9. Dünyanı idarə edən qüvvə – məhəbbət.\\ varlıqların öz başlanğıcına və insanların haqqa çatmaq təşəbbüsləri. Dünyanın dağdan idarə olunması. Bu ideyanın XII yüzillikdə yazıya alınan («Munisnamə») mifik modeli göstərir ki, Azərbaycan türklərində dünya dağına inam çox güclü olmuşdur. Xalq arasında dillər əzbəri olan bir silsilə bayatıların bu gün də dağlara müraciətlə (A dağlar, ulu dağlar...) başlanması, insanların dərdlərini ulu dağlarla bölüşməsi bu inancdan doğur:
A dağlar, ulu dağlar,
Çeşməli, sulu dağlar.
Burda bir qərib ölüb,
Göy kişnər, bulud ağlar.21
10. Təbiət // Yerin faunası və florası əmələ gəldikcə məkan və zaman mücərrədlikdən çıxıb konkretləşir.
11. Cəmiyyət // İqtidarlar, sənətkarlar və rəiyyət qarşılaşdırılır. Mənəvi amilin – bədii sözün yaşadılması üçün birincilər mədh edilir.
12. Dünya daimidir/Dünya fanidir // İnsanın maddi tərəfi – bədən, cisim dəyişsə də (torpağa çevrilsə də), mənəvi göstəriciləri - söz və yaxşı ad həmişə qalır//Həyat şirin görünsə də, ölüm haqq sayılır.
13. Zaman daim irəliyə doğru addımlayır // Keçmişə qayıtmaq mümkün deyil.
14. Hər şey kəmiyyətlə tarazlanır // Rəqəmlərin sakrallığı ilə dünyaqurmanın mərhələləri və əsas strukturları işarələnib özünü təsdiqləyir.
15. Sözün qüdrəti // Hikmət və mövizə(nəsihət)yə meydan verilir. Şair özü və ailəsi haqqında açıqlamalar edir.
Dostları ilə paylaş: |
