Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu

Nübar Həkimova ___________________________________  
 
 
216 
vitamini,  7-15%-ə  qədər  antraxinon  maddələri,  yerüstü 
hissəsindən 12%-ə qədər quzuqulağı turşusu, B, C, E, krotin 
vitaminləri,  prokatexin,  kafeyin,  xlorogen,  qala  turşuları, 
yarpaqlarının tərkibində quzuqulağı turşusu, C, K, PP krotin 
vitaminləri,  5-5,4%  hiperin,  rutin,  vitteksin  maddələri, 
meyvə  əmələ  gələn  zaman  daha  çox  toplandığı  halda, 
hamaşçiçəklərinin  tərkibindəki  antosian  fıssin,  C  vitamini, 
karotin  meyvəsinin  tərkibində  xrizofanol,  aloe-emodin, 
emodin, fission və s. maddələr tapılmışdır. 
Bundan  başqa  əvəliyin  tərkibindən  2  mq'%*  Fe,  0,6 
mq% Cu, 0,13mq% F, 9mq % Mn, 1,5 mq % Zn, 0,19 mq % 
Mo, 0,62 mq % Ni, 0,02 mq % As, 10 mq % St, 140 mq % 
Na, 579 mq % K, 36 mq % Mg və s. mikroelementlər aşkar 
edilmişdir. 
Turştəhər  əvəliyin  dəmləməsindən  diş  qanaxmalarının 
kəsilməsində,  sidik  tutulmalarında,  bəd  xassəli  xərçənglərin 
müalicəsində,  bir  sıra  Avropa  ölkələrində  və  eləcə  də  Tibet 
təbabətində  –  dizenteriya,  babasil,  vərəm  və  s.  xəstəliklərin 
müalicəsində geniş istifadə olunur. 
Qumral  əvəlik.    Bu,  çoxillik  ot  bitkisinin  hündürlüyü 
50-100  sm-dir.  Gövdəsi  möhkəm,  dikduran,  çılpaq,  çox  da 
dərin  olmayan  şırımlardan  ibarət  olub,  qırmızı  rənglidir. 
Kökü  şaquli,  yoğun,  iyvandır.  Yarpaqları,  möhkəm  qalın, 
uzunsov,  lanset-varı,  lanset  və  yaxud  uzunsov  xətvandır. 
Çiçəkləri  ikievli,  çoxlu  çiçək  dəstəsindən  ibarət  olub,  qısa 
süpürgəvarıdır. 
Bunun kökünün tərkibində C və K vitamini, 3-14,9 % 
aşı maddəsi ən çox meyvə veren zaman toplanır, 0,73-4,2 % 
antraxinon  maddələri,  kökümsovunun  tərkibində  qlükoza, 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---