Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası

Mövcudluq baxımından:
Nominal (müəyyən əsaslarla süni şəkildə seçilmiş, həqiqətən də bir-biri ilə heç bir əlaqəsi olmayan insanlar toplusu. Nümunələr: müəyyən bir şirkətin müştəriləri, ali təhsilli insanlar)
Real (üzvlər arasında əlaqə və münasibətlərin mövcud olduğu həqiqi insanlar birliyi. Nümunələr: ailə, sosial təbəqə, siyasi partiya, millət)
Qarşılıqlı əlaqənin təşkili və tənzimlənməsi üsuluna görə:
Formal (rəsmi) (üzvlərinin statusu və qrupdaxili münasibətlər rəsmi qaydalarla tənzimlənir, qarşılıqlı əlaqələr qeyri-şəxsi və funksional xarakter daşıyır, fəaliyyətin məqsədi dəqiq müəyyən edilir. Nümunələr: məktəb sinfi, həmkarlar ittifaqı, siyasi partiya)
Qeyri-rəsmi (qeyri-rəsmi) Nümunələr: idman komandalarının azarkeşləri, qrupların pərəstişkarları.
Sosial qrupların strukturu
Qrupun quruluşu, sabit sosial quruluş və ya sosial münasibətlərin konfiqurasiyasını təşkil edən bir-biri ilə əlaqə, onun tərkib hissələrinin, qrup elementlərinin (qrup maraqları, qrup normaları və dəyərləri vasitəsilə həyata keçirilən) qarşılıqlı tənzimlənməsi yoludur .
Fəal böyük qrupun öz daxili strukturu var: fərdlərin özlərini və bu qrupun özünü müəyyən etdiyi əsas xassələrin özəyindən məsafəsi kimi tədricən zəifləyən “əsas” (və bəzi hallarda özəklər) və “periferiya” . irəli sürülür, yəni müəyyən meyarlara uyğun olaraq ayrılan digər qruplardan ayrılır.
Konkret fərdlər müəyyən bir cəmiyyətin subyektlərinin bütün vacib xüsusiyyətlərinə malik ola bilər və sahibdirlər, onlar öz status kompleksində (rol repertuarında) daim bir mövqedən digərinə keçirlər. İstənilən qrupun özəyi nisbətən sabitdir, o, bu mühüm xüsusiyyətlərin daşıyıcılarından – simvolik təmsilin peşəkarlarından ibarətdir.
Başqa sözlə, qrupun özəyi onun fəaliyyətinin xarakterini, insanların müəyyən sosial qrupla eyniləşdirdiyi ehtiyacların, normaların, münasibətlərin və motivasiyaların strukturunu ən ardıcıl şəkildə birləşdirən tipik fərdlərin məcmusudur. Yəni, mövqe tutan agentlər identikliyi (tanınmış mənlik obrazları) olan və ümumi maraq ətrafında səfərbər olan sosial təşkilat, sosial icma və ya sosial korpus kimi meydana çıxmalıdır.
Buna görə də, əsas qrupun bütün digərlərindən keyfiyyət fərqini müəyyən edən bütün sosial xüsusiyyətlərinin cəmlənmiş ifadəsidir. Belə bir nüvə yoxdur – heç bir qrupun özü yoxdur. Eyni zamanda, hər bir fərdin bir çox sosial mövqelər tutması və demoqrafik hərəkətə (yaş, ölüm, xəstəlik və s.) və ya sosial hərəkətlilik nəticəsində baş verir.
Həqiqi qrupun təkcə öz quruluşu və ya konstruksiyası deyil, həm də öz tərkibi (həmçinin parçalanması) var.
Kompozisiya (lat. Compositio – kompozisiya) – sosial məkanın təşkili və onun qavranılması (sosial qavrayış). Qrupun tərkibi onun sosial qrup kimi qavranılması (sosial geştalt) obrazının bütövlüyünü təmin edən ahəngdar birlik təşkil edən elementlərinin məcmusudur. Qrupun tərkibi adətən sosial status göstəriciləri ilə müəyyən edilir.
Parçalanma bir kompozisiyanın elementlərə, hissələrə, göstəricilərə bölünməsinin əks əməliyyatı və ya prosesidir. Sosial qrupun parçalanması müxtəlif sosial sahələrə və mövqelərə proyeksiya yolu ilə həyata keçirilir. Çox vaxt qrupun tərkibi (parçalanması) onun demoqrafik və peşəkar parametrlərinin dəsti ilə müəyyən edilir ki, bu da tamamilə doğru deyil. Burada vacib olan parametrlərin özləri deyil, qrupun status-rol mövqeyini səciyyələndirən və birləşməmək, “bulanıqlaşmamaq” və ya sosial məsafəni tətbiq etməyə imkan verən sosial filtr rolunu oynadıqları dərəcədə vacibdir. Digər mövqelər tərəfindən mənimsənilir.
Kompozisiyanın elementi kimi konkret fərdin qrupa üzvlüyünə gəlincə, o, həqiqətən də onu əhatə edən və onu qrupun üzvü kimi yerləşdirən xarici dünya ilə toqquşur, yəni bu vəziyyətdə onun fərdiliyi “əhəmiyyətsiz” olur. ”, onda bir şəxs kimi, qrupun üzvü kimi ilk növbədə bütün qrupu görür.