Azərbaycan döVLƏt neft və SƏnaye universiteti

6.  Faydalı qazıntıların yeraltı və açıq üsulla çıxarılmasında yerinə yetirilən 

əsas istehsalat prosesləri 

 

Faydalı  qazıntıların  qoparılma  üsulları,  onların  tətbiq  şəraiti  və  məhsuldarlığını 

müəyyən  edən  amillər.  Texnologiyanın  əsasları,  lağımlarla,  quyularla,  minalarla, 

partlayışla  qoparma  ilə  parametrlərin  seçilməsi  və  hesabatı.  Qazıma  və  doldurma 

işlərinin  mexanikləşdirilməsi  üçün  mexanikləşdirmə  vasitələri.  Tətbiq  edilən  burğular, 

perforatorlar,  onları  saxlayan  qurğular,  özüyeriyən  qazıma  karetkaları,  şaroşkalı  və 

pnevmozərbə  qazıma  maşınları,  onların  konstruksiyası  və  texniki  xarakteristikası. 

Doldurma maşınlarının növləri, konstruksiyası və texniki xarakteristikası. 

Təkrar xırdalama üsulları və onların mexanikləşdirmə vasitələri. 

Faydalı 

qazıntını 

dibdən 

öz 

ağırlığı 

ilə, 

partlayışla, 

skreperlə, 

konveyerlə,mexaniki  yükləməklə  özüyeriyən  avadanlıqla  gətirmə,  konstruksiyası  və 

onların texniki xarakteristikası. Bacalardan yükləmə və vibroburaxılış qurğuları. Kəsmə 

və 

təmizləmə 

qazmalarının 

saxlanmasının 

əsasları, 

parametrləri, 

ayrıca 

mexanikləşdirilmiş    bağlarla,  ştanqlarla,  betonla,  çiləməbetonla  bərkidilməsi.  Işin 

texnologiyası, avadanlığın seçilmə prinsipi, hesabatı. 

Köməkçi  işlər  və  onların  mexanikləşdirmə  vasitələri:  material  və  avadanlıqların 

gətirilməsi, quraşdırma və sökmə işləri. 

Karyerlərdə  filizin  qoparılması  üsulları.  Qazıma  partlayış  işləri,  quyuların 

qazılması  üçün  dəzgahlar,  onların  növünün  seçilməsi,  məhsuldarlığı,  texniki 

göstəriciləri, tətbiq şəraiti. Qazıma-partlayış işlərininm keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi. 

Işin təşkili və təhlükəsizliyi. Selektiv çıxarmada qazıma-partlayış işləri. 

Dağ süxurlarının çıxarılması və yüklənməsi üçün maşınlar, ekskavatorlar, növləri, 

tətbiq  şəraitləri,  konstruksiyaları,  texniki  göstəriciləri,  buldozerlər,  skreperlər 

göstəriciləri, məhsuldarlıqları. 

 

---