Azərbaycan döVLƏt neft və SƏnaye universiteti Fakültə Geoloji Kəşfiyyat Kafedra

 
2.2 Yanar şistlərin tərkibində iştirak edən əsas oksidlər 
 
Nümunələrdəki SiO
2
dəyəri 45,72-55,55 % arasında dəyişir. Böyük 
Siyəki və Cəngiçay çöküntülərindən götürülmüş nümunələrdə bu əsas oksidin 
qiymətləri 
Şamaxı-Qobustan 
bölgəsindəki 
palçıq 
vulkanlarının 
püskürməsindən götürülmüş neft şistindən fərqlidir. Şimali Qobustandan 
cənub-şərqə doğru bu oksidin dəyərinin azalması tendensiyası qeydə alınıb.
Si-dən başqa, nümunələrin kimyəvi tərkibində ikinci əsas oksid Al-dır. 
Nümunələrdəki Al
2
O
3
dəyərləri 12,69-16,81 % arasında dəyişir. Daha ətraflı 
aşağıdakı cədvəldə göstərilmişdir. 
Cədvəl 2.2.a Nümunələrin əsas oksid tərkibi 
%-lə 
 
 
 
Oksidlər B.Siyəki Cəngiçay Şıxzərli Dəmirçi Bozaaxtarma Qotur
 

---

30 
 
 
III FƏSİL.Yanar şistlərin geokimyəvi xüsusiyyətləri 
3.1 Neft şistlərinin və neftlə doymuş süxurların geokimyəvi 
xüsusiyyətləri 
Neft şistlərinin və neftlə doymuş süxurların geokimyəvi 
xüsusiyyətləri Palçıq vulanlarının atılan məhsullarında aşkar edilmiş neft 
şistləri və neftlə doymuş süxurlar birliyinin geoloji-geokimyəvi tədqiqatları 
əsasında bu ərazilərin karbohidrogen potensialının öyrənilməsi maraqlı 
nəticələr verir.Tədqiqat ərazisinin demək olar ki, bütün palçıq vulkanları 
püskürmə zamanı neft şistini və neftlə doymuş süxurları xaric edirlər . Palçıq 
vulkanik məhsullarından nümunə götürülmüş neft şistinin tədqiqatları göstərir 
ki, onun üzvi tərkibi 7,56-42,55% arasında dəyişir. Neft şistinin çıxarılması 
nəticəsində əldə edilən məlumatlara görə, ən çox həll olunan üzvi maddələr 
Quşçu palçıq vulkanının tərkibində müşahidə olunur - 8,34% (kerogenin 
tərkibi - 34,02%). Çaplmış vıə Çeildağ palçıq vulkanlarından nümunə 
götürülmüş neft şistinin tərkibində nisbətən az həll olunan üzvi maddələr 
müşahidə olunur (0,56%).Neft şist nümunələrinin tərkibindəki üzvi 
maddələrin çoxu onların kerogen hissəsində toplanır (cədvəl 3.1.a). 

---

31 
С
ыра 
№
-си
Вулканлар 
Щялледиcидя щялл олан цзви маддялярин 
мигдары, % 
Кероэен, 
% 
ХБ 
СББ 
cями 
ХБ/СББ 
1 
Готур 
1.2183 
0.5464 
1.7647 
2.2296 
10.0773 
2 
Гараcалар 
1.4362 
0.7347 
2.1709 
1.9548 
6.4245 
3 
Вейс 
1.5076 
0.9072 
2.4148 
1.6618 
16.8504 
4 
Шыхзярли 
0.4421 
0.9677 
1.4098 
0.4568 
23.7631 
5 
Гяляндярхтарма 
1.0373 
0.7417 
2.4177 
1.3985 
3.2570 
6 
Пиркцшкцл 
1.0037 
0.6108 
1.6145 
1.6432 
19.9727 
7 
Дурандаь 
1.0112 
0.5212 
1.5324 
1.9401 
6.6795 
8 
Сцлейманахтарма 
1.1211 
0.6212 
1.7423 
1.8047 
3.5627