Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
Mərkəzi Nəbatat Bağının əsərləri, 2011, VIII cild
===============================================================
UOT:633.852.73
.
AbĢeron ġəraitinə Ġntroduksiya OlunmuĢ Aralıqdənizi
Florasından Olan Bəzi Ağac və Kol Bitkilərinin Boy və
ĠnkiĢaf Dinamikası
E.Y.Əliyev, C.N. Nəcəfova
Bitkilərin o, cümlədən ağac və kol bitkilərin boy və inkişafının hərtərəfli
öyrənilməsinin nəzəri və təcrübi əhmiyyəti vardır. Belə ki, introduksiya olunmuş ağac və kol
bitkilərin bioloji və ekoloji xüsusiyyətlərini öyrənməklə, onlardan yaşıllaşdırmada istifadə
etmək üçün ən yararlı və davamlı növləri seçmək mümkündür. Seçmə adaptasiyası
nəticəsində xarici mühitin ritmik amilləri bitkilərdə tarixən formalaşmış, nəslən
möhkəmlənmiş və özünəməxsus qanunauyğunluğa tabe olmuşdur (Авронин, 1953;
Базилевская, 1964).
Müxtəlif şəraitdə bitki öz bioloji xüsusiyyətlərini saxlaya bilər. Lakin bu daimi
deyildir. Belə ki, bitki bir iqilim şəraitindən digərinə düşdükdə, həmin bitkinin həyat
fəaliyyətində, boy və inkişafında müəyyən dərəcədə dəyişikliklər baş verir. Əgər introduksiya
edilmiş bitkilərin iqlim şəraiti yerli iqlim şəraininə uyğun gəlirsə, bu zaman həmin bitkidə
cüzi, yaxud heç bir dəyişiklik əmələ gəlmir. Yerli şəraitə coğrafi şərait uyğun gəlməzsə o
zaman bitkinin boy və inkişafında gözə çarpacaq dərəcədə dəyişiklik əmələ gəlir.Yerli şəraitə
uyğunlaşmayanlar isə tələf olur. 2007-2009-cu ildə AMEA Mərkəzi Nəbatat Bağında 10 növ
Aralıqdənizi florasından olan bəzi ağac və kol bitkilərində zoğların boy və inkişaf dinamikası
tədqiq edilmişdir. Bitkilərin boy və inkişafına aylar üzrə temperaturun, yağıntının
miqdarının, rütubətin təsiri öyrənilmişdir. Aparılan müşahidələrə əsasən aşağıdakı bitkilərin
boy artımı və inkişaf fazaları göstərilmişdir (Заборовский, 1955; Колесников, 1960;
Лапин,1967).
Dostları ilə paylaş: 
