Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi LƏNKƏran döVLƏt universiteti Rİyaziyyat və İnformatika kafedrasi

 

MathCAD riyazi proqram paketi.  MatCAD proqram paketi ABŞ-ın Massaçuset Texnologiya 

İnstitutunun  əməkdaşı  Allen  Razdov  tərəfindən  yaradılmışdır.  Hazırda  paketin  sonuncu,  ən  geniş 

yayılmış versiyası MathCAD15 versiyasıdır. Bu versiyanın ən böyük üstünlüyü və demək olar ki, geniş 

yayılmasının  əsas  səbəbi  paketin  imkanlarının  genişləndirilməsi  və  proqram  interfeysinin  sadə  və 

anlaşıqlı  olmasıdır.  Bu  şərtlər  paketin  mütəxəssislər  tərəfindən  geniş  istifadə  olunmasına  şərait 

yaratmışdır. Bundan əlavə MDB ali məktəblərində versiyanın geniş yayılmasının əsas səbəbi həm də, 

proqramın komandalarının rus dilinə də tərcümə olunmasıdır. Lakin qeyd etmək lazımdır ki, paketin 

HELP  sistemi  rus  dilinə  tərcümə  olunmamışdır.  Ümumiyyətlə,  proqram  paketi  istifadə  üçün  çox 

rahatdır.  Belə  ki,  bu  proqramda  bütün  yazılar,  düsturlar  riyaziyyat  fənnində  qəbul  olunmuş 

qaydalara uyğun formalaşdırılır. Proqramın əlifbası latın və yunan əlifbasının hərflərindən və riyazi 

simvollardan təşkil olunmuşdur. 

MathCAD  güclü  riyazi  maşına  –  aparata  malikdir.  Proqramın  kitabxanasına  demək  olar  ki, 

riyaziyyatın bütün baza funksiyaları, eləcə də matrislər üzərində əməllər, triqonometriya, diferensial 

tənliklərin  ədədi  həlli  üsulları,  bəzi  statistik  alqoritmlər,  qeyri  xətti  tənliklər  sisteminin  həlləri 

alqoritmləri, funksional asılılıqların ekstremumlarının axtarılması və s. daxildir.  

Proqramın hər bir səhifəsi özündə mətn, riyazi ifadə, ikiölçülü və üçölçülü qrafiklər, şəkillər 

və ən başlıcası Windows-əlavələrdə hazırlanmış başqa obyektləri də əks etdirə, saxlaya və istifadə 

edə bilər.  

Paketin ən böyük üstünlüyü onun “dinamik dəyişən” hesablama strukturuna malik olmasıdır. 

Belə ki, dəyişənin qiyməti dəyişdikcə, onun istifadə olunduğu riyazi ifadə də yenidən hesablanır və 

dəyişənin yeni qiymətinə uyğun cavab formalaşdırılır. 

Paketin özünəməxsus proqramlaşdırma mühiti vardır. Proqramşı və ya istifadəçi MathCAD-

ın  yaratdığı  bu  imkandan  istifadə  etməklə  şərhlərlə  müşahidə  olunan  öz  kitabxana  modullarını 

yarada bilər.  

MathCAD  zəngin  sorğu  sisteminə  malikdir.  Bu  sistemdə  çoxlu  sayda  hazır  riyazi,  fiziki  və 

kimyəvi formula və sabitlər saxlanılır ki, onları istənilən zaman proqramın istənilən yerinə qoyub icra 

etmək olar.  

 

---

 

 

Şəkil. MathCAD sistemində icra olunmuş proqramın nəticəsi. 

 

Math  CAD  proqramı  riyaziyyat  yönlü  Differensial  və  inteqral  tənliklər,  Riyazi  analiz 

(İinteqrallama, diferensiallama, funksiyaların tədqiqi), Riyazi-fizika tənlikləri, Hesablama metodları, 

eləcə  də,  Xətti  cəbr  və  Analitik  həndəsə  və  s.  bu  kimi  iri  həcmli  hesablama  proseslərinin  həyata 

keçirilməsini tələb edən fənlərinin tədrisində yaxşı vasitə kimi istifadə oluna bilər.