Azərbaycan Milli Kitabxanası

 

Cənab Prezident! 

 

M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanasının çoxsaylı kollektivi Sizi -

Azərbaycan xalqının sevimli Prezidentini ad gününüz münasibətilə  səmimi 

qəlbdən Təbrik Edir! 

 

Ədəbiyyat 

 

İnkişaf məqsədimizdir /İ.Əliyev; bur. Məs. R.Mehdiyev.- B.: Azərnəşr, 2008-

2009.- 

Birinci kitab.- avqust 2003 - oktyabr 2003: çıxışlar, nitqlər, bəyanatlar, məktublar, 

məruzələr, fərmanlar. -  424 s.; İkinci kitab.- oktyabr 2003-fevral 2004.- 432 s. 

Üçüncü kitab.- fevral- 2004-aprel 2004.- 416 s.; Dördüncü kitab.- aprel 2004-iyun 

2004.- 400 s.

   

Əliyev,  İ.H.  İlham  Əliyev: Heydər  Əliyev haqqında fikirləri /İ.Əliyev 

//Azərbaycan.- 2006.- 20 iyun.- S. 7. 

 

 

Azərbaycan prezidenti  /red. V.Yolçiyev.- Bakı: Azərbaycan, 2004.- 264 s. 

Böyük yolun davamçısı: Prezidentin yüz günü /tərt. və burax. Məs. E.Abdullayev; 

red.: L.Hüseynov, A.Qasımov.- Bakı: Təhsil, 2004.- 304 s.  

İlham  Əliyevin prezidentlik fəaliyyəti və Azərbaycanda vətəndaş  cəmiyyəti: 

sosioloji tədqiqat (noyabr-dekabr, 2008) /layih. Rəh. E.Süleymanov, red. 

C.Cabbarlı.- Bakı: AVCİYA, 2009.- 188 s. 

Quliyev,  İ. Sabaha inamla və  İlhamla /İ.Quliyev; elmi red. A.Mirzəzadə.- Bakı: 

Təhsil, 2003.- 144 s. 

Mehdiyev, R. Yeni siyasət: inkişafa doğru.- 2 cilddə /R.Mehdiyev.- Bakı, 2008.- 

C.1.- 581 s.; C.2.- 343 s. 

Mirzəcanzadə, A. Azərbaycan, zaman, inkişaf /A.Mirzəcanzadə.- Bakı: Azərbay-

can, 2008.- 607 s. 

Seyidov, M.H. İnamla, İlhamla sabaha doğru /M.Seyidov; red. M.Abdalov.- Bakı: 

Adiloğlu, 2003.- 214 s. 

Seyidov, M. Zamanı qabaqlayan dahi /M.Seyidov.- Bakı: Vektor Nəşrlər Evi, 

2008.- 287 s. 

Ağazadə, Z. Avropanın populyar siyasətçilərindən olan Azərbaycan Prezidenti 

İlham  Əliyevin xidmətləri Ukraynada da yüksək qiymətləndirilmişdir /Z.Ağazadə 

//Azərbaycan.- 2007.- 18 mart.- S. 1. 

Elmanoğlu, S. Lider /S.Elmanoğlu //Azərbaycan.- 2007.- 23 dekabr.- S. 7. 

347 

Kazımlı, X.H. 4 avqust 2003-cü il: böyük yolun başlanğıcı    /X.Kazımlı //Xalq 

qəzeti.- 2006.- 3 avqust.- S.3. 

 

Rus dilində 

 

Ильхам Алиев: Открытый мир.- М.: Хроникёр, 2008.- 307 с. 

Ильхам Алиев: Я верю в мой Азербайджан.- М., 2007.- 349 с. 

 

Агамалы,  Ф.  Президент-Реформатор.-  Спб.:  Юридический  Центр  Пресс, 

2010.- 285 с. 

Андриянов,  В.И.  Ильхам  Алиев  /В.И.Андриянов,  Г.Ф.Мираламов.-  М.:  Мо-

лодая гвардия, 2007.- 395 с. 

Зенькович, Н.А. Ильхам Алиев. Взгляд из Москвы.- М., 2008.-506 с. 

 

Digər dillərdə 

 

Azerbaijan-USA: New horizons of strategic partnership: [Official Visit of Ilham 

Aliyev to the USA]. Washington April. 25-28, 2006.- Baku, 2006.- 109 s. 

Kocatürk, N. İlham Aliyev: İpek yolu uygarlığı ve Azerbaycan diplomasisi.- 

İstanbul, 2009.- 323 s. 

 

İnternetdə 

www.az.wikipedia.org 

www.ilhamlaireli.az 

www.president.az 

www.yap.org.az 

Adilə Abdullayeva 

348 

 

 

   

     Ziya  Musa  oğlu Bünyadov 

1921-ci il dekabr ayının 24-də 

Astarada anadan olmuşdur. 

 O,  görkəmli  şərqşünas olub, 

1964-cü ildə tarix elmləri dok-

toru, 1965-ci ildən professor, 

1976-cı ildən Elmlər Akademiya-

sının akademikidir. 1945-ci ildə 

Sovet  İttifaqı  Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür. 

Z.Bünyadov 1939-cu ildə Bakıda hərbi məktəbə daxil 

olmuşdur. Böyük Vətən Müharibəsinin vzvod və 

bölük komandiri kimi Berlinədək döyüş yolu keçmiş, 

Polşa ərazisində gedən döyüşlərdə fərqlənmişdir. 

1946-cı ildə o ordudan tərxis olunduqdan sonra 

Moskva Şərqşünaslıq İnstitutuna daxil olmuş, 1950-ci 

ildə oranı bitirmişdir. 1954-1964-cü illərdə Azər-

baycan EA Tarix İnstitutunda baş elmi işçi işləmişdir. 

1964-cü ildən 1981-ci ilə kimi Yaxın və Orta Şərq 

xalqları institutunda Orta əsrlər tarixi şöbəsinin 

rəhbəri olmuşdur. 1981-ci ildən isə EA Şərqşünaslıq 

İnstitutunun direktoru, 1990-cı ildə EA vitse-pre-

zidenti seçilmişdir. 

Z.Bünyadov Xilafət və Azərbaycanın VII-XIII 

əsrlər tarixinin tədqiqatçılarındandır. O, 1960-cı ildə 

alban tarixçisi Mxitar Qosun “Alban xronikası” 

əsərini ingilis dilindən,  Əbdürrəşid Bakuvinin “Abi-

dələr” xülasəsi və “Qüdrətli hökmdarların möcü-

zələri” və  Nəsəvinin “Sultan Calələddin Mank-

burəninin həyatının təsviri” 

əsərlərini  ərəb dilindən rus 

dilinə tərcümə etmişdir. 

1964-cü ildə “Azərbay-

can VII-IX əsrlərdə” möv-

zusunda doktorluq disser-

tasiyası müdafiə etmişdir. 

1965-ci ildə bu işi kitab 

şəklində çap etdirmişdir. 

Z.Bünyadov 1967-ci ildə  

Azərbaycan SSR EA-nın 

müxbir üzvü seçilmişdir. 

1970-ci ildə Azərbaycan 

SSR EA-nın xəbərləri (ic-

timai elmlər seriyası) jur-

nalının baş redaktoru təyin 

olunmuşdur. 

1976-cı ildə Z.M.Bün-

yadov Azərbaycan SSR 

EA-nın akademiki seçilmiş-

dir. 1978-ci ildə “Azərbay-

can Atabəylər dövləti 

(1136-1225-ci illər)” adlı 

monoqrafiyasını  nəşr etdir-

mişdir. Bu əsər 1980-ci ildə 

Dövlət mükafatına layiq 

görülmüşdür. 

 

Dekabr  

 

90 illiyi 

Ziya Bünyadov

 

 

1921 – 1997 

 

 

 

 

Tarixçi 

24 

349 

Onun əsərləri İraq, Fransa və Türkiyədə nəşr olun-

muşdur. Z.Bünyadov keçmiş SSRİ-nin  Ərəb ölkələri 

ilə Dostluq Cəmiyyətinin Rəyasət Heyətinin vitse-

prezidenti seçilmişdir. 

1982-ci ildə o, Azərbaycan SSR Əməkdar elm 

xadimi fəxri adını almaqla bərabər, Türkiyə Respubli-

kasının Türk Tarix Qurumunun müxbir üzvü seçilmiş-

dir. Fəaliyyəti dövründə Sovet İttifaqın Qəhrəmanı 

Ziya Bünyadov, Lenin ordeni,

 

Qırmızı Ulduz, Qırmızı 

Bayraq, II dərəcəli Aleksandr Nevski, və I dərəcəli 

Vətən müharibəsi ordenlərinə, medallara, həmçinin 

müstəqil Azərbaycanın  ən yüksək mükafatı sayılan 

“İstiqlal” ordeninə layiq görülmüşdür. 

1988-ci ildə Azərbaycan SSR EA-nın Şərqşünaslıq 

İnstitutunun direktoru təyin edilmiş alim 1990-cı ildə 

akademiyanın vitse-predizenti seçilmişdir. 

1990-cı  ildə o “Qurani-Kərim”i Azərbaycan dilinə 

çevirmiş, 1993-cü ildə A.Bakıxanovun “Gülüstani-

İrəm” əsərini elmi təfsir və şərhlərlə nəşr etdirmişdir. 

Azərbaycanın müstəqillik uğrunda başladığı 

mübarizə şəraitində, Qarabağ münaqişəsinin qızışdığı 

bir dövrdə alim əsl vətəndaş mövqeyi tutaraq müstə-

qilliyimizin və ərazi bütöv-

lüyümüzün təmin olunması 

istiqamətində fəaliyyət gös-

tərmiş, 1995-ci ildə o, Milli 

Məclisin deputatı seçilmiş-

dir. 

Z.Bünyadov Azərbay-

canda  mediyevist tarixçilik 

məktəbinin banisi və rəhbə-

ri olmuş, ümumilikdə 540  

elmi  əsər – monoqrafiya, 

məqalə  və s. yazmış, tər-

cümələr etmişdir. Onun 

rəhbərliyi altında 35 disser-

tasiya müdafiə olunmuşdur. 

1997-ci il fevral ayının 

21-də naməlum cinayətkar 

tərəfindən vəhşicəsinə qətlə 

yetirilmişdir. Bakı  şəhərin-

dəki küçələrdən biri və EA 

Şərqşünaslıq  İnstitutu onun 

adını daşıyır. 

Ədəbiyyat 

Azərbaycan Atabəylər dövləti /Z.Bünyadov.- Bakı: Elm, 1985.- 268 s. 

Azərbaycan VII-IX əsrlərdə /Z.Bünyadov.- Bakı: Azərnəşr, 1989.- 335 s. 

Dinlər, təriqətlər, məzhəblər /Z.Bünyadov.- Bakı: Azərbaycan, 1997.- 287 s. 

Fətəlixan Xoyski /Z.Bünyadov.- Bakı: Şərq-Qərb, 1997.- 40 s. 

Qırmızı terror /Z.Bünyadov.- Bakı: Azərnəşr, 1993.- 329 s. 

Öldürülmüş qalaktika /Z.Bünyadov.- Bakı: Elm, 1999.- 341 s. 

Əhmədov, S. Ziya Bünyadov //Azərbaycan tarixindən yüz şəxsiyyət 

/S.Əhmədov.- Bakı: Ayna Mətbu evi, 2006.-S.251-253. 

Yurdumuzun Ziyası.- Bakı: Elm, 1997.- 261 s. 

Z.M.Bünyadov: Biblioqrafiya /Azərbaycan EA Şərqşünaslıq  İnstitutu. Mərkəzi 

Elmi Kitabxana.- Bakı: Elm, 1988.- 85 s. 

İnternetdə 

www.adam.az 

www.az.wikipedia.org 

www.science.gov.az 

 

Bəybala Ələsgərov 

350 

  

 

Əlisəttar Ələsgər oğlu Atakişiyev  

1906-cı il dekabr ayının 25-də 

Bakıda kustar-xarrat ailəsində 

anadan olub. 8 yaşında 

valideynlərini itirmiş bu kimsəsiz 

oğlan orta məktəbi bitirdikdən sonra 

jurnallarda rəssam kimi fəaliyyət 

göstərmiş, sonra isə Moskva Ali 

Rəssamlıq-Texniki Məktəbinin rəngkarlıq  şöbəsini 

bitirmişdir.  

1924-cü ildə orta məktəbi bitirdikdən sonra 

Azərbaycan dilindən nəşr olunan “Şərq qadını” və 

“Həmkarlar İttifaqı” jurnalları redaksiyasında rəssam-

illüstrator işləyib. 1926-cı ilin sonunda Moskvaya 

getmiş, SSRİ Xalq Komissarları Sovetinin İşlər 

İdarəsində tərcüməçi düzəlmişdir.  

1930-cu ildə Ümumittifaq Dövlət Kinematoqrafiya 

İnstitutunun Kinooperatorluq fakültəsinə qəbul olmuş 

və 1936-cı ildə burada təhsilini başa vurub, 

“Mosfilm” kinostudiyasında operator kimi fəaliyyətə 

başlamışdır. Bakıya isə bir az sonra gəlmişdir. “Azər-

film” studiyasına dəvət olunan operator ilkin olaraq 

“Bakılılar” filmində baş operator işləmişdir. Amma 

sonradan o yenə “Mosfilm”ə qayıtmışdır. Burada ilk 

rəngli filmlərin yaradılmasında iştirak etmişdir.  

Müharibə illərində  Əlisəttar Atakişiyev Bakıya 

gəlmiş, burada “Arşın mal alan” filminin çəkilişlə-

rində  iştirak etmiş, filmin uğurlu alınması üçün əlin-

dən gələni  əsirgəməmişdir. Müstəqil operator kimi 

Əlisəttar Atakişiyev “Fətəli 

xan” filmində  işləmişdir. 

Sonra isə o, Tallinə göndə-

rilmiş  və burada müharibə-

dən sonra kino istehsalının 

bərpa edilməsində xüsusi 

xidmət göstərmişdir.  

Azərbaycana qayıtdıq-

dan sonra “O olmasın, bu 

olsun”, “Uzaq sahillərdə” 

və bir neçə  sənədli filmdə 

operator kimi fəaliyyət gös-

tərmişdir. 

 O, rejissor kimi  “Bir 

qalanın sirri”, “Sehrli xa-

lat”, “Qərib cinlər diyarın-

da” kimi filmləri ilə Azər-

baycan uşaq kinosunun əsa-

sını qoymuşdur.  

Kinorejissor 

Əlisəttar 

Atakişiyevin istər operator, 

istərsə də rejissor kimi çək-

diyi filmlər Azərbaycan 

kino tarixində öz layiqli ye-

rini tutmuşdur. Görkəmli 

sənətkar  Əlisəttar Atakişi-

yev incəsənətdə heyran olu-

nacaq dərəcədə sadə, lakin 

ciddi, güzəştsiz və ibrəta-

 

Dekabr  

 

105 illiyi 

Əlisəttar  Atakişiyev 

1906-1990 

 

 

 

 

Rejissor 

25 

351 

miz ömür yaşadı. O, özünü təkcə operator və rejissor 

kimi deyil, həm də dekorasiya rəssamı, geyim 

rəssamı, quraşdırma çəkilişləri rəssamı, ssenarist, 

dublyaj rejissoru kimi də  təsdiqləmişdi. O özünə xas 

olan ustalıqla filmlərinə ifaçıları seçirdi, seçimdə heç 

də yanılmırdı, ekranda təkrarsız nağıl dünyası 

yaradırdı. Xüsusilə film-nağılları çəkəndə  bizim nuh 

əyyamından qalma texniki imkanlardan inadla 

yararlanmağa çalışırdı. Çəkiliş prosesinin irili-xırdalı 

bütün mərhələlərində kinokadrlarda öz görümünü, öz 

duyumunu aparıcı xəttə çevirməyi bacarırdı. 

 “Bizim  küçə”, “İstintaq davam edir” filmləri ilə 

Azərbaycan kinosunu zənginləşdirən 

Əlisəttar 

Atakişiyev eyni zamanda rəssam kimi də fəaliyyətini 

davam etdirmişdir. Əsərləri ümumittifaq və respublika 

sərgilərində  dəfələrlə nümayiş etdirilmişdir. O, həm 

də uşaqlar üçün “İbrahimin sərgüzəştləri” adlı nağıllar 

kitabını da çap etdirmişdi. 

Ümumiyyətlə,  Ə.Ataki-

şiyev “Azərbaycanfilm“ ki-

nostudiyasında işlədiyi 45 

il ərzində operator kimi 11, 

2 bədii-sənədli, 4 sənədli, 

rejissor kimi 5 bədii film 

çəkmişdir. 

O, 1960-cı ildə Əməkdar 

incəsənət xadimi adı almış-

dır. 

1990-cı il noyabr ayının  

7-də görkəmli sənətkar  

Əlisəttar Atakişiyev Mos-

kvada Kino Veteranları 

evində vəfat etmişdir. 

 

Ədəbiyyat 

 

Kazımzadə, A. Əbədi ölməzlik zirvəsi: Azərbaycanın Əməkdar incəsənət xadimi, 

kinooperator və kinorejissor Əlisəttar Atakişiyevin anadan olmasının 100 illiyinə 

həsr edilir /A.Ə.Kazımzadə; red. M.Bəyişli; Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və 

Turizm Nazirliyi.- Bakı: E.L. NPŞ MMC, 2006.- 134 s. 

Mükərrəmoğlu, M.  “Əbədi ölməzlik zirvəsi”: Azərbaycanın  Əməkdar incəsənət 

xadimi, kinooperator və kinorejissor Əlisəttar Atakişiyevin anadan olmasının 100 

illiyinə həsr edilir /M.Mükərrəmoğlu //Xalq qəzeti.- 30 yanvar.- 2007.- S.7.   

 

İnternetdə 

www.az.wikipedia.org 

www.xalqqazeti.com/index  

www.kinozal.az 

 

Nailə Alışova  

352 

 

Abuzər Alı oğlu Xələfov 1931-

ci il dekabr ayının 25-də  Qərbi 

Azərbaycanın Göyçə mahalının Cil 

kəndində anadan olmuşdur. 1938-

1945-ci illərdə Cil kənd yeddiillik 

məktəbində  təhsil almışdır. 1945-

1946-cı illərdə Krasnoselo rayo-

nunun Cil kəndindəki  Əli Bayra-

mov adına kolxozda işləmişdir. 

1950-1955-ci illlərdə  Bаkı Dövlət Univеrsitеtinin 

Filоlоgiyа fаkültəsinin Kitаbхаnаçılıq şöbəsində təhsil 

аlmışdır. 1955-1978-ci illərdə Kitаbхаnаçılıq fаkül-

təsində müəllim, bаş müəllim, dоsеnt, 1978-ci ildən 

prоfеssоrdur. 1962-ci ildə А.А.Хələfоvun fəаl iştirаkı 

ilə BDU-nun Kitаbхаnаçılıq  şöbəsi müstəqil Kitаb-

хаnаçılıq fаkültəsinə çеvrilmiş və о, bu fаkültənin ilk 

dеkаnı  оlmuş, 25 il bu vəzifədə  səmərəli fəаliyyət 

göstərmişdir. 1962-ci ildən bu günə kimi BDU-nun 

Böyük Еlmi Şurаsının üzvü, 1963-cü ildən isə Kitаb-

хаnаşünаslıq kаfеdrаsının müdiridir. 

А.Хələfоv SSRİ məkаnındа kitаbхаnа işinin tаriхi 

sаhəsində ilk еlmlər dоktоru kimi şöhrət qаzаnmış və 

Аzərbаycаn kitаbхаnаşünаslıq еlmi məktəbinin əsаsı-

nı  qоymuşdur. Rеspublikаmızdа  ХХ  əsrin 60-cı illə-

rindən bаşlаyаrаq kitаbхаnаşünаslıq və bibliоqrаfiyа-

şünаslıq sаhəsində  dоktоrluq və  nаmizədlik müdаfiə 

еtmiş аlimlərin dеmək оlаr ki, hаmısı А.Хələfоv еlmi 

məktəbinin yеtirmələridir. Milli kitаbхаnаşünаslıq 

еlminin bаnisi,  Аzərbаycаndа kitаbхаnа  işinin tаriхi-

nin ilk tədqiqаtçısı, rеspublikаmızdа  аli təhsilli 

kitаbхаnаşünаs bibliоqrаf 

və kitаbşünаs kаdrlаr hаzır-

lаyаn fаkültənin ilk yаrаdı-

cısı kimi prоfessor А.Хələ-

fоvun  аdı  vətənimizin sər-

hədlərindən çох-çох uzаq-

lаrdа  dа  məşhurdur.  Оnun 

fəаliyyəti 2001-ci ildə 

Аmеrikа Biоqrаfiyа İnstitu-

tunun nəşr  еtdirdiyi “Gör-

kəmli lidеrlərin bеynəlхаlq 

sоrаq kitаbı” nın  ХI nəşri-

nin nоminаntı sеçilmiş, fəх-

ri fərmаn və  qızıl mеdаllа 

təltif еdilmişdir. 1995-ci il-

dən bu günə kimi BDU-nun 

Vеtеrаnlаr  şurаsının sədr 

müаvini, 1998-ci ildən 

BDU-nun Nəşriyyаt  Şurа-

sının sədri, “Kitаbхаnа  işi 

hаqqındа” Аzərbаycаn Rеs-

publikаsı  Qаnununun lаyi-

həsini hаzırlаyаn işçi qru-

punun sədridir. 1999-cu il-

də ölkəmizdə ilk dəfə  оlа-

rаq  Аzərbаycаn Kitаbхаnа-

çılаr Cəmiyyəti yаrаtmış və 

оnun ilk prеzidеnti olmuş 

və “Kitаbхаnа prоsеslərinin 

kоmpyutеrləşdirilməsi” el-

 

Dekabr 

 

80 illiyi 

Abuzər Xələfov  

1931 

 

 

 

Alim 

25 

353 

mi-tədqiqat laboratoriyasının (ЕTL) müdiri; 2000-ci 

ildə BMT yаnındа  Bеynəlхаlq  İnfоrmаsiyаlаşdırmа 

Аkаdеmiyаsının müхbir üzvü; 2001-ci ildə BMT yа-

nındа  Bеynəlхаlq  İnfоrmаsiyаlаşdırmа  Аkаdеmiyаsı-

nın həqiqi üzvü (аkаdеmiki); 2008-ci ildə Təhsil hаq-

qındа Аzərbаycаn Rеspublikаsı Qаnununun lаyihəsini 

hаzırlаyаn işçi qrupunun üzvü olmuşdur. Görkəmli 

alim 270-dən аrtıq еlmi əsərin, 7 mоnоqrаfiyа, 30-dаn 

аrtıq kitаbın - dərslik və dərs vəsаitlərinin müəllifidir. 

17 еlmlər nаmizədi və dоktоr yеtişdirib. 2000-ci ildə 

“Şöhrət” оrdеni, “1941-1945-ci illər mühаribəsi vеtе-

rаnı” nişаnı; 2001-ci ildə “Əməkdаr еlm хаdimi” fəхri 

аdı, “Хеyriyyəçilik və  mааrifçilik” mеdаlı; 2002-ci 

ildə “Təhsil sаhələri üzrə 

nаiliyyətlərə görə” mükаfа-

tı almış; 2004-cü ildə Аmе-

rikаdа  “İlin  аdаmı-2004” 

sеçilmiş; 2005-ci ildə  “İlin 

müəllimi” fəхri  аdı; 2006-

cı ildə  “Əlаçı  təhsil işçisi” 

döş nişаnı almış; 2007-ci 

ildən Аzərbаycаn Rеspubli-

kаsı Prеzidеntinin Fəхri tə-

qаüdçüsüdür. 

 

Ədəbiyyat 

Аzərbаycаndа kitаbхаnа işinin tаriхi: Dərslik (üç hissədə)/A.Xələfov.-Bakı: Bаkı 

Univеrsitеti Nəşriyyаtı, 2004-2010. H.1. Ən qədim dövrdən XX əsrə  qədər.- Bakı, 

2004- 328 s.; H. 2. ХХ  əsrin birinci yаrısındа  Аzərbаycаndа kitаbхаnа  işininin 

tаriхi.- 2007.- 552 s.; H. 3. XX əsrin ikinci yarısında və XXI əsrin  əvvələrində 

Azərbaycanda kitabxana işinin tarixi.-Bakı, 2010.- 431s. 

Bakı Dövlət Universitetinin Elmi Kitabxanası 90 il elm və təhsilin xidmətində /A. 

Xələfov.- Bakı: Bakı Universiteti, 2009.- 208 s.  

Heydər  Əliyev: Biblioqrafik məlumat kitabı /A.Xələfov; red. Və ön söz. Müəl. 

A.M.Məhərrəmov.- Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2003.- 434 s. (S.A.Sadıqova 

ilə birlikdə, azərbaycan rus və ingilis dillərində) 

Heydər Əliyev və Azərbaycanda kitabxana işi /A.Xələfov.-Bakı: Azərnəşr, 2006.-

312 s.  

XXI  əsrin  əvvəllərində Azərbaycanda kitabxana işinin  əsas inkişaf istiqamətləri 

(mülahizələr, təkliflər və proqnozlar) /A.Xələfov.- Bakı, 2006.-106 s. 

Kitabxanaların kompyuterləşməsinin əsasları: (Dərslik) /A.Xələfov, A.Qurbanov.-

Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2007.- 205 s.  

Azərbaycan aliminin beynəlxalq uğuru /A.Xələfov //Respublika.-2010.- 1 may.-S. 

6. 

Görkəmli Azərbaycan aliminin həyat salnaməsi /A.Xələfov //Respublika.-2010.- 3 

fevral.-S. 6. 

İnformasiya cəmiyyəti və kitabxanaşünaslığın müasir problemləri /A.Xələfov 

//Kitabxanaşünaslıq və informasiya : jurnal.-№ 1.- 2010.- S.9-14. 

İnternetdə 

www.az-muallimi.com  

www.azpress.az  

www.csl-az.com                                                                           Adilə Abdullayeva 

354 

Dekabr 

 

Xankəndinin işğalı günü 

 

26 

Ərazisi – 1048 km

2

 

Əhalisinin sayı – 57000 nəfər 

İnzibati mərkəzi – XANKƏNDİ 

 İşğal tarixi  26.12.1991 

 

 

 

 

Xankəndi Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ regionundakı 

mərkəz  şəhəridir.  Şəhərin bünövrəsini Qarabağ xanı  Pənahəli 

xanın oğlu Mehdiqulu xan qoyduğundan Xankəndi adlan-

mışdır. Qarabağ xanlığı Rusiyaya birləşdirildikdən sonra 

buraya gəlmə ermənilər yerləşdirilmişdir. 1923-cü ildə erməni 

şovinistlərinin təzyiqi ilə  kəndə Stepan Şaumyanın adı 

verilmişdir (Stepanakert). 1991-ci ildə şəhərin tarixi adı özünə qaytarılmışdır.  

Dağlıq Qarabağın mərkəzi Qarqar çayının sahilində, Qarabağ silsiləsinin  şərq 

ətəyində, Bakıdan 329 km aralıda yerləşir. 

 Xan babalarımızın əli ilə ilk bünövrə daşları düzülən, Azərbaycan xalqının varı-

dövləti hesabına tikilib müasir şəhər görkəmi alan Xankəndi Qarabağın başqa 

yaşayış məntəqələri kimi Ermənistan ordusunun tapdağı altındadır. 20 il öncəyə qə-

dər Xankəndində yüzlərlə azərbaycanlı ailəsi yaşayırdı, yurd-yuvasından didərgin 

düşən soydaşlarımız orada Kərkicahan yaratmışdılar.   

Xankəndi ölkənin inkişaf etmiş  sənaye mərkəzi idi. Yüngül və yeyinti sənayesi 

inkişaf etmişdir. Elektrotexnika, avtomobil təmiri və asfalt-beton zavodları, mebel 

fabriki, tikinti materialları, sənaye, istehsalat və tədris istehsalat kombinatları vardır.  

 Hal-hazırda erməni silahlı qüvvələrinin işğalı altındadır.  

Bütün Azərbaycan xalqı inanır ki, Dağlıq Qarabağ problemi ən yaxın zamanlarda 

birdəfəlik və ədalətlə həll ediləcək, Xankəndi də, Kərkicahan da, Xocalı da, Şuşa da, 

Laçın da əsl sahiblərinə - azərbaycanlı övladlarına qovuşacaq. 

Biz torpaqlarımıza qayıdacağıq! 

355 

 

   Vəzir Surxay oğlu Orucov 1956-cı il 

dekabr ayının 26-da Tərtər rayonunun 

Xoruzlu kəndində anadan olmuşdur. 

Orta təhsilini burada almışdır. 

     1974-cü  ildə Bakı Yüngül Sənaye 

Texnikumuna  daxil  olmuş  və bir il-

dən sonra hərbi xidmətə çağırılmışdır. 

 1977-ci  ildə  hərbi xidmətdən tərxis olunaraq, 

yarımçıq qalmış  təhsilini davam etdirmişdir. 

V.Orucov ilk əmək fəaliyyətinə  Tərtər Çörək Zavo-

dunda başlamışdır. 

1984-cü il Rusiyanın Arxangelsk vilayətinə köç-

müşdür. 1992-ci ildə Qarabağ müharibəsində  iştirak 

etmək üçün könüllü olaraq Vətənə dönmüşdür. 1992-

ci il 4 may Tərtər özünümüdafiə batalyonlarından 

birinə daxil olmuşdur. Vəzir sıravi döyüşçü olduğu 

halda komandir müavini vəzifəsinəcən yüksəlmişdi. 

O, batalyonun kəşfiyyat bölməsinin rəhbərliyini öz 

üzərinə götürmüşdü. Batalyonun başlayacağı bütün 

döyüş  əməliyyatlarından azı bir gün əvvəl özünün 

seçdiyi bir qrup döyüşçü ilə düşmən arxasına keçmiş, 

onların canlı qüvvəsi, texnikası barədə  dəqiq 

məlumatlar gətirmişdir. Onun həmişə  uğurlu keçən 

əməliyyatları döyüş yoldaşlarını ruhlandırır, onları 

qələbəyə səsləyirdi. 

Vəzir Orucov Marquşevan, Drombon, Levonarx, 

Madagiz, Akop Komari, Sərsəng su ambarı, Çıldıran, 

Vaqauz kəndləri uğrunda gedən döyüşlərdə  kəş-

fiyyatçı olaraq düşmənin saysız planlarını puç etmiş-

di. 1 sentyabr 1992-ci il 

Çıldıran kəndi uğrunda ge-

dən döyüşdə  ağır yaralan-

mışdır. Bir müddət müalicə 

olunan Vəzir yenidən cəb-

həyə dönür. O, cəsur bir 

döyüşçü kimi həmişə döyüş 

əməliyyatlarının önündə 

getmişdir. Yoldaşları onu 

əfsanəvi qəhrəman kimi ta-

nıyırdılar. 22 mart 1993-cü 

ildə o, Ağdərənin Qlobus 

yüksəkliyi uğrunda gedən 

ağır döyüşdə  qəhrəmanca-

sına həlak olmuşdur. 

Evli idi, bir oğlu yadi-

gar qalıb. 

Azərbaycan Respub-

likası Prezidentinin 27 mart 

1993-cü il tarixli 495 saylı 

Fərmanı ilə Orucov Vəzir 

Surxay oğluna ölümündən 

sonra “Azərbaycanın Milli 

Qəhrəmanı” adı verilmiş-

dir. 

Bakı şəhərinin Şəhidlər 

Xiyabanında dəfn edilmiş-

dir. 

 

 

Dekabr  

 

55 illiyi 

Vəzir Orucov 

1956-1993 

 

 

 

 

Milli 

Qəhrəman 

26 

356 

Ədəbiyyat 

 

Vəzir Surxay oğlu Orucova “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” adı verilməsi haq-

qında: [Batalyon komandirinin müavini- Azərbaycan Respublikasının suverenliyi və 

ərazi bütövlüyünün qorunmasında, dinc əhalinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsində 

göstərdiyi  şəxsi igidlik və  şücaət göstərdiyinə görə]: Azərbaycan Respublikası 

Prezidentinin Fərmanı, 27 mart 1993-cü il //Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 

Məlumatı.-1993.- № 6.- S.7.- (Ölümündən sonra).  

 

Ənsər, B. Son Qlobus döyüşü, həyatı, təhsili, döyüş şücaəti haqqında /B.Ənsər 

//Ağrıdağlı qəhrəman.-Bakı, 2004.- S.82-83. 

Əsgərov, V. Orucov Vəzir Surxay oğlu /V.Əsgərov //Azərbaycanın Milli 

Qəhrəmanları.- Bakı, 2005.- S.177. 

Həsənoğlu, Ş. Vətən sənə oğul dedi: (Poema) /Ş.N.Həsənoğlu //Ağlama, bülbül 

ağlama.- Bakı, 1994.- S.246-342. 

Orucov Vəzir Surxay oğlu: (1963-1993) //Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları 

/tərt. ed. H.Həmidova; M.F.Axundov adına Milli Kitabxana.- Bakı: 2008.- S.168. 

Səmədov,V. Vəzir Surxay oğlu Orucov (1963-1993) /V.Səmədov,  S.Aslanov 

//Təki vətən yaşasın.- Bakı, 1992.- S.49-54. 

Zeynalov, R. Orucov Vəzir Surxay oğlu: (1963-1993) /R.Zeynalov //Azərbay-

canın Milli Qəhrəmanları.- Bakı, 1996.- S.37. 

 

İnternetdə 

 

www.azerbaycanturkleri.com 

www.canbaku.net 

www.ilhame.azersayt.com 

www.zengilan.com 

 

Nailə Alışova 

 

 

357