Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi nizami adina əDƏBİyyat institutu

S
S
a
a
l
l
i
i
d
d
ə
ə
 
 
Ş
Ş
ə
ə
r
r
i
i
f
f
o
o
v
v
a
a
 
 
58 
ənənələrinin, psixologiyasının bədii inikası tarixilik 
baxımından əhəmiyyət kəsb edir. 
Postmodernistlər tarixi hadisələrdə subyektiv yozum-
larla fərqli izahların olduğunu iddia edirlər. Postmoderndə 
fraqmentarlığın hökm sürdüyü yeni dünyada dəyişən fakt 
və hadisələr özü öz içində yenidən yazan bir tarixdir. Post-
modern romanlarda tarixi qəhrəmanlar adi insanlara çevri-
lir. Postmodernistlər tarixdən ibrət almaq deyil, tarixin 
özünü oyun materialına çevirmək məqsədi güdür. Volf-
qanq Velş özünün «Bizim postmodernist modern» (1987) 
əsərində qeyd etdiyi kimi, «postmodernizm plüralizmin 
əleyhinə olan hər şeyə qarşı yönəlib. O, monizm, unifika-
siya, totalitarizm, utopiya və despotizmlərin gizli formaları 
ilə vidalaşır, əvəzində müxtəliflik və paradiqmaların rəqa-
bətinə keçir». 
Müasir Azərbaycan ədəbiyyatında postmodern roma-
nın maraqlı nümunəsi Sabir Rüstəmxanlının «Göy Tanrı» 
(2005) əsəridir. Bu romanın süjeti bizi türk xaqanlarının 
idarə etdiyi dövrə, təkallahlığın din kimi çiçəklənməsi 
dövrünə aparır. Türk xalqlarının dövlətçiliyinin inkişafında 
əvəzsiz xidmətləri olmuş şəxsiyyətləri əks etdirməsinə 
baxmayaraq, bu əsər klassik tarixi roman deyil. S. Rüstəm-
xanlı qədim türk mifologiyasını və yazılı mənbələri (o 
cümlədən, Orxon - Yenisey abidələri) istifadə etməklə, 
müasir türk dünyası qarşısında duran mifik keçmişlə bağlı 
suallara cavab axtarır. «Göy Tanrı» – neomifoloji bədii 
məkanda öz əksini tapmış türkdilli xalqların müasir prob-
lemləri haqqında olan bir əsərdir. 
Postmodernizm romanında tarixi hadisələrdən bəhs 
edərkən psevdosənədli romanlara da toxunmaq lazımdır. 
Psevdosənədli romanlardan spesifik roman növü kimi da-

---