, şəşəələr, dəbdəbələr. Sanki almasla donanmış hər yer, İştə büllur kürəciklər və sütunlarda dönər Bir yığın rəng ilə nur. Çağlayanlar kürələrdən daşaraq, Süzülən gözləri oxşar və öpərkən... şaqraq, İncə bir şer oxunur. Dəyişib məclisin əvvəlki bədaye rəngi, Musiqi inləyərək başladı rəqs ahəngi. Hər könül kəndinə bir eş bularaq, Qoşulub rəqsə, haman zövq ilə sərməst olaraq, Bükülüb qıvrılaraq, Sardı şən gözləri bayğın bir hal; Çalğılar incələrək söndü işıqlar, dərhal Doğdu bir başqa şəfəq. Saçılıb qumral üfüqdən parlaq, Bir yığın yıldıza bənzər yarpaq, Uçdular gizli qonan busələr üstündə bir az Olaraq məhrəmi-raz. Sonra bir ğaz kəsilib hər divar, Ərz edib durdu bir eşsiz gülzar. Saçdı fəvvarələr ətrafə çiçək, rəngü ziya, Bu deyil bir röya... O gözəl mənzərə birdən soldu, Musiqi susdu, qədəhlər doldu. Oldu ülfət və məhəbbət dəmsaz Sərpərək işvəvü naz. Çökdü bir incə qaranlıq... yalnız Parlayıb səhnədə şən bir yıldız, Dadlı, cazib səsi cəlb etdi maraq, Çırpınıb sızlayaraq. “H”
Eşsiz bir yuvanın yaşıl qoynunda Öpərdi ruhumu bayğın nəfəslər. Aldatdı, ah, əvət, məni aldatdı Yaldızlı sevgilər, xain həvəslər. Vəhşi güllər qarşımda diz çökərdi, Qumrular peşimcə boyun bükərdi, Hər gün içimdə bir şəfəq sökərdi, Oxşardı könlümü sevdalı səslər. Gülümsərkən mənə çoban yıldızı, Sanırdım kəndimi göylərin qızı, Ömrümdə duymazkən incə bir sızı, Qırdı qanadımı altun qəfəslər. “Ə”
Qapanıb pərdə, həmən coşdu pərəstiş, alqış... Rəqsə dəvət edərək çalğı səsi, Yenidən parladı hər çöhrədən sevdalı baxış, Yenidən doğdu sarılmaq həvəsi. Yenidən doldu qədəhlər, hər kəs Azacıq aldı nəfəs; Səhnədən parladı xoş bir məhtab, Verdi hər qəlbə cavab. Canlı heykəllər! O hər süsdən uzaq, saf, üryan Gül bədənlər veriyor ruha qida. Musiqi məbədinin tanrısı dilbər qız da Düşünür ortada heyran-heyran. Bu nə sənət, nə zərafət, nə məlahət derkən, Pərdələr endi həmən. Çıxdı hər kəs, azacıq möhtəris insan qaldı, Məclis artıq yeni bir rəng aldı. Süzüldü nəşəli gözlər, könüllər açdı çiçək, Hər ovçu buldu şikar. Beş-on amerkalı zəngin də sonradan gələrək Saçıldı altunlar. Dəmin üryan duran pərilər də Süslənib qondular birər masaya; Hər qədəh buldu çarə bir dərdə, Kimsə dünyanı almayırdı saya. Nəşədən döndü möhtəris qafalar, Çılğın eşlər çəkildi lojalara. Pərdələrdən duyuldu qahqahalar, Daha məhrəmcə zövqə gəldi sıra. Saçıb da ortaya məğrur Amerka sərvətini, Əmərdi işvəli Avropanın bəkarətini. Fəqət bu süslü tamaşayə qarşı Azərdə Oyandı nifrətlər. Yaxında rəngi soluq üç qadın gəlib dərdə, Açıldı söhbətlər. Birinci qadın Mənim qızım daha gənc... iştə qaldıq ətməksiz,
İkinci qadın Mənim də qovğada məhv oldu qardaşımla ərim,
(bir lojanı göstərir) Nə iş bulundu, nə eş... Ah, bu nadir incilərim
Üçüncü qadın Mənimki iştə bu al pərdədən gülüb də mana,
Mədəniyyətdə çırpınan vəhşət Daha yaldızlı, şairanə, əvət. Burda öz istəyilə cariyələr Sənə şaqraqca ninnilər söylər. Bir qəfəs xoşdur, altun olsun da, Ac göyərçinlər əylənir onda... “Burax, burax, yetişir! Bitdim, ah, aman, imdad!..” “Nədir bu səs?” der ikən qopdu sisli bir fəryad, Həmən birinci qadın qoşdu kəndi yavrusuna, “Mələk qızım!” — dedi — “Kimlər müsəllət oldu sana?” İpəkli pərdə açıldıqda qönçə solmuşdu, Səbəb cinayətə bir kinli şəhvət olmuşdu. O şən salonda fəqət dalğalandı hüznü sükut, Sükut içində gülümsərdi süslü bir tabut. Berlin, avqust 1926 RƏSSAMIN QIZI “H” Çiçəkli bir bağçada qos-qoca bir yapının Geniş salonlarında minlərcə erkək-qadın Qapdırmışdı sənətə bütün xəyalı, hissi, Hənuz görülməmişdi böylə “rəsim sərgisi”. İncə, dilbər tablolar, parlaq, zəngin lövhələr Maraqla seyrə dalmış nəzərləri cəzb eylər. Salonları keçdikcə parlar yeni mənzərə, Hər lövhə ərz edərdi keçmişdən bir xatirə. Baş salonda gözləri oxşardı bir madonna; Rafaelin əl işi!.. Heyrandı hər kəs ona. Həftələrcə, aylarca bu orijinal əsərin Qarşısında dalmışlar rəssamlar dərin-dərin. Bir az sola sapınca söndü bütün lövhələr, Canlı bir lövhə saçdı könüllərə nəşələr. Elza, bohemyalı bir adlı rəssamın qızı, Mavi tülə bürünmüş o bir ilham yıldızı!.. Təsvirə yeltənirdi onu üç fırça birdən, Qız xəbərsiz kimiydi hüsnündəki təsvirdən. Onun süzgün və məğrur ahu baxışlarında Gülümsərdi möhtəşəm, həzin bir rəngi-sevda. ...Bir gün Azər axşamlayın Şəhər kənarına çıxdı. Bağları süsləyən ayın Solğun nuri çox ilıqdı. Böyük-kiçik, qadın-erkək Təbiətdən feyz umardı. Hər gözdə bir sevgi, dilək, Hər qəlbin bir eşi vardı. Yalnız iki tip Azəri Bir köşəyə cəlb etmişdi. Biri Elza, eşsiz pəri, Biri sevdalı bir gəncdi. Elza yaşıl balkonunda Çiçəklərə gömülmüşdü, Axşam qəribliyi onda Halə kimi örülmüşdü. İncə ruzgar qızın ipək Tellərilə əylənirkən, Bir ney kimi inləyərək, Gənc mülazim coşdu həmən: “Ə”
Çıx buludlardan, ey əfsanəli qız! Gəl ovut ruhumu, ey şən yıldız! Mənə dünyada təsəlli yalınız, Gözəlim, həp sənsən. Sən nə nazəndə mələksən, bilsən?! Sənsiz avarə bir öksüzdüm mən. Nəşəsiz ömrümə sevda sərpən Gözəlim, həp sənsən. Gəncliyim, iştə bütün duyğularım, Sənin eşqinlə gülümsər, yavrım! Mənim ən sevgili, eşsiz tanrım Gözəlim, həp sənsən. “H”
Mərhəmətsiz davranırdı. Dinlədiyi yalvarışı Çocuqca bir hal sanırdı. Hətta bir az gülümsədi, Sonra pənbə rəngi soldu. Qəlbində bir şey titrədi, Gözlərinə matəm doldu. Şaşqın kimi baxıb duran Vurğun gənci bu hal sıxdı. Bu sırada yan qapıdan Vüqarlı bir qadın çıxdı. “Oğlum!” — dedi — “dərdli qəlbi Sən bir daha dərdə saldın. Qız çəkildi kölgə kibi, Sən cavabsız, məyus qaldın”. — “Səbəb, səbəb!” deyə gəncin Alov sardı gözlərini: “O gülüş, o nifrət neçin? Neçin atıb getdi məni?” Qadın
Üç gün oldu izlər durursan onu, Yazıq ki, bir yana çıxılmaz sonu, Çünki o dilsizdir, eş deyil sana!? Zabit
Dilsiz olsa da, mən vuruldum ona. Qadın
Vurulsan da heyhat! O sevməz səni, Hərb əhlinə qarşı az deyil kini. Zabit
Səbəb! Ah, bu kinə səbəb nə? Söylə! Qadın
O zaman ki, dünya bir məzbəh oldu, Hüdud boyu əsgər leşiylə doldu. Tülkü diplomatlar dönüb qaplana, Boyadılar yer üzünü al qana. Hər tərəfdə ölüm dalğası vardı, Göydən dolu kimi qurşun yağardı. Ah, o zaman kinli bir səs bağırdı: “Üsyan! Üsyan! Üsyan!” — deyə hayqırdı. O səs “hərbə qarşı hərb” istəyirdi. “Qılınclardan oraq yapın!” deyirdi. Elzanın babası, o coşğun rəssam Bohemya xalqına verirdi ilham. Hökumət ərkanı ona qızdılar, O gün edamına fərman yazdılar. O gün Elza səkkiz yaşa dolmuşdu, Doğuş bayramına hazır olmuşdu. Babasının ölüm xəbəri gəldi, Zəhərli ox kimi beynini dəldi. “Eyvah!” — deyə qızı bir dəhşət aldı, O gündən bəridir ki, dilsiz qaldı. Artıq duyulmadı o şaqraq səsi Fənnə sorduq, bulunmadı çarəsi. Ah, o gündən bəri Elza nerdə bir Hərb adamı görsə ürküb diksinir. Düşməndir gözünə hərbi qiyafət, Qardaşı olsa da duymaz mərhəmət. Qadın susdu... Gənci bir şölə yaxdı, Vicdanına acı bir iz buraxdı. Azər duyub onu yaxan şöləyi, “Əvət”, - dedi — “hərbə qarşı hərb eyi. Gərçi bu gün hər qan içən “sülh” arar, Hər salondan doğar yeni bir şüar. “Tərk-silah” nəğmələriylə ancaq Məzlumlara qarşı qurulur duzaq. Kəşf olunur hər gün zəhərli qazlar, Yarın bilinməz kim kimi boğazlar. Hənuz dünki qanlar qurumamışkən, Yeni bir hərb üçün planlar çəkən Vəhşi diplomatlar, quduz nazırlar Azadlıq yerinə zəncir hazırlar. O paslı zəncirlər qırılmadıqca Dar gələcək insanlara bu dünya”. ... Zavallı gənc vida etdi qadına, Döndü qışlasına başda fırtına. Gözündə canlandı qanlı səhnələr, Bütün gecə sandı cahanı məqbər. Gülümsərkən ona səhər yıldızı, Uyquya dalmışdı rəssamın qızı. KÖMÜR MƏDƏNİNDƏ (Almaniyada, Rur civarında yazılmışdır) Yağmurlu bir sabah idi, hər yeri sis almışdı, Gülərüzlü günəş xəzan uyqusuna dalmışdı. Azər qoşdu dumanlı dağların yanıq bağrına, Üsyan dolu ocaqlardan his yağardı hər yana. Hər mağara ölüm tütən məzarlığa bənzərdi, O məzarın qurbanları həp qabarlı əllərdi. Kirdən, çamırdan bunalmış gözlərdə kin çaxardı, Bir az ətmək çıxar deyə gülən üzlər də vardı. Hətta çoxu bu dirliyi bayram sanır, oynardı, Şərqi söylər də bir igid öz yurdunu anardı: Şərqi
Səfalıdır bizim dağlar, bizim ellər, Qayğı bilməz bizim bağlar, bizim güllər, Çağlayan bir yanda çağlar, orman gülər, Buludlar bir yanda ağlar, çoban dinlər, Səfalıdır bizim dağlar, bizim ellər. Bizim dağlar mayıs röyasına bənzər, Yamaclarda sürü-sürü ceyran gəzər, Ceyran baxışlı yosmalar həp can üzər, İşvə, əda bilməz, bilmədən göz süzər, Bizim dağlar mayıs röyasına bənzər. Sevdalıdır bizim dağlar, bizim ellər, Sevimlidir, şəndir bizim incə bellər, Nerdə o hər gün duyduğum şirin dillər? Hər gün öpüb oxşadığım ipək tellər? Sevdalıdır bizim dağlar, bizim ellər. Bu bəxtiyar gəncin dadlı sözləri Düşündürüb durdu yorğun Azəri. Könlündə bir yığın dumanlı üsyan, Keçdi qorxunc, əyri, sapa yollardan. — Yoxsullar məzarı bu kirli mədən Seçilməz Dantenin cəhənnəmindən. Azər aydınlıqda işdən qovulmuş Bir ixtiyar gördü, bənizi solmuş... Müdirə yalvarıb deyir: “Yox yerim, Ölsəm belə burda ölmək istərim”. Şişman müdir aldırmayırdı əsla, O halda bir vəkil girdi ortaya. Dedilər ki: “İşçi nümayəndəsi!..” İxtiyarı açdı onun gəlməsi. O, çox “sol” tanınmış “sosyalist” ikən, Müdirə haq verib getdi bilmədən. Bu hal ixtiyarı qarsıb-qovurdu. Bu xain arxaya söyüb-sovurdu. Azər içindən titrədi, Hey!.. dedi: “Hey zavallı, saqın, yorma kəndini! Qüvvətdən düşüncə titrək əllərin, Düşmənlərin deyil, hətta rəhbərin, Arxaların belə satarlar səni. Sən bir makinasan: qırıq və miskin... Çəkməlisən yükləndiyin hər başı. Bu baş olsa belə xırsız oynaşı - Çarə nədir, kəndin öyüb bəyəndin. Əvət, sən acından ölüm dilərkən, O çapqınlar saraylarda əylənir, Saçmalar söylənir, sazlar köklənir, Fəqət həp əzilən, həp qəhr olan sən!..” İxtiyar çıldırdı, Müdir şaşırdı. “Xayır, getməm”, — dedi — “acam, yox yerim, Ölsəm belə burda ölmək istərim”. Kinli gözlərində atəş parladı, O çökmüş iskelet həmən fırladı. Bir parça daş kömür alıb da yerdən, Sayğısız müdirə hücum edərkən, “Mücrim” deyə kirli yalan satdılar, Çılğın ixtiyarı həbsə atdılar. MÜHACİRLƏR YUVASI “Ə” Azər yüyürdü əldə ufaq yolçu çantası, Birdən göründü qarşıda “Moskov lokantası”. Yorğundu, acdı, girdi də azcıq “yemək”, dedi, Dolğunca bir qadın ona “xoş gəldin” eylədi. Parlardı çöhrəsində sönən köhnə ehtişam, Xidmətçilər də eyni çamırdan: əsil madam. Dün “şanlı xanədanlara” mənsub ikən bu gün Bir parça ətmək olsa səadətli bir dügün!.. Yox heç birində dünkü təhəkküm satan qürur, Hər kəs əməklə kəndini təmin edib durur. Yoxsul, bir az da kirli salon gərçi can sıxar, Lakin nədənsə müştərilər çox girib çıxar. Bir qismi bəlli, iştə mühacirdi çox səfil, Avropa xalqı, yerli camaat da az deyil. “İsa”ya bənzəyən sarı bir çöhrə Azərin Dalmışdı qarşısında xəyalata çox dərin. Azər maraq edib onu söylətmək istədi, Dalğın mühacir ah çəkərək “Arxadaş!” — dedi — “Tam səkiz ildir iştə biz burada, Qalmışız kimsəsiz, səfil, arada. İnqilab atəşilə ürküşdük, Dağılıb böylə dərbədər düşdük. Nə bəla varsa tanrıdan bulduq, Nə “rəzalət” desən düçar olduq. Ah, əvət, mən zavallı, sərsəm mən!.. Yeni darülfünun bitirmiş ikən, Məni qandırdı bax, bu abdallar, Çox şükür, imdi həpsi at nallar”. Kimdir onlar? Sorunca... Dalğın adam Dedi: — Bax gördüyün bu nazlı madam, Ki seçilməz semiz inəklərdən, Bir qraf zevcəsiydi zəngin, şən. Bu!.. Saraydan yetişmə bir afət, İmdi çökmüş zavallı bir əzəmət... Şuracıqdan keçən somurtqan da Bir prensesdi, namı hər yanda Duyulurkən edərdilər səcdə, Ona əlan ölüm də bir müjdə... Bu qopuq, iştə əski bir general!.. Çox uzun sərgüzəşti var, xəbər al. Ona rəhmətli, gorbagor Nikola Çox nişan verdi, gərçi pək budala... Miralaymış!.. Keçən soluq çöhrə, Bu gün artıq o bir qırıq cəhrə... (səhnədəkiləri göstərir) Bu həriflər də əski qarunlar,
Rəqs etdi salon nəşəli bir çalğı səsindən, Bir qız süzülüb çıxdı göyərçin qəfəsindən. Rəqqasə!..Qraf yavrusu, çox işvəli bir qız, Moskovdan uçub Qərbə qovuşmuşdur o yıldız. Heyrət!.. o nə halət, nə şətarət, nə qiyafət! Dəhşət!.. o nə səfvət, nə təravət, nə lətafət... Çox nazlı, şəfəq dalğalı, fəvvarəli bir nur, Hər cilvəsi, hər halı edər gözləri məshur. Rəqqasə deyil, xariqədir iştə o afət, Həp qıvrılışından doğuyor başqa zərafət. Məftun kimidir kəndinə, dünyaları saymaz, Qoynunda böyütmüş onu min ali heyi-naz. Alqışladılar... güldü, çəkildi, Alqışladılar... bir daha gəldi, Məclis gəliyorkən həyəcanə, Qız başladı bir başqa təranə. Qızın təranəsi “H” Aydın bir gecəydi röyayə daldım, Baxdım cənnətdəyəm, heyrətdə qaldım, Öpdü al qanadlı mələklər məni. Bilməm nə hal oldu, həmən bayıldım, Bülbüllər ötərkən... səhər ayıldım, Öpərdi xarəli ipəklər məni. Röya füsunilə o gün sərxoşdum, Bir kələbək kimi gülzarə qoşdum, Öpdü gözü yaşlı çiçəklər məni. Vurğun kimi gözü məndə hər kəsin... Of, istəməm, xayır, xayır, öpməsin Gözlərdə titrəşən bəbəklər məni... “Ə”
Bitirdi işvəli rəqqasə xoş təranəsini, Öpüncə samiələr ruhu cəzb edən səsini, Sönük könüllərə sərpildi incə bir həycan, Çəkildi, gəlmədi... alqış qopardı həp tufan. Yenə “İsa”yə bənzəyən üzdən Bir təbəssüm bəlirdi... söylədi: “Ən Çox bəyəndim bu nazlı afəti mən, Çünki hər kəs onun əsiri ikən Enmək, alçalmaq istəməz əsla. Ləkəsizdir çocuq qədər hala... Yeni açmış bu qönçənin babası Bir qraf... xəstə, həp pozuq qafası. Onu təmin üçün fəqət böylə Rəqsə məcbur olur min işvə ilə. Baba dursun, bu gördüyün “həzərat!..” O qızın sayəsində buldu həyat. Şübhəsiz, rəğbət olmasaydı ona, Kimsə gəlməzdi böylə bir salona.” ...Çəkilib getdi həp müsafirlər, Qaldı kin püskürən beş-altı nəfər. Bunlar, işsiz qalan mühacirlər, Etmək istərlər əski yurda səfər. Buraxırlarmı?.. Kim bilir, nə olur!? Burda qalmaq da xeyli qorxuludur. Yaşamaq güc... çalışmaq istərsin, İş bulunmaz, bulunsa,.. çox çirkin. Çox ağır iş verirlər, ən kötüsü: İşçilər bağlayar səninlə küsü, Kimi təhqir edib dodaq büzəcək, Kimi min bir alayla göz süzəcək... Sanki iş varmı, olsa şad oluruz, Qara ətmək yeyib şəfa buluruz. Ah, bir az sönsə inqilab alevi!.. Hər kəsin kəndi yurdu, kəndi evi... Orda insan acından ölsə belə Yenə xoşdur... Fəqət bu eldən-elə Qoşmanın sanki varmı mənası, Adamın hər gün ağlayır anası. Ah, əvət ən böyük bəla, bilsən, Para yox, köçmək istəsən belə sən; Hədər olmazmı çəkdiyin zəhmət? Yaxalandınsa iştə son dəhşət!.. Deyəcəklər bu köhnə bir canavar, Əski milyonçu... öl! Gəbər! Nə çıxar!? Sardı ətrafı bir vərəmli sükut, Baxışıb durdular bütün məbhut. Bu sükut arxasınca iç odadan İncə bir səs duyuldu, qopdu fəğan!.. Nazlı rəqqasə inləyirdi... əvət, Qraf etmişdi ansızın rehlət! NİL YAVRUSU Yığın-yığın axışan avtolar, tramvaylar
Adı Şəmsa, füsunlu bir xilqət, Saçar ətrafa həp qürur, əzəmət... O baxışlarda bir qığılcım var, Hanki bir qəlbə əks edərsə yaxar. Şərqin əsmərcə bir bədiəsidir, Yeni Misrin öc izləyən səsidir. Yeddi ildir ki, Nili tərk edərək, Qərbə uçmuş o nazənin kələbək. Başda hürriyyət eşqi, sevdası Daşıyan bir ədib imiş babası. Məhbəs olmuş gözündə həp yurdu; “Haq”! — dilərkən... bir ingilis lordu Sürgün etmiş ölümlü bir adaya. Bu xəbərdən sönüb bitən Şəmsa Köçərək əmcəsiylə bir yerdə Yaşayır böylə qürbət ellərdə... İsınıb şən mühitə getdikcə, Hüsnü ətrafı sərxoş etdikcə, Onda həp parlar ehtişamü qürur, Üzü lakin nədənsə az gülüyor. Düşünür... iştə, daima dalğın, Çırpınan ruhu nəşəsiz, çılğın, Daima kinli bir payam arayır, Anaraq Misri intiqam arayır. ... Sönüyorkən günəşin son işığı... Sardı min rəngü ziya ortalığı. Keçdiyin yollara baxsan hər yer Dürlü ahəngi-bədeyelə gülər. Soxulub şövq ilə erkək qadına, Hər səfadət yapılır zövq adına. Süslü kaşanələrin aləmi var, Hər könül bir yeni əyləncə arar. Bu tühaf mənzərələrdən Azər Çox da zövq almadı!.. Yalnız dilbər, Canlı bir lövhəyə məftun olaraq, Doğdu könlündə bir atəşli maraq, Baxdı Şəmsa keçiyor məsti-qürur, İmdi gündüzkünə heç bənzəmiyor. Pənbə köksündəki tüldən duvağı, Öpüyor bir xrizantem dodağı. Görsə hər kim onu, Misrin məşhur Bir füsünkarını1 görmüş sanıyor. O şətarətli, gülümsər üzdə, Yüklə 187,36 Kb. Dostları ilə paylaş:
|