Azərbaycan Dövlət Pedoqoji Universiteti

İmperiyanın dağılması
1918-ci ilin payızında daхili sosial və milli ziddiyyətlər, hərbi əməliyyatlardakı uğursuzluqlar nəticəsində Avstriya-Macarıstan imperatorluğu dağılmağa başladı. Təsərrüfat dağınıqlığı, aclıq və cəbhələrdəki ağır məğlubiyyətlər milli azadlıq hərəkatını gücləndirdi. Avstriya-Macarıstanda yaşayan müxtəlif хalqlar müstəqil siyasi həyata qədəm qoydular. Oktyabrın 21-də avstriyalı deputatlar özlərinin Avstriya Müvəqqəti Milli Məclisini yaratdılar. Zaqrebdə təşkil olunmuş Xalq veçesi oktyabrın 28–29-da monarxiya ilə əlaqələri kəsərək slovenlərin, xorvatların və serblərin dövlətlərinin yaradılması haqqında qərar qəbul etdi. Oktyabrın 28-də isə Çех Milli Şurası Praqada Çехoslovakiyanı müstəqil dövlət elan etdi. Macarıstanda inqilab baş verdi. İmperator Karlın imperiyanı islahatlar həyata keçirmək yolu ilə saxlamaq cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Krakovdda təşkil olunmuş ləğv etmə komissiyası oktyabrın 28-də Polşa torpaqlarının Polşa dövlətinə birləşdirilməsi barədə bəyanat verdi. Həmin gün Avstriya-Macarıstan ordusunun komandanlığı müharibəni dayandırmaq хahişi ilə İtaliyaya müraciət etdi.
1918-ci il noyabrın 3-d ə Avstriya-Macarıstan komandanlığı Paduidə təslim olmaq haqqında akt imzaladı. Barışığın şərtlərinə görə müttəfiqlər ölkənin təsərrüfatına tam sahib olurdular. Noyabrın 11-də Müvəqqəti milli yığıncaq Avstriya respublikasını elan etdi. Habsburqlar ölkədən sürgün olundu. Noyabrın 16-da IV Karlı Macarıstanda taxtdan saldılar. Avstriya-Macarıstan imperiyası Avropanın siyasi xəritəsindən silindi.
Varisi olan dövlətlər
Keçmiş Avstriya-Macarıstan monarxiyasının iki hüquqi varisi dövləti var idi:

• 
  Alman Avstriya (Avstriya Respublikası oldu)
  
• 
  Macarıstan Demokratik Respublikası (bir neçə digər qısamüddətli vasitəçilərdən sonra Macarıstan Krallığına çevrildi)
  

1919-cu il Sen-Jermen-en-Laye (Birinci Dünya Müharibəsinin qalibləri ilə Avstriya arasında) və Trianon (qaliblər və Macarıstan arasında) müqavilələri Avstriya və Macarıstanın yeni sərhədlərini tənzimləyir, onları kiçik ölçülü və dənizə çıxışı olmayan dövlətlərə ixtisar edirdi. Həlledici milli çoxluğun olmadığı ərazilərə gəldikdə, Antanta gücləri bir çox hallarda yeni azad edilmiş müstəqil milli dövlətlərin xeyrinə qərar verdilər və onlara alman və macar dilli əhalinin çox olduğu geniş ərazilərə iddia etmək imkanı verdilər. Avstriya Respublikası köhnə Avstriya İmperiyasının ərazisinin təxminən 60%-ni itirdi. O, həmçinin Almaniya ilə birləşmə planlarından imtina etməli oldu, çünki Liqanın təsdiqi olmadan Almaniya ilə birləşməyə icazə verilmədi. əhalisi və onun təbii sərvətlərinin əksəriyyəti. Macarıstan Demokratik Respublikası qısa ömür sürdü və müvəqqəti olaraq kommunist Macarıstan Sovet Respublikası ilə əvəz olundu. Rumıniya qoşunları 1919-cu il Macarıstan-Rumıniya müharibəsi zamanı Bela Kun və onun kommunist hökumətini devirdilər.
1919-cu ilin yayında bir Habsburg, Archduke Joseph August regent oldu, lakin yalnız iki həftə sonra Müttəfiqlərin onu tanımayacağı məlum olduqdan sonra istefaya getməyə məcbur oldu. Nəhayət, 1920-ci ilin martında kral səlahiyyətləri Avstriya-Macarıstan Hərbi Dəniz Qüvvələrinin sonuncu komandan-admiralı olmuş və əks-inqilabi qüvvələrin təşkilinə kömək edən regent Miklosh Hortiyə həvalə edildi. Məhz bu hökumət 4 iyun 1920-ci ildə Fransanın Versal şəhərindəki Böyük Trianon sarayında etirazla Trianon müqaviləsini imzaladı. Bərpa edilmiş Macarıstan Krallığı Macarıstan Krallığının müharibədən əvvəlki ərazisinin təxminən 72% -ni itirdi.