Ġndeks, məhsul qrupları
Göstəricilər
Yol verilən hədd,
mq/kq, çox olmamalı
Qeyd
1.10.5.
Təmiz substansiyalar əsasında
BAƏ (vitaminlər,
mineral maddələr, üzvi
turşular və s.), yaxud müxtəlif
qatışıqlardan istifadə
edilməklə onların
konsentratları əsasında (bitki
ekstraktları və s.), o cümlədən
içkilər üçün quru konsentratlar
Toksiki elementlər:
qurğuşun
5,0
arsen
3,0
kadmium
1,0
civə
1,0
Pestisidlər*:
bitki komponentləri qatılmış
kompozisiyalar üçün
heksaxlorsikloheksan
(α,β,γ,-izomerlər)
0,1
DDT və onun metabolitləri
0,1
heptaxlor
yol verilmir
< 0,002
aldrin
yol verilmir
< 0,002
Radionuklidlər:
bitki komponentləri qatılmış
kompozisiyalar üçün.
sezium-137
200
B
k
/kq
stronsium-90
100
həmin qaydada
Mikrobioloji göstəricilər:
Ġndeks, məhsul qrupları
MAFAnM
M,
KƏGV/qr,
çox
olmamalı
Məhsulun kütləsində (qr) yol verilmir
Qeyd
BÇQB
(kolifor-
malar)
E.coli
Patogenlər,o
cümlədən
salmonellalar
1.10.5.1.
Təmiz substansiyalar əsasında
BAƏ (vitaminlər, mineral
maddələr, üzvi turşular və s.),
yaxud müxtəlif qatışıqlardan
istifadə edilməklə onların
konsentratları əsasında (bitki
ekstraktları və s.),o cümlədən
içkilər üçün quru konsentratlar
5·10
4
0,1
1,0
10,0
Mayalar və kiflər-100
KƏGV/qr,
çox olmamalı
Ġndeks, məhsul qrupları
Göstəricilər
Yol verilən hədd, mq/kq,çox
olmamalı
Qeyd
1.10.6.
Təbii minerallar (seolitlər və s.)
əsasında BAƏ, o cümlədən
mumiya
Toksiki elementlər:
qurğuşun
6,0
arsen
3,0
12,0
mumiyada
civə
1,0
kadmium
1,0
Radionuklidlər:
sezium-137
200
B
k
/kq
stronsium-90
100
həmin qaydada
Mikrobioloji göstəricilər:
Ġndeks,məhsul qrupları
MAFAnMM,
KƏGV/qr,
çox
olmamalı
Məhsulun kütləsində (qr) yol verilmir
B.cereus,
KƏGV/qr,
çox
olmamalı
Qeyd
BÇQB
(kolifor-
malar)
S.aureus
Patogenlər,
o cümlədən
salmonel-
lalar
1.10.6.1. Təbii minerallar
(seolitlər və s.) əsasında
BAƏ, o cümlədən mumiya.
1·10
4
0,1
1,0
10,0
200
Mayalar
və
kiflər-100
KƏGV/qr,
çox
olmamalı
69
Ġndeks, məhsul qrupları
Göstəricilər
Yol verilən hədd, mq/kq,
çox olmamalı
Qeyd
1.10.7.
Bitki əsasında BAƏ, o cümlədən
çiçək tozcuqlar:
-quru (çaylar)
Toksiki elementlər:
qurğuşun
6,0
arsen
0,5
kadmium
1,0
civə
0,1
Pestisidlər*:
Heksaxlorsikloheksan
(α,β,γ,-izomerlər)
0,1
DDT və onun metabolitləri
0,1
heptaxlor
yol verilmir
< 0,002
aldrin
yol verilmir
< 0,002
Radionuklidlər:
sezium-137
200
B
k
/kq
400
həmin qaydada, dərman
bitkiləri (otlar, qabıqlar,
köklər, meyvələr)
stronsium-90
100
Bk/kq
200
həmin qaydada, dərman
bitkiləri (otlar, qabıqlar,
köklər, meyvələr)
- maye (eliksirlər,
balzamlar,nastoykalar və s.)
Toksiki elementlər:
qurğuşun
0,5
arsen
0,05
kadmium
0,03
civə
0,01
Pestisidlər*:
Heksaxlorsikloheksan
(α,β,γ,-izomerlər)
0,1
DDT və onun metabolitləri
0,1
heptaxlor
yol verilmir
< 0,002
aldrin
yol verilmir
< 0,002
Radionuklidlər:
sezium-137
200
B
k
/kq
stronsium-90
100
həmin qaydada
Mikrobioloji göstəricilər:
Ġndeks,məhsul
qrupları
MAFAnM
M,
KƏGV
/qr çox
olmamalı
Məhsulun kütləsində (qr) yol verilmir
Mayalar,
KƏGV
/qr,
çox
olmamalı
Kiflər,
KƏGV/qr
çox olma-
malı
Qeyd
BÇQB
(koli-
forma-
lar)
E.
coli
S.
aureus
Patogenlər, o
cümlədən
salmonellalar
1.10.7.1.
Bitki əsasında BAƏ,o cümlədən çiçək tozcuqları
-tabletləşdirilmiş,
kapsullaşdırılmış,
tozvari
1·10
4
0,1
1,0
1,0
10
100
100
B.cereus,200
KƏGV/qr,çox
olmamalı
-probiotikmikroorqa-
nizmlər əlavə edilmək-
lə tabletləşdirilmiş,
kapsullaşdırılmış,
tozvari
-
0,1
1,0
1,0
10
100
100
Probiotik mikro-
orqanizmlər:
1·10
5
KƏGV/qr,az
olmamalı
-
aseptik
süzülmüş
maye
Hazırkı Sanitariya qaydalarının 8-ci əlavəsinə uyğun olaraq müvafiq konserv qrupları üçün sənaye
sterilliyi tələblərini ödəməlidirlər.
-maye siroplar, eliksir-
lər, nastoylar, balzam-
lar və s. şəklində.
5·10
3
1,0
-
-
10
50
50
B.cereus 200
KƏGV/qr, çox
olmamalı.
-quru dərman bitkiləri-
nin qatışıqları (çaylar)
5·10
5
0,01
0,1
-
10
100
10
3
-BAƏ-çaylar (uşaqlar
üçün quru)
5·10
3
0,1
1,0
1,0
25
50
50
B.cereus 200
KƏGV/qr, çox
olmamalı.
70
Ġndeks,məhsul qrupları
Göstəricxilər
Yol verilən
hədd,mq/kq,çox
olmamalı
Qeyd
1.10.8
Ət-süd
xammalının
emalı
əsasında BAƏ, o cümlədən
subproduktlar
(əlavə
ət
məhsulları),
quşlar,
buğumayaqlılar,
suda-quruda
yaşayanlar, arıçılıq məhsulları
(arı
südü,
arı
yapışqanı
(propolis) və s.) -quru
-ət xammalı əsasında BAƏ o
cümlədən quş subproduktları
süd xammalı əsasında BAƏ
Toksiki elementlər:
qurğuşun
1,0
arsen
1,5
kadmium
1,0
civə
0,2
Mikotoksinlər:
süd xammalı emalı əsasında
BAƏ üçün.
aflatoksin M
1
0,0005
Antibiotiklər**:
vəhşi heyvanlardan başqa
levomisetin
yol verilmir
< 0,01
tetrasiklin qrupu
yol verilmir
< 0,01 vah/qr
qrizin
yol verilmir
< 0,5 vah/qr
basitrasin
yol verilmir
< 0,02 vah/qr.
levomisetin
yol verilmir
< 0,01
tetrasiklin qrupu
yol verilmir
< 0,01 vah/qr
streptomisin
yol verilmir
< 0,5 vah/qr
pensillin
yol verilmir
< 0,01 vah/qr
Pestisidlər*:
heksaxlorsikloheksan
(α,β,γ,-izomerlər)
0,1
DDT
və
onun
metabolitləri
0,1
heptaxlor
yol verilmir
< 0,002
aldrin
yol verilmir
< 0,002
Mikrobioloji göstəricilər:
MAFAnMM
1·10
4
KƏGV/qr,çox olmamalı.
BÇQB (koliformalar)
0,1
kütləsində (qr) yol verilmir.
E.coli
1,0
həmin qaydada
S.aureus
1,0
həmin qaydada
patogenlər, o cümlədən
salmonellalar
10,0
həmin qaydada
Mayalar və kiflər
200
arıçılıq məhsulları üçün,
KƏGV/qr,çox olmamalı
1.10.9.
Balıqlar,dəniz
onurğasızları,
xərçəngkimilər, molyuskalar və
digər dəniz məhsulları, dəniz
bitki orqanizmləri (yosunlar və
s.) əsasında BAƏ-quru
Toksiki elementlər:
qurğuşun
10,0
arsen
12,0
kadmium
2,0
civə
0,5
Pestisidlər*:
heksaxlorsikloheksan
(α,β,γ,-izomerlər)
0,2
DDT
və
onun
metabolitləri
2,0
heptaxlor
yol verilmir
< 0,002
aldrin
yol verilmir
< 0,002
Radionuklidlər:
sezium-137
200
B
k
/kq
stronsium-90
100
həmin qaydada
Mikrobioloji göstəricilər:
MAFAnMM
1·10
4
KƏGV/qr,çox olmamalı
BÇQB (koliformalar)
0,1
kütləsində (qr) yol verilmir.
E.coli
1,0
həmin qaydada
S.aureus
1,0
həmin qaydada
Patoqenlər, o cümlədən
salmonellalar
10,0
həmin qaydada
Mayalar və kiflər
200
KƏGV/qr, çox olmamalı, dəniz
bitki orqanizmlərindən BAƏ üçün
71
Ġndeks, məhsul qrupları
Göstəricilər
Yol verilən hədd, mq/kq,
çox olmamalı
Qeyd
1.10.10.
Probiotik
mikroorqanizmlər
əsasında BAƏ
Toksiki elementlər:
qurğuşun
0,1
arsen
0,05
kadmium
0,03
civə
0,005
Pestisidlər*:
Heksaxlorsikloheksan (α,β,γ,-izomerlər)
0,05
DDT və onun metabolitləri
0,05
heptaxlor
yol verilmir
< 0,002
aldrin
yol verilmir
< 0,002
Mikrobioloji göstəricilər:
Ġndeks, məhsul qrupları
Məhsulun kütləsində (qr) yol verilmir
Mayalar,
KƏGV/qr,
çox olma-
malı
Kiflər,
KƏGV/qr
, çox
olmamalı
Qeyd
BÇQB
(kolifor-
malar)
E.
coli
S.
aureus
Patogenlər,
o cümlədən
salmonellalar
1.10.10.1.Probiotik mikroorqanizmlər əsasında BAƏ:
-təmiz mikroorqanizm
kulturaları əsasında BAƏ-
quru
2,0
-
2,0
10,0
10
10
Probiotik mikroor-
qanizmər 1·10
9
KƏGV
/
qr, az olmamalı
-aminturşular, mikroele-
mentlər, monodi və oliqo-
saxaridlər və s. əlavə edil-
məklə təmiz mikroorqa-
nizm kulturaları əsasında
BAƏ-quru
1,0
5,0
1,0
10,0
50
50
Probiotik mikroorqa-
nimzlər 1·10
8
KƏGV/qr,
az olmamalı
-təmiz mikroorqanizm
kulturaları əsasında BAƏ-
maye
10,0
-
10,0
50,0
10*
Probiotik
mikroorqa-
nizmlər
1·10
10
KƏGV/qr, az olmamalı
*maya və kiflərin cəmi
Qatılaşdırılmayan
təmiz
mikroorqanizm kulturala-rı
əsasında maye BAƏ
10,0
-
10,0
50,0
10*
Probiotik
mikroorqa-
nizmlər 1·10
7
KƏGV
/
qr, az olmamalı
*həmin qaydada
Ġndeks, məhsul
qrupları
Göstəricilər
Yol verilən hədd,
mq/kq, çox olmamalı
Qeyd
1.10.11.
Təkhüceyrəli yosunlar
(spirulin, xlorella və
s.), mayalar və onların
lizatları əsasında BAƏ
Toksiki elementlər:
qurğuşun
2,0
arsen
1,0
kadmium
1,0
civə
0,1
Nitratlar
1000
Pestisidlər*:
Heksaxlorsikloheksan (α,β,γ,-izomerlər)
0,1
DDT və onun metabolitləri
0,1
heptaxlor
yol verilmir
< 0,002
aldrin
yol verilmir
< 0,002
Radionuklidlər:
sezium-137
200
B
k
/kq
stronsium-90
100
həmin qaydada
Mikrobioloji göstəricilər:
MAFAnMM
1·10
4
KƏGV/qr,çox olmamalı
BÇQB (koliformalar)
0,1
kütləsində (qr) yol verilmir
E.coli
1,0
həmin qaydada
Patogenlər, o cümlədən salmonellalar
10,0
həmin qaydada
Mayalar
10
KƏGV/qr, çox olmamalı
Kiflər
50
həmin qaydada
Produsentin diri hüceyrələri
Mayalar və onların lizatları üçün 1 qr-da yol verilmir.
*Ərzaq xammalının istehsalı zamanı istifadə edilmiş pestisidlərin də qalıq miqdarına nəzarət edilməlidir (3.12., 3.13. bəndlərinə
baxmalı).
** Qrizin,basitrasin və tetrasikilin qrupu antibiotiklərinin təyini üzrə kimyəvi üsulların istifadəsi zamanı onların vah/qr-la faktiki
miqdarları standartların aktivliyi üzrə hesablanır.
72
Sanitariya-epidemioloji
qaydalar və normativlərə
Əlavə 2
2.1. Ayrı-ayrı qida məhsullarının qida dəyərliliyinə gigiyenik tələblər
çaxır turşusu 2,0 -7,0 qr/l
Ġndeks
Məhsulun adı
Zülal
Piy
Karbohidrat
Qeyd
Məhsulun 100 qr-na qr-la
2.1.1.Ət və quş emalı məhsulları
2.1.1.1.Kolbasa məmulatları
2.1.1.1.1.
Bişmiş kolbasalar
11-dən az olmamalı 25-dən çox olmamalı
2-dən az
2.1.1.1.2.
Sosiskalar və sardelkalar
10-dan az olmamalı 30-dan çox olmamalı
1-dən az
2.1.1.1.3.
Ət çörəkləri
11-dən az olmamalı 30-dan çox olmamalı
2-dən az
2.1.1.1.4.
Bişmiş-hisə
verilmiş
kolbasalar
16-dan az olmamalı 38-dən çox olmamalı
1-dən az
2.1.1.1.5.
Yarımhisəverilmiş kolbasalar
16-dan az olmamalı 45-dən çox olmamalı
1-dən az
2.1.1.1.6.
Çiy hisə verilmiş kolbasalar
20-dən az olmamalı 50-dən çox olmamalı
1-dən az
2.1.1.1.7.
Donuz ətindən məhsullar
10-dan az olmamalı 50-dən çox olmamalı
1-dən az
2.1.1.2. Ət konservləri
2.1.1.2.1.
Mal ətindən
17-dən az olmamalı 17-dən çox olmamalı
1-dən az
2.1.1.2.2.
Qoyun ətindən
16-dan az olmamalı 15-dən çox olmamalı
1-dən az
2.1.1.2.3.
Donuz ətindən
15-dən az olmamalı 32-dən çox olmamalı
1-dən az
2.1.1.2.4.
Quş ətindən
16-dan az olmamalı 18-dən çox olmamalı
1-dən az
2.1.2.Süd məhsulları
2.1.2.1.
Kəsmik
14-dən az olmamalı 18-dən çox olmamalı
-
2.1.2.2.
Əridilmiş pendirlər
15-dən az olmamalı 32-dən çox olmamalı
-
2.1.3.Balıq məhsulları
2.1.3.1.
Balıq konservləri
2.1.3.1.1.
Təbii
19-dan az olmamalı 8-dən çox olmamalı
1-dən az
2.1.3.1.2.
Yağda
17-dən az olmamalı 23-dən çox olmamalı
1-dən az
2.1.4.Piy məhsulları
2.1.4.1.
İnək yağı ( kərə)
-
72-dən az olmamalı
-
Bitki, yaxud
kulinariya
yağları
olmamalı
2.2. Meyvə və tərəvəz Ģirələrinin qida dəyərliliyi kriteriyaları
Üzvi turşular, karbohidratlar, 5- oksimetilfurfurol (OMF) və Na və K kationları
Şirənin
növü
BRİX
Askor
-bin
t-su
mq/l
Limon
t-su
qr/l
Alma
t-su
qr/l
OMF
mq/l
Fruk-
toza
qr/l
Qlükoza
qr/l
Qlukoza
-
fruktoza
Saxaro-
za
qr/l
Sor-
bit
qr/l
Na
mq/l
K
mq/l
Portağal
10,0
≥200
6,3-17,0
0,8-3,0
≤10
20-50
20-50
1
10-50
-
≤30
1300-2500
Qreypfrut
9,5
≥200
8,0-20,0
0,2-12,0
≤10
20-50
20-50
0,9-1,02
5-40
-
≤30
900-2000
Alma
10,0
-
0,05-0,2
>3,0
≤20
45-85
15-35
0,3-0,5
5-30
2,5-
7,0
≤30
900-1500
Üzüm*
13,5
-
0-0,5
2,5-7,0
≤20
60-
110
60-110
1,0
Yox
-
≤30
900-2000
Ananas
11,2
≥50
3,0-11,0
1,0-4,0
≤20
15-40
15-40
0,8-1,1
25-80
-
≤30
900-2000
Ərik (püre)
10,2
(11,2)
-
1,5-16,0
5-20
≤20
10-45
15-50
1,0-2,5
<55
1,5-
10
≤35
2000-4000
Tomat
5,0
-
2,0-5,0
0,1-0,6
≤20
12-18
10-16
0,8-1,0
<1
-
≤100
1500-3500
Qaraqara-
ğat (pure)
11,6
≥750
26,0-
42,0
1-4
≤20
30-65
23-50
0,6-0,9
0-5
-
≤30
2300-4100
Albalı
13,5
-
0,0-0,4
15,5-
27,0
≤20
32-60
35-70
1,0-1,35
Yox
10-
35
≤30
1600-3500
Şaftalı
10,0
-
1,5-5,0
2,0-6,0
≤20
10-32
7,5-25
0,8-1,0
12-60
1-5
≤35
1400-3300
Çiyələk
7,0
-
5-11
0,6-5,0
≤20
18-40
15-35
0,75-1,0
<10
<0,2
5
≤40
1300-2800
Armud
11,9
-
<4,0
0,8-5,0
≤20
50-90
10-35
<0,4
0-15
-
≤30
1000-2000
Limon
8,0
≥150
45-63
1,0-7,5
≤20
3-12
3-11
0,9-1,3
<7,0
-
≤30
1100-2000
73
Sanitariya-epidemioloji
qaydalar və normativlərə
Əlavə 3
3. UġAQ QIDASI MƏHSULLARININ QIDA DƏYƏRLILIYINƏ
VƏ TƏHLÜKƏSIZLIYINƏ GIGIYENIK TƏLƏBLƏR
3.1. Erkən yaĢlı uĢaqların qidalanması üçün məhsullar
3.1.1. Süd əsaslı məhsullar
3.1.1.1.Uyğunlaşdırılmış süd məhsulları (quru,maye,şirin,turş süd)
1) Qida dəyərliliyi (istifadəyə hazır məhsulda)
Kriterilər və göstəricilər
Ölçü vahidləri
Yol verilən hədd
Qeyd
normalaĢdırılan
markalanan
1
2
3
4
5
0-dan 5 aylığa qədər uşaqlar üçün
Zülal
qr/l
14-17
+
Süd zərdabı zülalları
Ümumi
zülalın
miqdarından %
50-60
+
Kazein
həmin qaydada
40-50
+
Taurin
mq/l
40-50
+
Bioloji dəyərliliyi
%, az olmamalı
80
-
qadın südü zülalına nisbət üzrə
Piy
qr/l
30-38
+
Linol turşusu
Piy turşuları cəmin-
dən %, az olmamalı
14
+
Linol turşusu
mq/l,az olmamalı
4000
-
Vitamin E/PDYT nisbəti
-
1-2
-
Karbohidratlar (laktoza,
qlükoza, dekstrinmaltoza)
qr/l
65-80
+
Laktoza
Karbohidratların
ümumi miqdarın-
dan %, az olmamalı
70
+
Energetik dəyərliliyi
kkal/l
640-720
+
Mineral maddələr:
Kalsium
mq/l
300-700
+
Fosfor
həmin qaydada
200-400
+
kalsium/fosfor
-
1,2-2,0
-
Kalium
mq/l
500-800
+
Natrium
həmin qaydada
150-300
+
kalium/natrium
-
2-3
-
Maqnezium
həmin qaydada
40-60
+
Mis
mkqr/l
300-600
+
Manqan
həmin qaydada
20-100
+
dəmir
mq/l
3-8
+
Sink
həmin qaydada
3-10
+
xloridlər
həmin qaydada
400-700
-
Yod
mkqr/l
50-100
+
kül
qr/l
3-4
+
74
1
2
3
4
5
Vitaminlər:
retinol (A)
mkqr/l
500-800
+
tokoferol (E)
mq/l
4-12
+
kalsiferol (D)
mkqr/l
8-12
+
vitamin K
həmin qaydada
25-50
+
tiamin (B
1
)
həmin qaydada
350-700
+
riboflavin (B
2)
həmin qaydada
500-700
+
pantoten turşusu
həmin qaydada
2500-3500
+
piridoksin (B
6
)
həmin qaydada
300-500
+
niatsin ( PP)
həmin qaydada
3000-8000
+
fol turşusu (B
c
)
həmin qaydada
50-100
+
sianokobalamin (B
12
)
həmin qaydada
1,5-3,0
+
askorbin turşusu (C)
mq/l
40-100
+
inozit
həmin qaydada
20-30
+
xolin
həmin qaydada
50-100
+
biotin
mkqr/l
10-20
+
karnitin
mq/l
10-20
+
Qətranlaşma
mOsm/kq
290-320
+
Böyrəklərə potensial su-duz yükü
mekv/l
100-125
-
10>1>55> Dostları ilə paylaş: |